In de serie Zonder jou vertellen mensen over het verlies van een dierbare. Petra (42) verloor in 2007 haar dochtertje Amelie, toen ze nog maar twee weken oud was. Nu is ze palliatief verpleegkundige, en begeleid ze mensen die thuis willen sterven. Amelie is daarbij haar gids.

´Een ziekenhuiskamer heeft nog nooit zo koud en kil gevoeld. En dat terwijl ik zelf in een ziekenhuis werk, ik ben er dagelijks. Maar deze keer was anders. Ik zat er namelijk voor mezelf, of nou ja, voor mijn dochtertje. Amelie lag op mijn schoot, haar hartslag laag en haar lichaampje stil. Mijn man zat naast mij en tegenover mij stond de dokter. Het was tijd om Amelie te laten gaan. Haar beademing werd stopgezet, en ze kreeg verdoving bijgegeven. Het hele proces duurde misschien twintig minuten. Twintig minuten die ik liever nooit had willen inleveren. Maar tegelijkertijd ben ik blij dat ik afscheid van haar heb kunnen nemen in mijn armen.’

Angst tijdens de zwangerschap

‘Ik was vierentwintig, toen ik zwanger werd ons eerste kindje Amelie. Ik had altijd al een enorme kinderwens. Nooit heb ik hardop mijn voorkeur voor een jongetje of een meisje gedeeld, maar die was er stiekem wel. Ik was zo blij toen ik na vier maanden te horen kreeg dat we zouden bevallen van een dochtertje. Maar al vanaf het begin van mijn zwangerschap, had ik een slecht voorgevoel dat Amelie niet lang bij ons zou blijven. In het begin dacht ik nog dat het normale bezorgdheid was, zeker voor iemand die voor het eerst moeder ging worden. Maar naarmate mijn buik groter werd, werden de angsten ook groter. Op een gegeven moment werd het zo erg, dat ik zelfs Amelie in mijn hoofd kon horen zeggen: mijn tijd zal kort zijn. Er was niemand die mij geloofde, niemand behalve mijn zus. Tuurlijk uitte mijn man en mijn moeder wel hun zorgen naar mij toe, maar mijn zus geloofde mij écht. Meerdere malen ben ik naar het ziekenhuis geweest om mijn ongerustheid aan te kaarten, maar na tientallen controles moesten de gynaecologen mij toch even op mijn plek zetten. ‘’Alstublieft mevrouw, er is niets aan de hand met uw zwangerschap. Er is niets aan de hand met Amelie. We hebben u gecontroleerd en gemonitord. Maakt u zich nou maar geen zorgen’’, vertelden ze mij.’

De bevalling

´Amelie was altijd een pittige dame in mijn buik. Ze kon mij felle trappen geven, soms wel om de tien minuten. Ik weet nog een avond – ik zat toen inmiddels al tegen de veertig weken aan – stopte ze maar niet met trappen. Ik zei: Amelie, als je dat nog één keer doet, steekt zo meteen je voet er nog uit. Wat denk je? Mijn water brak. Ja, zei ik, dat krijg je ervan Amelie. Ik riep meteen mijn man en belde de kraamafdeling op. Toen ze vroegen of ik al weeën had zei ik nee, maar met een tril in mijn stem moest ik wel zeggen dat het trappen was gestopt. De andere kant van de telefoon probeerde mij gerust te stellen, dat het niet heel raar is dat ze stopte met mij trappen. Maar ik had er geen goed voorgevoel bij.

Eenmaal in het ziekenhuis werd ik aan de monitor gelegd, maar ze konden geen harttonen meer horen. De artsen zeiden dat er vast iets mis was met deze monitor, dus werd er een andere bij gehaald. Ook daar, geen hartslag. Goed, misschien dat een meer ervaren arts mij kon helpen. Ook zij voelde geen hartslag en wist meteen: dit is niet goed. Er werd door de gynaecologe een pijnprikkeltje gestuurd naar Amelie om een reactie te krijgen, en daaruit bleek dat Amelie haar hartslag heel laag was. Vanaf dat moment was het duidelijk dat Amelie zo snel mogelijk uit de buik gehaald moest worden. Ik werd onder narcose gebracht voor een spoedkeizersnede, maar het was te laat. Amelie werd dood geboren, met de navelstreng dubbel om haar hals.’

Intensive care

‘Na de bevalling kwamen we erachter dat er iets fout is gegaan tijdens het sturen van de pijnprikkel. In plaats van dat de elektrode op Amelie haar hoofdje werd gezet, hebben de artsen hem per ongeluk op mijn baarmoederhals geplaatst. In makkelijkere taal: die lage hartslag van Amelie, klopte voor geen meter. Amelie was waarschijnlijk al gestorven tijdens de transfer naar het operatiekwartier. Achteraf ben ik blij dat deze fout is gemaakt. Als de artsen hadden geweten dat ze al overleden was, hadden ze de spoedkeizersnede afgefloten. In plaats daarvan besloten ze Amelie te reanimeren. Ze konden het niet laten gebeuren, dat Amelie het niet zou overleven. Mijn zus hoorde de artsen zeggen: dat is een moeder die dit voorspelde. We gaan haar niet wakker moeten maken met het nieuws dat Amelie overleden is.

