Elke twee weken blogt WENDY expert Charlotte Labee voor wendyonline.nl over de werking van onze hersenen. Dit keer:5 tips om je hersenen te ontspannen.
Hoe kun je je hersenen het beste ontspannen? Om deze vraag te beantwoorden, moet je eerst weten wat ontspanning is en hoe het zich verhoudt tot een tegenhanger als stress.
Wat is ontspanning precies?
Ontspanning is een staat van rust in je lichaam en geest. Ontspannen is nodig om de balans te bewaren na een periode van inspanning. Die balans begint in je brein, want hiermee stuur jij je lichaam aan. Klachten zoals angst en depressie zijn symptomen van een brein dat niet in balans is.
Een disbalans in het brein heeft te maken met het autonome zenutelsel en de twee delen waaruit dit bestaat:
- Het sympathische zenuwstelsel (maakt energie vrij om arbeid te verrichten)
- Het parasympathische zenuwstelsel (brengt het lichaam in een toestand van rust en herstel)
Zodra het brein stress of angst ervaart (hierbij speelt de amygdala een rol), brengt het sympathische zenuwstelsel stresshormonen zoals cortisol, adrenaline en noradrenaline in de bloedbaan. Hierdoor ben je gespannen en ervaar je lichamelijke symptomen zoals aangespannen spieren. Dit is je brein dat ervoor zorgt dat je lichaam zich klaarmaakt om te vechten of te vluchten. Eén ding is duidelijk: je voelt je allesbehalve ontspannen!
Je hersenen laten rusten
Toch is het juist ontspanning wat je brein nodig heeft om de stresshormonen in je bloedbaan te neutraliseren en de eigen balans weer te herstellen. Ontspannen activeert namelijk het parasympathische zenuwstelsel en onderdrukt het sympathische zenuwstelsel. Hierdoor:
- Nemen bèta-hersengolven in het brein af(16-38 Hertz, hoog frequentiebereik)
- Nemen thèta-hersengolven in het brein toe(4-8 Hertz, laag frequentiebereik)
De meeste mensen hebben tegenwoordig baat bij meer thèta-hersengolven. Daar waar bèta-golven worden geassocieerd met focus, probleemoplossing, stress en (hyper)activiteit, hangen thèta-golven samen met creativiteit, herinnering, meditatie en diepe ontspanning.
Thèta-golven produceren ook de neurotransmitter GABA, die een kalmerend effect heeft en zorgt dat de balans in je brein terugkeert na een periode van overactiviteit, inspanning of stress. Maar hoe kun je het brein nu het beste in deze ontspannen toestand brengen?
Ontspanningsoefeningen: goed voor je hersenen
Er zijn tal van activiteiten en ontspanningsoefeningen die ervoor zorgen dat je brein zich kan ontspannen. Dit zijn de belangrijkste:
1). MEDITATIE
Meditatie geeft je controle over je eigen hersenprocessen door de activiteit van met name thèta-golven te stimuleren en je parasympathische zenuwstelsel te activeren. Dit brengt je in een staat van ontspannen aandacht, waardoor je stress los kunt laten en je hoofd leeg maakt. Een aanrader voordat je gaat slapen!
2). YOGA
Yogi’s weten al eeuwenlang dat belemmerende overtuigingen voor veel stress kunnen zorgen. Deze voorprogrammaties in het brein noemen ze ook wel Samskara’s. Door yogahoudingen zoals Savasana ontspant elk lichaamsdeel en zet je het sympathische zenuwstelsel in de pauzestand. Hierdoor ontspan je en kan je brein stressvolle ervaringen en programmaties beter verwerken.
3). ADEMHALING
Je ademhaling is een belangrijk instrument om je brein te beïnvloeden en jezelf in ontspannen toestand te brengen. Veel mensen halen snel en oppervlakkig adem, waarmee ze het sympathisch zenuwstelsel activeren. Door je ademhaling bewust te vertragen, kun je je stressniveau al in enkele seconden naar beneden brengen.
4). BINAURAL BEATS
Met muziek kun je een stemming oproepen en dat geldt al helemaal voor binaural beats. Deze beats hebben twee verschillende tonen, die een paar hertz van elkaar verschillen en die in respectievelijk het linker- en rechteroor worden afgespeeld. Hiermee kun je hersengolven zoals alfa-golven (8-12 Hertz) stimuleren, die worden geassocieerd met uitgerustheid en een ontspannen helderheid.
5). NIETS DOEN
Voel jij je ook zo schuldig als je even niets doet? Dat is helemaal nergens voor nodig, want niets doen is nuttig. Het helpt je brein namelijk om te ontspannen. Daar waar onze voorouders vroeger avondenlang in de knisperende vlammen van hun kampvuur staarden, kun jij je brein rust geven door ’s avonds de open haard of kaarsjes aan te zetten en even heerlijk weg te dromen.
Gun jezelf de positieve gevolgen van ontspanning
Ontspannen is voor elk mens een basisbehoefte. Je kunt er nooit te vroeg mee beginnen, omdat een gebrek aan ontspanning in het brein leidt tot meer stress en daarmee tot nog minder ontspanning. Dit is een vicieuze cirkel die voor veel mensen lastig is te doorbreken.
Merk jij ook dat je jezelf in de praktijk niet de ontspanning gunt die je nodig hebt? Besef dan dat ontspannen begint met het herstellen van de balans in je brein. Daar is best wat voor nodig, want de Mont Blanc beklimmen doe je ook niet zonder de juiste aandacht, voorbereiding en training. Zo werkt dit met je brein precies hetzelfde, daar is de juiste aandacht voor nodig.
