Het sluipt erin, een burn-out. Elk jaar hebben zo’n 1,3 miljoen Nederlanders ermee te maken. Voel jij je de laatste tijd overprikkeld en oververmoeid? Heb je stemmingswisselingen en/of pieker je ineens heel veel? Dan kan het zomaar zijn dat jij één van hen bent. Maar hoe weet je zeker dat het niet gewoon stress is? En als je wél een burn-out hebt, wat dan?
Stress hoort bij het leven. In principe is er niets mis mee. Geloof het of niet: stress is zelfs functioneel! Door stress word je gedwongen om uit je comfortzone te stappen en om net dat extra beetje energie in te zetten. Daardoor ontwikkel je jezelf meer en presteer je beter. Zolang stress komt en gaat is er niet veel aan de hand. Maar houdt het te lang aan, dan gaat dit ten koste van jouw reserve-energie en raak je uiteindelijk opgebrand.
Een burn-out (h)erkennen
Er zijn verschillende klachten die kunnen duiden op een burn-out. Denk aan: een aanhoudend stressgevoel, vermoeidheid, slapeloosheid, angsten en piekeren, vage fysieke klachten, neerslachtigheid, concentratieverlies, stemmingswisselingen en een veranderd eetpatroon. Ook een verlaagd libido komt vaak voor, net als meer onzekerheid, het gevoel geen controle meer te hebben over het leven, vaker roken en drinken, vermijdingsdrang en isolatie. Omdat je meestal niet meteen iets zoekt achter dit soort klachten, realiseer je je vaak pas veel later dat je eigenlijk al een hele tijd opgebrand bent. Heb je al enige tijd meer dan vier van deze symptomen? Dan is de kans dat je een burn-out hebt toch echt aanwezig.
Het is niet makkelijk om een burn-out te accepteren. Veel mensen zien het onterecht als een zwaktebod om eraan toe te geven. Toch is het belangrijk hier zo snel mogelijk vrede mee te sluiten. Want pas dan ontstaat er ruimte voor herstel.
Een burn-out overwinnen
Je hebt een burn-out, en nu? Het herstel kan maanden tot zelfs jaren duren. Er is dus geen quick fix. Het allerbelangrijkste is daarom: accepteer dat je een burn-out hebt en neem je rust. Kijk wat mogelijk is om alle ‘moetjes’ van alledag – op je werk, in het huishouden, binnen het gezin – te verminderen. Waar kun je meer ruimte voor jezelf creëren? Misschien is het nodig om voor enige tijd al je werkzaamheden neer te leggen. Kom je er zelf niet uit? Dan kan het ook fijn zijn om er met een psycholoog over te praten.
Dat dit allemaal nodig is en lang kan duren, is vaak confronterend. Toch is het belangrijk dat je nu voor jezelf kiest. De enige manier om weer op te laden, is om je energie te sparen waar dat kan. Word je uitgenodigd voor een verjaardag, maar heb je eigenlijk geen puf? Blijf thuis. Dit is dé tijd om jezelf nu eens op één te zetten. Het mag niet alleen, het is noodzakelijk voor jouw herstel.
Een burn-out begrijpen
Om volledig te kunnen herstellen van een burn-out – en te voorkomen dat je er opnieuw mee te maken krijgt – is het goed om te onderzoeken hoe je op dit punt bent gekomen. Of beter gezegd: wat erachter zit. Je krijgt niet voor niets te maken met een burn-out. En als je goed kijkt zul je zien dat er een waardevolle levensles achter schuilt.
Een burn-out fluit jou als het ware terug en nodigt je uit om dichter bij jezelf te komen. Om je energie en aandacht anders te verdelen. Vaak ligt hier onbewust een ‘spirituele crisis’ aan ten grondslag – in hoeverre leef jij nu niet volgens jouw eigenlijke waarden?
In een wereld vol verwachtingen vergeet je al snel waar jij in essentie zelf behoefte aan hebt. Ga eens alle aspecten van jouw leven na (werk, sociale kring, gezin, vrije tijd) en stel jezelf daarbij de volgende vragen:
· Welke verwachtingen hebben anderen van mij? Zijn deze realistisch?
· Welke verwachtingen heb ik van mezelf? Zijn deze realistisch?
· Waar krijg ik energie van en waar loop ik juist op leeg?
· Wat heb ik op fysiek, emotioneel, mentaal, energetisch en spiritueel niveau nodig om in balans te blijven?
· Welke grenzen worden weleens overschreden en mag ik nog beter bewaken?
· Wat kan ik doen om nog beter voor mezelf te zorgen?
Met deze vragen ontdek je wat voor jou echt belangrijk is in het leven. Geef je hier genoeg aandacht aan? Dan zorg je beter voor jezelf en voor jouw energiehuishouding. Zo leef je meer volgens je eigen waarden, ben je weerbaarder tegen stress en blijf je beter in balans.
