fbpx

Floaten helpt bij depressie, stress en angst

Eén van de opkomende trends: floaten. De Engelstalige benaming staat voor drijven op het water.  Het is een unieke ervaring waardoor je helemaal tot rust kunt komen. Je bent afgezonderd van prikkels, in een staat van diepe ontspanning en je kunt heerlijk mediteren tijdens het floaten. We delen een blog van Nieuwetijdskind Magazine over het fenomeen floaten. 

Floaten: wie ooit in de Dode Zee in Jordanië heeft gezwommen, heeft het ervaren. Door het hoge zoutgehalte van maar liefst 33% blijf je zonder moeite drijven op het mineraalrijke water. Het werkt zo ontspannend en helend dat men de Dode Zee ook wel het grootste kuuroord van Moeder Natuur noemt.

De Amerikaanse neuropsycholoog Professor Dr. John Lilly, ontwikkelde deze techniek, van prikkelarm gewichtsloos drijven, in de jaren ‘50, als medisch-therapeutisch middel. Zo werd Floating Therapie geboren. En alhoewel het tot in de jaren tachtig vrij onbekend was, werd het sindsdien wereldwijd steeds populairder. Floaten in Nederland kon voor de consument pas vanaf 1997.

Een onderzoek gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift BMC Complementary and Alternative Medicine verkende onlangs ‘onthouding van zintuiglijke prikkels’ in floatcabines als vorm van preventieve gezondheidszorg. Volgens de resultaten leidt floaten tot aanzienlijke verlaging in stress, angst, depressie en pijn. Daarnaast leidt het tot betere nachtrust en verbeteringen in de algehele stemming.

Bij zintuigelijke onthouding worden alle zintuigen losgekoppeld van de geest, om het zo weg te nemen uit de gewone barrage aan stressvolle situaties waar we iedere dag mee te maken hebben. Dankzij de afwezigheid van afleidende prikkels van buitenaf, gaat de geest over op een staat van diepe ontspanning en meditatie. Uit het onderzoek blijkt dat deze staat een genezende werking heeft, omdat het een fantastische potentie heeft om stress te verminderen en daarmee samenhangende schadelijke symptomen te voorkomen.

Chronische stress uit zich in vormen als depressie, slapeloosheid en angst. Floaten kan deze klachten direct verlichten, maar hoe doet het dat?

De ontspanningsreactiemethode (OR) is in principe het exact tegenovergestelde van de vecht- of vluchtreactie. Het is het fysiologische proces dat stress vermindert en neemt plaats tijdens momenten van diepe ontspanning. De reden dat OR zo effectief is tegen stress, is omdat het kalmerend werkt op het parasympatische zenuwstelsel, het deel van het zenuwstelsel dat verantwoordelijk is voor allerlei fysiologische veranderingen in het lichaam, waaronder het behoud van energie en diepe ontspanning. Via dit proces verlaagt OR de hartslag en de bloeddruk, en vertraagt het zelfs de ademhaling.

Floaten

Volgens de onderzoekers is het nodig om alle sensorische input en beweging van het lichaam te minimaliseren om de OR-reactie op gang te brengen wanneer het lichaam gestrest is – en dat maakt Floaten de perfecte oplossing. In het onderzoek wordt de werking van deze methode als volgt omschreven:

‘Tijdens de floatatie-BOST (Beperkte Omgevings-Stimulans Techniek, of floaten, ligt een individu in een horizontale drijvende positie in een floatcabine gevuld met water met een zeer hoog gehalte aan zout (magnesiumsulfaat). Alle prikkels van buitenaf worden voor een periode tot een minimum beperkt (normaliter 45 minuten), door geluid en licht te blokkeren en door het water te verwarmen tot huidtemperatuur.’

Het onderzoek

65 deelnemers – 14 mannen en 51 vrouwen – namen deel aan het onderzoek. De deelnemers werden ingedeeld in een float-BOST groep, bestaande uit 37 deelnemers, en een wachtlijst controlegroep, met 28 deelnemers. De floatgroep ontving gedurende zeven weken 12 sessies van 45 minuten. De deelnemers werden gemeten op depressie, angst, stress, slaapkwaliteit, energie, pijn en optimisme voor en na het onderzoek. Dezelfde metingen werden verricht bij de controlegroep.

