Elke maand beantwoordt Janna Krooshoop, yogadocent en eigenaar van Wanderlust Yoga, jouw vragen over yoga. Deze keer: ‘Waarom beginnen we bij yoga altijd met rechts?’

‘Ik doe sinds een paar maanden aan yoga. Het helpt mij heel erg bij mijn rugklachten. Wat mij wel is opgevallen is dat we tijdens de yogales de houdingen altijd eerst aan de rechterzijde doen en daarna pas links. Voor mij persoonlijk voelt het eigenlijk natuurlijker om met de linkerkant te beginnen. Ik vroeg me daarom af waarom de oefeningen bij yoga altijd met de rechterzijde beginnen. Is hier een speciale reden voor?

Sophie’ 

Prana

In de yogafilosofie wordt uitgegaan van het bestaan van een levensenergie, prana genaamd. Deze levensenergie zetelt rondom de wervelkolom en stroomt van daaruit door het hele lichaam. Je kent vast het medische symbool van de twee slangen die rondom een soort staf gestrengeld zijn (caduceus); dat is een beetje het idee.

Voordat dit symbool in de Westerse geneeskunde gebruikt werd, dook het al veelvuldig in andere werelddelen, culturen en filosofieën op. De twee slangen representeren de vrouwelijke (ida) en mannelijke (pingala) energie. Deze twee energieën stromen – idealiter – in balans met elkaar rondom het centrale energiekanaal in het lichaam (sushumna).

Ha-tha

De balans tussen het mannelijke en vrouwelijke zie je ook terug in het woord ‘hatha’. Hatha yoga is wereldwijd de meest beoefende vorm van yoga, het is de basis waar veel andere yogavormen op gestoeld zijn. ‘Ha’ staat voor de zon, oftewel de mannelijke energie en ‘tha’ betekent maan, gekoppeld aan de vrouwelijke energie.

Niet alleen in het oude India (de bakermat van yoga) dachten ze er zo over. In China staan deze twee energieën bijvoorbeeld bekend als yin en yang en worden er soortgelijke tegengestelde kenmerken aan gekoppeld:

Yin – Ida – ‘tha’ in Hatha                                                

• Vrouwelijk
• Maan
• Dal, vallei
• Donker
• Mysterieus
• Kalm
• Links

Yang – Pingala – ‘Ha’ in Hatha

• Mannelijk
• Zon
• Berg
• Licht
• Zichtbaar, in het oog springend
• Actief
• Rechts

Wat kunnen we hier nu uit concluderen? In ieder geval dat we bij de beoefening van yoga dus met de mannelijke, actieve energie starten. Maar waarom?

Fysieke lichaam

Kijkend naar de manier waarop ons lichaam in elkaar zit en functioneert, zou je kunnen stellen dat we in een torsie (gedraaide houding) éérst naar rechts draaien omdat dit met de richting van het spijsverteringsstelsel mee is. De organen die bij de spijsvertering betrokken zijn, bevinden zich als het ware met de klok mee (rechtsom) gedraaid in het lichaam.

Na Savasana (Lijkhouding), draaien we nog even op onze rechterzij omdat ons hart aan de linkerzijde van het lichaam zit en het bloed onder invloed van de zwaartekracht op deze manier makkelijker door het lichaam gepompt kan worden.

En wanneer we de rechterzijde van het lichaam bewegen, spreken we de linker hersenhelft aan. Waar de rechter hersenhelft wordt gekoppeld aan gevoel, creativiteit en emotie, wordt de linker hersenhelft gezien als het rationele brein. Misschien moeten we dus wel starten met het aanspreken van de rationele, logische kant van onze hersenen (zoals we dat ook meestal gedurende de dag doen) voordat we rechter hersenhelft ‘wakker’ maken?

Hoe leuk en interessant bovenstaande misschien ook klinkt, de werkelijke effecten zijn waarschijnlijk minimaal. Maar, wat is het dan wel?

Traditie

Soms is iets op een bepaalde manier, zonder duidelijk aanwijsbare reden. Dat lijkt hier ook een beetje het geval te zijn. De meest passende conclusie is dan ook: het is nou eenmaal traditie.

Zo geef je in India een geschenk altijd met je rechterhand. Voor geluk, stap je éérst met je rechtervoet over de drempel van je nieuwe huis. De rechterhand is ook de hand waarmee je eet en waarmee je iemand begroet, de linkerhand gebruik je uitsluitend op het toilet… Het idee dat de rechterzijde de ‘betere’ kant is, is dus diep in de Indiase cultuur geworteld.

Balans

Maar binnen de yogafilosofie is er geen sprake van een ‘betere’ kant; de twee energieën en daaraan gekoppelde kwaliteiten zijn juist precies even belangrijk. Het streven is dan ook om deze via de beoefening van yoga met elkaar in balans te brengen en optimaal samen te laten werken.

In rustigere, meer ingetogen yogavormen (zoals Yin yoga), bij bepaalde yogaseries (zoals de Maangroet) of binnen andere disciplines (zoals Tai Chi) zie je dat juíst met de linkerzijde van het lichaam begonnen wordt. Met welke zijde van het lichaam je begint, vormt dus geen waardeoordeel over links of rechts (het één is beter, slechter, dominanter, minderwaardig ten opzichte van de ander), maar zegt puur iets over de aard, intentie en focus van de beoefening.

Als yogadocent heeft het starten met dezelfde zijde van het lichaam vooral een praktisch voordeel… Je weet op die manier zeker dat je de asana (yogahouding) aan beide zijden van het lichaam doceert en uitvoert! Én dus dat links en rechts na afloop in balans zijn.

En nu?

In onze Westerse samenleving wordt (naar mijn mening) de waarde van traditie en rituelen nogal eens onderschat. Alles moet een aanwijsbare reden hebben en te verklaren zijn. Maar soms zijn dingen gewoon zoals ze zijn. Als iets al tientallen of honderden jaren op een bepaalde manier gedaan wordt (ook zonder duidelijk aanwijsbare reden), kan het een speciaal of zelfs magisch gevoel geven om je via deze traditie te verbinden met alle mensen die je hierin voorgingen.

Maar wat uit eindelijk het meest belangrijk is, is dat je doet waar jij jezelf goed bij voelt. Of je nou start met links of met rechts, zorg er in ieder geval altijd voor dat je elke houding aan beide zijden uitvoert en daarmee de gekoppelde lichaamsfuncties en energieën in balans brengt. Doe het bewust en met de juiste intentie. Veel plezier met je practice!

Over Janna

Janna Krooshoop gooide na een hectische carrière in de marketing en communicatie het roer om: ze voltooide een Hatha Yoga docentenopleiding en startte haar eigen bedrijf Wanderlust Yoga in Arnhem. Als yogadocent geeft ze nu wekelijks yogalessen en workshops en runt ze een webshop met duurzame, eco-friendly (yoga)producten. Vol enthousiasme en passie voor yoga, zal Janna je regelmatig informeren, inspireren én activeren op het gebied van yoga. Je kunt Janna ook volgen op Instagram en Facebook.