Na een uur reanimeren, kreeg Amelie weer een hartslag. Ze werd naar de intensive care gebracht, waar ze twee weken heeft gelegen om te herstellen. Na die twee weken heeft de neuroloog een MRI scan gemaakt van haar hersenen: die uitslag was echt ontzettend slecht. Door de reanimatie had ze onomkeerbare hersenschade opgelopen, het was een wonder dat ze nog leefde. Amelie verder behandelen was onmenselijk. Haar levenskwaliteit zou zo goed als nul zijn. Dat nieuws kwam voor ons werkelijk waar als een klap aan. Haar babykamertje was al klaar en de geboortekaartjes waren de deur al uit.´

Zussenliefde

´Ik was kapot van het verlies van Amelie. Het hebben van een kind, een dochter, was een droom voor mij. Een droom die toen in duigen was gevallen. Ik heb het enorm zwaar gehad met het rouwproces, maar gelukkig ontving ik veel steun van mijn naasten. Mijn zus in het bijzonder, rouwde met mij mee en deelde mijn pijn. Ze was zelf ongewenst kinderloos, en Amelie vasthouden was voor haar een beetje als een eigen kind vast kunnen houden. We hadden beiden ons eigen verdriet, maar we begrepen elkaar heel goed.

Na het verlies van Amelie, schonk mijn zus mij een chihuahua. Eerst wist ik niet wat ik ermee aan moest. Ik hield wel van honden, maar zo’n klein beestje kon ik niet echt een hond noemen. Maar mijn zus liet mij inzien, dat dat kleine beestje mij wel degelijk steun kon bieden. Ik kon haar een kleedje aandoen, meenemen als ik ging shoppen, of op het terras een koffietje mee drinken. Het hebben van een chihuahua werd een soort van coping mechanism, voor het niet hebben van een dochter.’

Opnieuw zwanger

‘Mijn kinderwens was, ook na het overlijden van Amelie, nog fel aanwezig. Wat niemand echter aan zag komen, was dat ik zes weken na het overlijden alweer zwanger was. De dokters maakten zich meteen zorgen om mij. Ze wisten dat ik nog erg depressief was van het verlies, en dat mijn lichaam nog herstellende was van de spoedkeizersnede. Mijn baarmoeder was verre van klaar voor nog een bevalling. Maar dat hield mij allemaal niet tegen om de baby te houden. Deze zwangerschap was een geschenk van het universum, een nieuwe kans. En hoe graag ik toen weer een meisje had willen hebben, ben ik blij dat ik beviel van een jongetje. Geen enkele dochter had kunnen tippen aan Amelie.

De zwangerschap van mijn zoontje, Pieter, was compleet anders. De constante angst de baby te verliezen, had ik bij hem totaal niet. Ik stond op de eenjarige verjaardag van Amelie, hoogzwanger aan haar graf. Drie dagen later beviel ik van Pieter, door middel van een geplande keizersnede.’

Verlies van zus

‘Pieter was gezond en wel, en alles leek weer de goede kant op te gaan. Dit was totdat mijn zus kanker kreeg. Mijn steun en toeverlaat, binnen negen maanden kwam ze te overlijden. Pieter was toen nog maar vier jaar oud. Ik belandde in een diep dal, eruit klimmen voelde haast onmogelijk. Destijds werkte ik zelf in het ziekenhuis op de oncologie afdeling, waar ik elke dag geconfronteerd werd met kanker. Totdat ik mijn zieke patiënten niet eens meer onder ogen durfde te komen. Mijn werk vertelde mij dat het beter was om even thuis te blijven. Ik begon suïcidale gedachtes te krijgen. De pijn en het verlangen om weer met mijn zus en met Amelie te zijn waren te groot. Maar ik kon het mijn man en Pieter niet aan doen, ik moest en zou hulp gaan zoeken. Bij een rouwcentrum leerde ik omgaan met mijn trauma´s. Daar vertelde een vrouw mij, dat ik van mijn verdriet mijn kracht moest maken. Ik ben mij gaan omscholen tot palliatief verpleegkundige, iemand die mensen begeleid die thuis willen sterven. Dit betekent dat ik luister naar hun wensen, ze ondersteun bij het sterfbed, en verpleegkundige, medische en praktische zaken help mee te regelen. ‘

Palliatief verzorgster

´Inmiddels heb ik mezelf weer helemaal teruggevonden in het werk dat ik doe. Ik heb nu vooral een coachende functie naar de artsen toe, en ik dien als een emotioneel klankbord voor patiënt en familie. Dit betekent dat ik luister naar hun wensen, ze ondersteun bij het sterfbed, en praktische zaken help mee te regelen. Het is ontzettend mooi werk, en ik voel me meer dichterbij Amelie dan ooit tevoren. Ik geloof dat zij de brug maakt tussen twee werelden. Niet alleen zie ik dat, maar ook mijn patiënten voelen Amelie haar aanwezigheid. Sommigen vragen zelfs de laatste paar dagen voor hun dood naar dat meisje, die altijd naast mij staat. Dan weet ik: Amelie zal deze mensen de juiste weg toewijzen.

Mensen vragen mij vaak hoe ik mijn werk kan doen, zonder er zelf emotioneel aan onderuit te gaan. Dat doe ik eigenlijk door alle zorgen van werk en van vroeger, weg te dansen op het ijs. Toen ik een klein meisje was kon ik uren fantaseren over een leven als kunstschaatser. Die droom had ik eigenlijk jarenlang bewaard voor Amelie, mocht ze groot worden. Maar nu ben ik deze kinderdroom zelf gaan verwezenlijken. Ook dat, voelt voor mij als heling.’