De floatgroep toonde drastisch verbeterde scores in vergelijking met de controlegroep; de deelnemers vertoonden verminderde angst, depressie, pijn en stress. 

Floaten

Hier is wat data over behandeling met Floaten

De gemiddelde score op stress voor de behandeling met floaten was 1,86. Na de behandeling was deze uitzonderlijk gezakt naar een 0,95. De controlegroep scoorde 1,84 voor en 1,89 na de behandeling, wat betekent dat hun stres tijdens deze periode toenam.

De score voor angst bij de floatgroep was 7,92 voor behandeling en 4,28 erna. Bij de controlegroep was het 7,03 voor en 6,96 na de behandeling.

In de categorie depressie begon de floatgroep met een score van 4,42, dat zakte naar 2,25 na behandeling. De controlegroep begon bij 4,00 en sloot de periode af met 4,30, dus nog een toename.

De onderzoekers namen ook een verbetering waar in verschillende aspecten van de levensstijl. Slaapkwaliteit, pijn, optimisme en mindfulness werden allemaal bijgehouden en bleken te verbeteren tijdens de behandeling. Deze resultaten versterken het argument voor floaten.

Floaten

In de conclusie van het onderzoek waren de onderzoekers overtuigd dat floaten een uitstekende behandeling kan zijn om de algemene gezondheid te verbeteren door stress aanzienlijk te verlagen (en daarmee stress-gerelateerde aandoeningen tegen te gaan) en tegelijkertijd psychische factoren bij gezonde deelnemers verder te verbeteren.

Om mee af te sluiten

Is het niet fantastisch wat een beetje rust en ontspanning kan doen voor ons mentale en fysieke welzijn? Maar het is makkelijk om te zeggen dat we allemaal wat meer tijd zouden moeten nemen om te ontspannen; het probleem is dat de meesten van ons dat niet doen. Als je de moeite neemt om een floating spa te bezoeken, die steeds populairder worden, dan wijd je die tijd aan jezelf en zul je de ultieme vorm van ontspanning ervaren. Sterker nog, floaten is een van de krachtigste manieren om de ontspanningsreactie uit te lokken. Het is een voorbeeld van hoe onze omgeving een directe impact kan hebben op ons fysiologische en psychische welzijn. Dus geef floaten eens een kans!

Anita hield hersenklachten over van een hersenschudding: ‘Ik verdroeg zelfs mijn kinderen niet’

Anita viel op de verjaardag van haar zoontje van een skateboard en viel daarbij op haar hoofd. Ze kwam eraf met een hersenschudding, maar de gevolgen waren veel groter dan verwacht. Ze kon geen drukte meer verdragen, niet meer werken en zelfs de zorg voor haar kinderen viel haar zwaar. Na drie jaar revalideren revalideren gaat het nu goed met haar.

‘Op de verjaardag van mijn zoontje stapte ik op een skateboard. Dat ging mis. Ik viel en ving met mijn achterhoofd de laatste klap op. Ik had een hersenschudding. Dat klinkt misschien niet zo erg, maar daarna bleek niets meer hetzelfde, mijn leven veranderde van de ene op de andere dag. Er waren zichtbare en onzichtbare gevolgen. Ik had te maken met geheugenproblemen, angstgevoelens, prikkelbaarheid, verstoorde waarneming, overgevoeligheid voor licht en geluid. Ik was snel vermoeid, had hoofdpijn, oogpijn, misselijkheid, braken, pijn in mijn nek en schouders. Lopen en praten ging moeilijk. Ik sprak langzaam, het lukte me niet om verbanden te leggen in een verhaal en had moeite om op woorden te komen. Elke dag was er de pijn, het onvermogen en de gedachte dat het niet meer goed zou komen. Een trauma uit mijn jeugd kon ik na mijn val niet langer als een bal onder water houden. De strategieën die ik had ontwikkeld om ermee om te gaan waren weg. Ik was angstig en het voelde alsof iedereen de pijn van vroeger dwars door me heen zag. Daarom sloot ik mezelf op in huis en af van mijn omgeving. De tijd bestond uit overleven. De dagen moest ik proberen door te komen met hoop en het werken aan mijn herstel. De overprikkeling maakten de dagen ondraaglijk. In mijn hoofd kon ik niet kijken. Mijn gedachten zeiden me  dat het niet meer goed zou komen. Uit mijn woorden komen, kon ik niet meer. Ik stotterde als mensen iets vroegen, kon me niet concentreren en geen verbanden meer leggen. De wereld ging te snel.’

