Kort lontje

Heb jij een kort lontje? Wendy-expert Josje Smeets vertelt hoe je van irritaties afkomt

Je komt thuis na een lange dag werken, mantelzorgen of studeren. Je huisgenoot maakt een opmerking of doet iets dat net niet lekker bij je valt en je geeft hem of haar een snauw. Hè? Waar komt dat opeens vandaan? Wendy-expert en gelukspsycholoog Josje Smeets vertelt hoe dit kan en hoe je van die irritaties afkomt.

Een kort lontje heeft vaak een duidelijke oorzaak

Gevoelens van irritatie en frustratie komen meestal onverwacht en niet alleen je omgeving, maar vooral ook jijzelf hebt daar last van. Soms kun je hier niets aan doen en heeft het met een verandering in je hormoonbalans te maken. Bij vrouwen speelt dit vlak voor en tijdens de menstruatie, maar ook mannen kunnen hier last van ondervinden.

Vaak is er echter meer aan de hand dan hormoonschommelingen alleen. Cortisol - bekend als het lange termijn stresshormoon - speelt een belangrijke rol bij het hebben van een kort lontje. Cortisol was in de oertijd belangrijk voor de overleving; het lichaam staat op scherp voor mogelijk gevaar. Cortisol zorgt er bovendien voor dat de rem in je brein - de frontale kwab - minder goed functioneert en hierdoor heb je minder controle over je emoties. Wat er dus gebeurt na die lange werkdag; alle prikkels van buitenaf (waar je huisgenoten dus ook bij horen) kunnen als mogelijk gevaar gezien worden en omdat je minder controle hebt over je emoties ontplof je nogal gauw. Oeps….

Wat kun je doen bij een kort lontje?

Ga eerst bij jezelf na; wat is er aan de hand? Is het een hormoonkwestie of zou het misschien best kunnen dat je de laatste tijd onder druk staat? Dat je vermoeid bent of veel stress ervaart? Het is belangrijk om de oorzaak van deze stress aan te pakken. Wellicht is het nodig om een smeulend conflict uit de weg te helpen of zul je een tandje terug moeten doen op het werk.

Daarnaast zijn er een aantal tips die de druk iets van de ketel nemen, waardoor de kans op ontploffing afneemt;

  1. Praat erover. Bewustwording van stress of onrust is belangrijk bij het bestrijden ervan. Als je vaak op de koffie gaat bij vrienden of wandelingen maakt met je lief, creëer je vanzelf momenten die uitnodigen tot een (goed) gesprek. Hoe meer je praat over wat er in je leven speelt, hoe eerder je mogelijke stresssignalen herkent en ermee aan de slag kunt.
  2. Maak of luister muziek. Muziek heeft een bewezen rustgevend effect op het brein, waardoor cortisol afneemt en daarmee ook jouw irritaties en frustratie. Wie zelf muziek maakt merkt nog een groter effect van ontspanning, deze mensen zijn vaker tevreden en bovendien milder gestemd.
  3. Het is belangrijk om de frontale kwab - de natuurlijke rem van negatieve emoties - aan het werk te zetten. Deze kwab functioneert beter wanneer hij meer doorbloed is en dit bereik je door te bewegen. Minimaal 30 minuten aaneengesloten matig intensieve beweging per dag (op cardio niveau) is het meest effectief.
  4. Neem voldoende rust. Hoe meer je slaapt, hoe milder je stemming is. Maar ook als je ieder uur een five minute mini break neemt zul je minder irritaties voelen dan wanneer je alsmaar doorgaat. Alsmaar sneller, harder, meer betekent ook sneller en meer stress.

Ken jezelf

De meest belangrijke tip is echter: ken jezelf. Opvliegend zijn, wordt vaak gezien als karaktereigenschap en alhoewel dit deels waar is, kun je je temperament zeker reguleren. Weet wanneer het te druk is, weet wat je wil in het leven, weet wat je aankan en waar je grenzen liggen. Blijf jezelf continu onderzoeken en uitdagen. Daar word je nog gelukkig van ook, dus wat let je?

Ben jij op zoek naar meer zelfkennis of geluk?  Gelukspsycholoog en Wendy-Expert Josje Smeets schreef er het boek Happy in 100 dagen over.