Een burn-out wil je natuurlijk het liefst weten te voorkomen. Maar hoe doe je dat? In een wereld waarin we van hot naar her vliegen om alle to do’s af te kunnen strepen, raak je al snel overweldigd. Ben je ook nog eens hoogsensitief? Dan ben je daarbovenop perfectionistisch en extra gevoelig voor alle prikkels van buitenaf. En ligt een burn-out al helemaal op de loer. Gelukkig zijn er een aantal dingen die je preventief kunt doen om niet opgebrand te raken! WENDY en holistisch expert Marjolein Berendsen zette 6 tips voor je op een rij.
De meesten van ons staan – zeker als we een hoogsensitief persoon (HSP) zijn – het gros van de dag in dienst van anderen. Van onze collega’s, onze klanten, onze kinderen. En daarbovenop moet er nog van alles gebeuren om de chaos buiten de deur te houden. Met de agenda strak gepland en een huishouden dat nog maar net (of net niet meer) in control is, is het helemaal niet gek dat dit je zo nu en dan overweldigt. Toch zijn we dagelijks vooral bezig om al die ballen maar in de lucht te houden. Het lijkt wel een Olympische sport, zo populair is die uitdrukking! Tegelijkertijd is dit zó tekenend voor hoe we ons leven invullen.
We verdelen continu onze aandacht tussen werk, gezin, huishouden, familie en vrienden, sport en hobby’s. En vliegen van deadline naar deadline. Geheid dat dit enige stress met zich meebrengt. En een beetje stress is helemaal niet erg, maar wél als die de overhand krijgt. Want duurt dit te lang, dan eindig jij compleet uitgeblust op de bank en ben je nog veel verder van huis. Hoe zorg je ervoor dat je dat voor blijft? Ofwel: hoe kun je met zoveel dagelijkse to-do’s een burn-out voorkomen? We beginnen met een aantal tips die voor iedereen gelden, ook als je niet hooggevoelig bent.
Een burn-out voorkomen: energiehuishouding 2.0
Het geheim van het voorkomen van een burn-out ligt in je energiehuishouding. Zie jezelf als een smartphone. Je bent tot van alles in staat. Maar wil je goed kunnen functioneren, dan moet je steeds voldoende opgeladen zijn. Een kwestie van goed je energie verdelen dus.
Tip 1: Ken je triggers
Een burn-out voorkomen begint met bewustwording. Hoe zit jouw energiehuishouding in elkaar? Wat kost jou veel energie – en wat levert je juist meer energie op? Als je dit voor jezelf scherp hebt, kun je veel bewustere keuzes maken. Maak bijvoorbeeld eens een lijstje met energieboosters en energiezuigers. Wat valt je op? Krijg je meer energie van socializen of van alleen zijn? Van sporten of van een boek lezen op de bank? Probeer hier zonder oordeel naar te kijken. En kijk dan eens of je het kunt meenemen in hoe jij je dagen inplant. Als je voor voldoende afwisseling kunt zorgen tussen wat jou energie kost en oplevert, ben je al een heel eind.
Tip 2: Gun jezelf een momentje rust
Alleen jij kunt aanvoelen wanneer iets te veel voor je is, wanneer jouw grens bereikt is. Probeer goed te luisteren naar de signalen die jouw lichaam geeft. Voel je dat je behoefte hebt aan rust? Wees dan niet bang om dit aan te geven bij je omgeving. Uiteindelijk hebben anderen ook veel meer aan jou als je goed opgeladen bent (en blijft). Plan daarom regelmatig adempauzes in. Rennen, vliegen, relaxen – en dan pas weer doorgaan. Soms is 5 minuten al genoeg.
Tip 3: Een burn-out voorkomen = holistisch in balans blijven
Kijk behalve jouw fysieke behoeften en grenzen ook naar andere vlakken. Het holisme gaat ervan uit dat de mens uit vijf verschillende lagen bestaat: een fysiek, emotioneel, mentaal, energetisch en spiritueel niveau. Kun je jouw verdriet niet goed uiten (emotioneel niveau), of breng je erg veel tijd door op social media terwijl je eigenlijk behoefte hebt aan meer verdieping (mentaal niveau)? Dan is niet alleen dat niveau uit balans, maar heeft dit ook effect op alle andere niveaus. Belangrijk dus om te weten waar je op welk vlak behoefte aan hebt – en om daar gehoor aan te geven. Ook hierbij kan het helpen om een lijst te maken van jouw behoeften per niveau. Wat ga je voortaan vaker of juist minder vaak doen zodat je holistisch in balans blijft?
Een burn-out voorkomen als HSP
Ben je hoogsensitief? Dan is kiezen voor jezelf vaak extra lastig. En heb je bijvoorbeeld vaker dan anderen behoefte aan oplaadmomentjes. Daarom volgen hieronder specifieke tips op een burn-out te voorkomen als HSP.
Tip 4: Durf voor jezelf te kiezen
Als HSP voel jij als geen ander aan waar iemand behoefte aan heeft – en sta je vaak al paraat nog voordat jou iets gevraagd wordt. Toch is het belangrijk om jouw eigen behoeften niet te vergeten. Dit betekent ook dat je jezelf soms even op één moet zetten en/of ‘nee’ moet zeggen, terwijl iemand anders op je rekent. Want als je eigenlijk niet meer kunt en toch voor een ander in de weer blijft, kom je uiteindelijk jezelf tegen. En heeft ook die ander niets meer aan je. Doe dus zónder schuldgevoel waar jij zelf behoefte aan hebt. Hier preventief tijd voor inplannen in je agenda, is een simpele maar heel effectieve manier om een burn-out te voorkomen.
Tip 5: Informeer je omgeving over jouw hooggevoeligheid
Niet iedereen is zich ervan bewust wat jou als HSP anders maakt. En welke extra uitdagingen daarmee gepaard gaan. Zo kan het gebeuren dat een familielid niet begrijpt waarom jij een drukke verjaardag vaak al na een uurtje weer verlaat. Of snapt een vriendin niet waarom jij het leed van een ander zo intens meebeleeft. Het kan zowel voor jezelf als voor je omgeving helpend zijn om te vertellen over jouw hooggevoeligheid. Zo begrijpen ze jouw keuzes en gedrag niet alleen beter, maar kunnen ze ook meer rekening houden met waar jij behoefte aan hebt. Dit maakt het ‘nee’ zeggen ook een stuk makkelijker.
Tip 6: Blijf dicht bij jezelf
Om alle prikkels en to-do’s van de dag goed aan te (blijven) kunnen, helpt het om jezelf elke dag even te aarden. Bijvoorbeeld met behulp van een visualisatie of meditatie. Dit zorgt ervoor dat je dichter bij jezelf blijft en niet zo snel energieën en emoties van anderen oppikt. Hier vind je een meditatie waarin je als HSP jouw energiesysteem reinigt en oplaadt.