Social distancing

‘Op mijn slaapkamer trok ik mij terug, het was een vlucht naar rust. Ik was veel en graag alleen. Als ik alleen was kon ik mijn eigen tempo bepalen, ervoer ik minder onvermogen. Mijn sociale leven was even stop gezet. Drukte kon ik niet verdragen en berichtjes beantwoorden deed ik helemaal niet meer, uit angst. Dit omdat ik mij schaamde voor de fouten die ik typte en de energie dat het kostte.

Ik begon mezelf steeds minder de moeite waard te vinden. Ik stond aan de zijlijn, telde maatschappelijk niet meer mee en faalde op alle sociale gebieden. Als moeder kon ik mijn kinderen met moeite verdragen. De prikkels, energie en onvoorspelbaarheid die ze met zich meebrachten kon ik niet aan. Ik had moeite om mijn hoofd boven water te houden, laat staan dat ik er voor iemand anders kon zijn.’

Hulpeloos

‘In mijn dagboek kon ik van me afschrijven. Ook had ik een dagboek zodat ik terug kon lezen hoe het met me ging en wat de vooruitgang was, dat gaf me houvast. Wat ik veelal terug las was onzekerheid. Ik voelde me hulpeloos. Ik raakte in een depressie en ik wilde dood. Althans ik wilde niet dood, maar ik wilde dit leven niet meer leven. Elke dag zwom ik op zoek naar iets van grond onder mijn voeten, maar er was geen kant of bodem in zicht. Er waren kleine verbeteringen, ik zag ze, voelde ze en vierde ze. Maar elke dag was er de pijn en de dingen die niet lukten.

Wat ik niet kon en waar ik de ander voor nodig had was verzachten. Pijn, overprikkeling en onvermogen in handelen daar had ik elke dag mee te maken. Dit alles vraagt een houding van sterk zijn en doorzetten. Wat daar tegenover staat is zachtheid voor mezelf en zelfliefde. Dit kon ik niet voelen. Ik had niets verzachtends, want ik was boos op mezelf en op mijn lijf. Ik had gefaald en voldeed niet aan mijn eigen eisen. Mijn omgeving zag het en heeft me geholpen te verzachten. Ze hebben me laten voelen dat ik de moeite waard was, zorgden voor mijn rust en hielden me vast op momenten dat ik geen grip voelde.’

Kinderen

‘Ook de invloed op mijn gezin was enorm. Ik kon niet de partner en moeder zijn die ik zou willen zijn. Dit bracht veel verdriet, boosheid, schuldgevoelens en gevoel van falen. Ik kon de kinderen niet verdragen. Mijn man droeg ons hele gezin, kon niet op me rekenen en kreeg al mijn verdriet en onvermogen. Als hij thuis kwam van zijn werk wist hij niet hoe het thuis zou zijn. Ik deed mijn best om mijn bijdrage te leveren in het huishouden en de zorg voor de kinderen, maar de dag volhouden en investeren in mijn herstel kostten me al mijn energie. Tijdens de spitstijden in ons gezin ging ik naar de slaapkamer of wandelen om boze buien vanwege overprikkeling te voorkomen. Vakantie vierden we apart. Mijn man en kinderen op de camping en ik thuis zodat ik in alle rust kon herstellen.’

