Bij afscheid nemen hoort rouw. En wat doet dat pijn, maar het helpt om te beseffen dat rouwen liefde is. Hoe kun je rouw voor jezelf verzachten en toch weer de moed vinden om door te gaan? Jacqueline Cino, verliesbegeleider en yogadocent, licht toe.

Bestaat er een ‘goede’ manier van rouwen?

‘Je kunt op zo veel verschillende manieren rouwen. Als het om rouwen gaat, bestaat er geen goed of fout. Rouwen is een hoogstpersoonlijk, uniek proces. Er bestaan veel misverstanden over rouwen, bijvoorbeeld dat rouwen alleen hoort bij overlijden. Maar mensen rouwen ook bij andere impactvolle gebeurtenissen in het leven, zoals een scheiding, bij verlies van gezondheid, verlies van een baan, een miskraam of een onvervulde kinderwens. Stuk voor stuk ingrijpende levensgebeurtenissen die pijn en verdriet doen. We rouwen omdat we liefde hebben gekend en deze hebben verloren. Daarom wordt er gezegd dat rouwen de achterkant van liefde is. Je kunt verschillende stadia in het rouwproces onderscheiden, maar niet iedereen doorloopt alle stadia en het kan er voor iedereen anders uitzien. Besef dat verdriet een normale reactie is van gezonde, intelligente mensen op een ingrijpende levensgebeurtenis. Rouwen confronteert je vooral met jezelf. Je komt jezelf tegen en leert jezelf op een nieuwe manier kennen. Het is dan ook niet zo gek dat je je na een ingrijpend verlies afvraagt wie je nu bent, wat het leven voor je betekent nu je alleen verder moet en wat je dan nog van het leven wilt. Vragen waarop je in de loop der tijd met vallen en opstaan een antwoord zult vinden.’

Hoe kun je de kracht vinden om toch weer door te gaan met het leven?

‘Ik ben ervan overtuigd dat ieder mens een oerkracht heeft om te overleven. Vanuit die oerkracht vinden we de veerkracht om te leren omgaan met het grootste leed en verdriet. Zelfcompassie heeft mij echt geholpen toen ik de kracht moest vinden om door te gaan met mijn leven nadat mijn man overleed. Dat ik mezelf kon toestaan te ervaren wat zich in het hier en nu aandiende, maakte een groot verschil. Wees lief voor jezelf en gun jezelf de tijd en ruimte om te wennen aan de nieuwe situatie waarin je je bevindt. Wanneer je rouwt, staan je lichaam en geest in een overle[1]vingsstand. Je zenuwstelsel produceert veel stresshormonen. Dat kan ertoe leiden dat je minder goed slaapt of dat je je niet goed kunt concentreren. “Het leven is gewoon niet meer leuk”, hoor ik rouwenden vaak zeggen. Het is belangrijk om lief en zacht te zijn voor jezelf, jezelf te koesteren en te troosten, zo vaak en zo lang als je nodig hebt. Yoga en meditatie kunnen hierbij helpen. Door yoga-oefeningen activeer je een deel van je zenuwstelsel dat hormonen produceert die we nodig heb[1]ben om ons veilig te kunnen voelen en te kunnen ontspannen. En dat is precies wat je nodig hebt wanneer je rouwt.’

5x leestip

• Een zee van glas, Geerteke van Lierop
• Tranen van liefde, Tim van Overdiek
• Je kunt je hart helen, Louise Hay en David Kessler
• Met radicale compassie naar de wereld kijken, Tara Brach
• Yoga for grief relief, simple practices for transforming your grieving mind, Antonio Sausys

Onderzoek

Yoga heeft volgens wetenschappelijk onderzoek een positief effect op gezondheidsproblemen als een hoge bloeddruk en stresshormoonafscheiding. Onderzoek van het Trauma Center wijst uit dat yoga kalmeert en mensen helpt om beter naar hun lichaam te luisteren. Ook intensieve meditatie helpt.

Dit artikel komt uit de herfstspecial van 2022. Benieuwd naar meer artikels uit deze special? Bestel deze dan hier.