Herstelproces

‘In het hele herstelproces heb ik geluisterd naar mijn gevoel. Na de val kwamen mijn emoties aan de oppervlakte. Naast dat het lastig was, gaf het ook richting aan mijn herstel. Omdat mijn hoofd ‘het niet deed’, kon ik niet anders dan luisteren en vertrouwen op mijn gevoel. Het heeft me geholpen grenzen te verleggen en stappen te zetten. Hoe slecht ik er ook bij zat en rondliep, de behoefte om weer aan de start te staan bij een hardloopwedstrijd of te dansen in de stad droeg bij aan mijn herstel. Ofwel, de behoefte om mezelf te overprikkelen. Daar heb ik gehoor aan gegeven en dat hielp om weer stappen vooruit te maken. Via ergotherapie krijg ik inzicht in de werking van de hersenen en mijn kijkgedrag. De therapeut geeft me handvatten waardoor ik niet hoef te blokkeren als ik onvermogen ervaar. Ik had behoefte aan uitleg waar het onvermogen vandaan kwam en wat ik er aan kon doen. Simpele oplossingen als aan een zijkant gaan staan kon ik zelf niet bedenken.

Ik hoef nu minder hard te zwemmen om mijn hoofd boven water te houden, want ik voel weer bodem onder mijn voeten, waardoor ik op een dag niet zo moe hoef te zijn of aan het einde van de dag geen boze bui hoef te krijgen. Dat maakt de dagen draaglijker en sociale situaties weer makkelijker. En het belangrijkste, eindelijk vind ik mezelf weer leuk. Ik kan weer moeder zijn die voor haar kinderen kan zorgen, in plaats van dat zij voor mij moeten zorgen.

Er is veel veranderd in het afgelopen half jaar. De inzichten, de handvatten en de behandelingen beginnen hun vruchten af te werpen. De tijd die ik investeer in mijn herstel verdient zich terug. Ik heb geleerd contact te maken met mijn gevoel en emoties te accepteren waardoor ik keuzes kan maken die goed voor me zijn. Om een structuur op te bouwen werk ik met een dagschema. Beweging, voeding, ontspanning en ontwikkeling zijn de basis van mijn schema. Er is balans gekomen. Mijn lichaam en geest werken samen. Ik heb geleerd om mijn lichaam weer vertrouwen te geven en zich veilig te laten voelen. Dit heb ik gedaan door er naar te luisteren, te reguleren, maar ook te overprikkelen.’

Feel good

‘Op dit moment werk ik op vrijwillige basis in de keuken bij mijn favoriete vega-foodbar in Groningen. Dit wilde ik zodat ik in de keuken kon werken aan cognitieve training. Het onvermogen dat ik in het dagelijks leven ervaar is het werken met mijn handen en complexere taken, dit kan ik hier volop trainen. Daarnaast wilde ik weer van betekenis zijn en op zoek gaan naar onvermogen wat ik tegen kom buiten huis. Ik werk er met collega’s en klanten, moet reageren en inspringen op nieuwe situaties. Ik kan weer bouwen aan vertrouwen in mezelf.’

Roer in eigen handen

‘Er zijn nog wat hobbels te nemen die ik met vertrouwen tegemoet ga. De weg was intensief, een puzzel met mezelf en een zoektocht naar de juiste behandelingen. Maar… ik heb gezocht, gevonden en geaccepteerd.

Ik ga verder op zoek naar de koers die ik wil varen . Mijn baan als Psychomotorisch Therapeut bij de GGZ heb ik opgezegd. Ik heb het roer in eigen handen en een ongelofelijk sterke behoefte om mijn verhaal te delen, zodat lotgenoten er iets aan kunnen hebben. Met mijn verhaal geef ik een kijkje achter de schermen van het proces en gevecht van een patiënt met post-commotionele klachten. Ik was zelf erg op zoek naar herkenning, erkenning en de bevestiging dat het weer goed zou komen. Nu weet ik dat herstel mogelijk is, zelfs als het onmogelijk lijkt.

Het was een intensieve reis van 3 jaren op zoek naar herstel. Deze weg heb ik zelf moeten zoeken, er lag geen pad. In mijn reis heb ik goede therapeuten en artsen getroffen die mij, met hun eigen expertise, op weg hebben geholpen naar deze versie van mezelf. Ze hebben me houvast gegeven, gesteund, laten groeien, nieuwe inzichten gegeven, me uitgedaagd, me de moeite waard laten voelen, mij in mijn kracht gezet, sterk gemaakt en aangemoedigd.’

Meer mooie powerstories lees je hier.

Hoe stilte angstaanjagend en heilzaam kan zijn

Stilte is ons zo vreemd geworden, dat een eerste kennismaking ermee overweldigend kan zijn. Op een natuurlijke manier stilte vinden in onze directe leefomgeving is in de afgelopen decennia steeds moeilijker geworden. We delen een blog die Patricia Akkermans voor het Magazine Nieuwetijdskind schreef over hoe stilte angstaanjagend, maar ook heilzaam kan zijn.

Geluid

Bijna altijd en overal is er geluid op de voorgrond of op de achtergrond aanwezig. Om stilte te ervaren moeten we bijvoorbeeld naar (afgelegen) natuurgebieden, stiltecentra of kloosters. In de openbare ruimte worden speciale plekken voor stilte gecreëerd zoals stiltecoupé’s in treinen of stilteruimtes in scholen en ziekenhuizen, waar het echter vaak niet eens echt stil is.

Niet verwonderlijk dat de laatste jaren stiltecentra met hun gevarieerde aanbod van stiltedagen en retraiteweekenden als paddenstoelen uit de grond zijn geschoten. De stilte van een retraite of meditatieweek(end) wordt aangeprezen als heilzaam product. En dat is in kern zeker waar.

Mijn ervaring is echter dat niet voor iedereen stilte zonder meer heilzaam of helend hoeft te zijn. De stilte kan angstaanjagend zijn en mensen in een crisis doen belanden.

Retraite

Een goede retraite stimuleert je je mobiele telefoon, Ipad en dergelijke uit te zetten of in te leveren. Dat alleen is al een flinke uitdaging! Als je referentiepunt in het dagelijks leven voornamelijk buiten je zelf ligt, is dit een ommekeer van 180 graden. Onderschat dit niet de eerste keer.

Met het ingaan van stilte op retraite of meerdaagse meditatie wordt zo gaandeweg alle ruis van buiten uitgesloten. Je bent alleen met je zelf. De reis naar binnen is begonnen, je ontmoet de stilte in jezelf.

Drempel

Wat je gaat horen in eerste instantie is de bonte menigte in je hoofd. Allemaal gedachten en bijbehorende gevoelens die als personen op een drukke receptie staan te kletsen. Het geroezemoes dat je opmerkt kan overweldigend zijn. Het kost heel veel discipline om als waarnemer op de drempel van deze receptie te blijven staan en niet in de menigte op te gaan en deelnemer aan de gesprekken te worden.

Hier op de drempel kan het heel confronterend zijn. Mensen komen in stilte in contact met wat er wezenlijk in hen leeft. En dat zijn niet altijd fijne en vredige gedachten en gevoelens. Negatieve overtuigingen, belastende herinneringen en angsten, die in het leven van alledag worden onderdrukt, krijgen nu ineens alle ruimte. En dat merk je.

Afleiding

Ook fysiek kan de kennismaking met stilte confronterend zijn. Je lichaam voelt niet lekker de eerste tijd. In stilte zitten (bij meditatie) is iets wat allerlei lichamelijke ongemakken met zich mee kan brengen. Je wordt je meer bewust van je lichaam wanneer je aandacht naar binnen wordt gericht. Of anders gezegd, het maakt je bewust van spanning die in je lichaam zit. Geen afleiding op dat moment van een buitenwereld. Alleen jij in jouw binnenwereld.

In stilte naar binnen gaan is daarmee ook een ontmoeting met je demonen, je grootste angsten en existentiële vragen. Dat kan je in verwarring brengen, pijn en (oud) verdriet losmaken en een gevoel van eenzaamheid geven. Zelfs doodsangst oproepen. Je kunt het gevoel hebben dat je uit elkaar valt, dat je ‘dood’ gaat of geen houvast meer hebt.

Kleine stapjes

Mijn ervaring is dat helaas soms de juiste begeleiding ontbreekt om dit soort processen waar mensen in terecht kunnen komen, goed op te vangen. Soms hebben deelnemers niet de woorden om te vertellen wat hun overkomt, begeleiders onderkennen de situatie niet (voldoende) of de kennis en kunde ontbreekt hen om op adequate wijze een dergelijk proces (of crisis) te begeleiden.

Wanneer dit gebeurt, is de stilte niet alleen maar heilzaam geweest, maar heeft het als het ware modder losgewroet op de bodem van je innerlijke vijver. Na de stilteretraite gaan mensen dan met een losgewroete bedding naar huis. Dat kan vervelende nawerkingen hebben als er geen nazorg voorhanden is.

Waar kun je op letten als je overweegt om voor het eerst aan een stilteretraite te gaan deelnemen?

Begin met kleine stapjes. Als je nog nooit aan stilte of meditatie ‘gedaan’ hebt, begin dan eens met vijf minuten per dag stil te zijn. Ineens een weekend of week stilte kan gewoon te veel voor je zijn. Bouw het op.

Heilzame beleving

Zoek een retraite uit waar goede begeleiding wordt geboden. Dat kun je zien aan het programma of aan reacties van deelnemers. Of vraag het na. Is er de mogelijkheid om ervaringen uit te wisselen bijvoorbeeld, niet alleen groepsgewijs, maar ook individueel in een persoonlijk gesprek met een begeleider.

Is er een onderliggende visie of leer die (dag)structuur geeft aan de stilte en is daarbij een leraar aanwezig die weet waar hij of zij het over heeft? Is er nazorg of een aanspreekpunt na de retraite waarmee je contact kunt opnemen als je achteraf vragen hebt.

Uit de modder van de vijver kan, zoals we weten, een prachtige waterlelie groeien. Door de modder van onze negatieve gedachten en gevoelens van pijn en eenzaamheid kunnen we iets anders ont-dekken in de stilte dat ons sereniteit en een diep gevoel van geluk en eenheid geeft.

Wanneer we dat mogen ontdekken door de ervaring van stilte, dan is stilte een heilzame beleving geworden. En die ontdekking wens ik iedereen toe.

Zo ga je om met stress en angst tijdens Corona

Veel mensen hebben stress en angst door Corona. De dreiging van ziekte, verlies van dierbaren, geldproblemen, werkloosheid en het bovenop elkaar leven of juist alleen zijn is een bron van stress en angst. Dat zijn nare gevoelens, waar je natuurlijk graag zo snel mogelijk vanaf wilt. WENDY-Expert Lisette Wevers legt uit hoe je stress hanteert.

Ten eerste: het is begrijpelijk dat je stress en angst voelt. Het is een moeilijke, ingrijpende situatie voor ons allemaal. Je mag bang zijn, stress hebben, bezorgd zijn. En ik begrijp dat je je niet zo wilt voelen. Gevoelens laten zich echter helaas niet controleren, maar we kunnen er wel goed mee omgaan. Zodat ze niet met je aan de haal gaan of leiden tot destructief gedrag.

Wat is angst/stress?

Angst en stress zijn een respons van ons autonome zenuwstelsel op een (vermeende) bedreiging. Het gevoel is er vanzelf, als gevolg van iets wat we als bedreiging ervaren. Elke emoties is functioneel en dat geldt ook voor angst en stress. De bedoeling van stress en angst is dat we iets doen om de bedreiging het hoofd te bieden, om onszelf in veiligheid te brengen. Het zijn dus heel nuttige gevoelens, maar wel akelig! En vaak reageren we niet op een constructieve manier. Denk aan afreageren op je partner of twitter, teveel gaan drinken, teveel het nieuws volgen. Dan kan gelukkig anders.

Wat doet angst/stress met ons? 

Ons autonome zenuwstelsel reageert op drie mogelijke manieren bij stress: bevriezen, vechten of vluchten, en verbinding zoeken. Het zijn allemaal manieren om weer in veiligheid te komen.

Reactie 1 bij een crisis/bedreiging: bevriezen

Dit is de oudste manier (het eerst ontwikkeld tijdens de evolutie) om een bedreiging het hoofd te bieden. Bij een bevries-reactie is het immobilisatiesysteem geactiveerd. Je bent dan dat konijn dat stokstijf stilstaat als het in de koplampen van een auto kijkt. De staat van bevriezen voelt als verdoofd zijn, afgesloten zijn, blokkeren. Je bewustzijn is verminderd, je neemt niet goed meer waar, ook jezelf niet. Bij doodsbedreigingen beschermt dit mechanisme je, je ervaart niet echt wat er gebeurt, je voelt zowel emotioneel als fysiek minder. Maar we kunnen deze reactie ook hebben bij minder grote bedreigingen. De een heeft het sneller dan de ander. Dat heeft te maken met aanleg en eerdere ervaringen, waardoor de een stressbestendiger is dan de ander.

Reactie 2 bij een crisis/bedreiging: vechten of vluchten

Vechten of vluchten. Niet letterlijk, zoals dieren, maar op een moderne manier. In dit geval is je mobilisatiesysteem geactiveerd. Dit zorgt ervoor dat je lichaam klaar is voor actie. Je hart klopt sneller, je ademt sneller en je bloeddruk gaat omhoog, zodat er meer zuurstof naar je spieren vervoerd wordt. Je voelt je onrustig en schiet in actie: je gaat bijvoorbeeld als een dolle alles lezen over het onderwerp, heel hard aan het werk, iedereen om je heen waarschuwen. Of misschien reageer je je af op je omgeving, je zoekt een schuldige, zodat je daar tegen kunt strijden. Je kunt ook vluchten, in alcohol, bingewatchen, veel en lang slapen. Kortom: dingen doen waarbij je de bedreiging probeert te negeren. Als je in de vechten/vluchten staat bent, handel je zonder er goed nagedacht te hebben. Simpelweg omdat het deel van je hersenen – prefrontale cortex – dat helder kan denken als het ware verlamd is. Dit is vanuit de evolutie heel zinvol. Stel dat je een oermens bent dat in de natuur leeft en er komt een wild zwijn (bedreiging) op je af. Dan is het voor je overleving niet handig als je rustig gaat bedenken wat je opties zijn en overweegt welke het beste is. Het wilde zwijn zou je al lang hebben aangevallen. Het is tijd voor actie, nu!

Reactie 3 bij een crisis/bedreiging: Verbinding zoeken

De laatst ontwikkelde manier om veiligheid te vinden is verbinding zoeken. Samen staan we sterk. Om dit te doen wordt ons verbindingssysteem geactiveerd. Dit zie je terug in gedrag als je moeder bellen als er iets is, of je hart uitstorten bij je partner of een vriend/vriendin, lotgenoten zoeken, hulp zoeken. Samen zijn tijdens een crisis is geruststellend. Het voelt veiliger. Vooral als we ons echt kunnen verbinden met anderen, kunnen delen wat er in ons omgaat en vice versa. Voor mensen die als kind onberekenbare ouders hadden, niet-empathische ouders, of ouders die (emotioneel) niet beschikbaar waren, of andere onveilige ervaringen hadden met anderen, werkt de optie van je veilig voelen door verbinding vaak minder goed. Maar door nieuwe, veilige ervaringen met empathische mensen, kan dat veranderen.

Welke reactie heb jij op stress en hoe komt dat? 

Als een baby zich onveilig voelt, zal het van nature proberen verbinding te krijgen met zijn verzorger, om zich weer veilig te voelen. Als deze verzorger er voor de baby is, reageert op signalen van de baby, zal de baby zich snel weer veilig voelen. Bij baby’s met een beschikbare en sensitieve verzorger zal het verbindingssysteem goed gaan functioneren. Dit systeem is als het ware een rem op de andere stresssystemen, die worden niet snel geactiveerd. Bij baby’s zonder zo’n verzorger, of bij baby’s met een hypersensitiviteit of bijvoorbeeld autisme, werkt deze rem meestal niet goed en zal er sneller een vecht/vluchtreactie of bevriesreactie optreden bij stress. Zijn lichaam heeft ‘geleerd’ bij gevaar sneller vanuit een ouder primitief systeem te reageren, in plaats vanuit een verbindingssysteem. Hij kan dan weinig stress aan en bij elke overprikkeling zal het lichaam in de stress-modus overgaan, waardoor verbinding met hechtingspersonen (bijvoorbeeld partner, familie, vrienden) niet mogelijk is, omdat hij zich onveilig voelt. Als dit sociale verbindingssysteem niet goed functioneert, domineert het systeem dat aanzet om te vluchten/vechten of te bevriezen. Dit systeem gaat ook domineren bij een burn-out. Door nieuwe veilige ervaringen kan het verbindingssysteem ook op latere leeftijd beter gaan functioneren.

Als je stress en angst door Corona hebt, hanteer je het zo

  1. De eerste stap is de realiteit onder ogen zien. Wat zijn de feiten, wat weet je, wat is onbekend, welke onzekerheden zijn er? We hebben de neiging om vanuit angst ofwel de bedreiging te overschatten, ofwel te ontkennen, weg te kijken. Beide helpen je niet.

 

  1. Kom vervolgens niet meteen in actie of ga jezelf niet verdoven met alcohol of bingewatchen, maar neem even de tijd voor jezelf. Onderzoek met een vriendelijke houding wat de realiteit met je doet?. Wat voel je? In welke stresstoestand ben je (bevriezen, vechten/vluchten/verbindingzoekend)? Benoem het. Dat helpt. Bv: ‘Ik voel me onveilig en heb stress. Ik ben bang voor de toekomst die nu ongewis is. Mijn schouders en nek zijn gespannen en mijn adem zit hoog. Het voelt onrustig en benauwend. Ik merk dat ik weg wil.’ Reageer vervolgens met empathie, zeg iets empathisch tegen jezelf: ‘he wat naar dat ik me nu zo voel’. Je gevoel toestaan en met empathie reageren betekent niet dat het erger wordt of dat je erin blijft hangen; het zorgt vaak voor wat ontspanning. Verzet tegen onprettige gevoelens is als een bal onder water houden. Door het gevoel toe te laten, ga je minder piekeren.

 

  1. Accepteer wat je niet kunt veranderen. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Het gaat erom dat je stopt met vechten tegen je gevoel. Het voelt naar en dat is zo. Gevoelens komen en gaan vanzelf.

 

  1. Kijk vervolgens wat je kunt doen om wat rustiger te worden. Mss lukt het om een lange, rustige wandeling in de natuur te maken, waarbij je de aandacht op de omgeving richt. Wat ook helpt is een klus doen waar je wel controle over hebt: een kast opruimen, de tuin wieden, een muur verven. Het geeft een goed gevoel iets te doen wat je in de hand hebt. En tot slot: probeer je te verbinden met anderen.

 

  1. Dan, als je hoofd een beetje koel is, kun je kijken wat je kunt doen. Wat kun je wel veranderen? Ga niet piekeren, maar bijvoorbeeld een half uur per dag nadenken en werken aan oplossingen. Je kunt ook gaan brainstormen met vrienden.

 

  1. Zorg voor veerkracht door ruimte maken voor gevoelens, afleiden en probleemoplossing af te wisselen.

Dit is misschien wel het moment om te gaan erkennen en accepteren dat we kwetsbaar zijn. En om tegelijk te blijven zien dat we ook veerkrachtig zijn. Het leven is niet maakbaar, maar mensen zijn goed in staat zich aan te passen aan omstandigheden. Soms al snel, soms kost het veel tijd. Sterkte en succes!

Lisette Wevers is life en stresscoach en relatietherapeut.

Lees hier meer blogs van Lisette.