Relaties worden niet zomaar slecht. Uit onderzoek blijkt dat er vier patronen zijn die zorgen voor een slechte relatie. Ze voorspellen zelfs een relatiebreuk. Wendy-expert Lisette Wevers is coach en relatietherapeut: “Het fijne is: patronen kun je veranderen.” Ze legt de patronen uit en geeft tips om een slechte relatie te verbeteren.

Patronen in een slechte relatie

John Gottman, een psycholoog aan de Universiteit van Washington, bestudeerde meer dan tweeduizend huwelijken. Hij ontdekte patronen in hoe partners met elkaar omgaan die voorspellen (met 94 procent precisie) welke huwelijken slagen en welke mislukken. De vier gedragingen staan niet los van elkaar. Elk gedrag plaveit de weg tot een van de andere gedragingen. Heb je een slechte relatie of wil je dat voorkomen, dan kun je deze gedragingen veranderen:

Patroon 1: kritiek geven

Kritiek geven op je partners persoonlijkheid of karakter, meestal met de bedoeling te bevestigen wie fout is en wie goed, zorgt voor een slechte relatie. Denk aan generaliseringen als: ‘Jij doet ook altijd…’, ‘Jij doet nooit…’, ‘Jij bent zo’n…’

Patroon 2: minachting

Minachting is dat je je neerbuigend uitlaat tegen je partner waarmee je de eigenwaarde van je partner aanvalt. Je bent erop uit hem te beledigen of te kleineren. Voorbeelden van minachting zijn:

• Scheldwoorden gebruiken: looser, dikzak, bitch, dom wijf, eikel.
• Vijandige humor, sarcasme, bespotten.
• Lichaamstaal en geluiden: sneren, met je ogen rollen, tsss-geluiden.

Patroon 3: defensief reageren

Als je defensief reageert, zie je jezelf als slachtoffer van je partner. Voorbeelden van defensief reageren zijn:

• Excuses verzinnen, de oorzaak van een probleem buiten jezelf leggen, zoals: ‘Het is niet mijn fout, ik kan er niets aan doen.’
• Kruislings klagen: De klacht van je partner beantwoorden met een tegenklacht of kritiek en daarbij negerend wat je partner zegt.
• Ja-maren. ‘Ja, maar jij was gisteren te laat thuis.’ ‘Ja maar, ik heb al zoveel gedaan.’
• Jezelf herhalen zonder aandacht te schenken aan wat de ander zegt.
• Zielig doen: ‘Het is niet eerlijk’.

Patroon 4: Je terugtrekken

Je terugtrekken betekent dat je uit contact gaat, ofwel achter je muurtje gaat zitten. Dit kan een poging zijn conflict te vermijden, maar het straalt afkeuring, desinteresse, afstandelijkheid uit. Voorbeelden van je terugtrekken zijn:

• Weg gaat, letterlijk uit contact gaan.
• In jezelf gaan mopperen.
• IJzige kou uitstralen.
• Van onderwerp veranderen.
• Je partner negeren.

Je relatie verbeteren, tips:

1. Benoem specifiek wat je dwars zit en wat je wilt. ‘Toen X gebeurde voelde ik Y, ik wilde Z’. Bijvoorbeeld: ‘Toen ik thuis kwam uit werk stond er veel vieze vaat op het aanrecht. Ik voelde me teleurgesteld. Ik wilde in een opgeruimde keuken thuiskomen.’
2. Integere, bewuste communicatie: De waarheid spreken, en genereus luisteren.
3. Je partner valideren: laten weten wat je begrijpt van wat hij/zij zegt. Laten weten dat je zijn/haar gevoelens begrijpt, dat je door zijn/haar ogen kunt kijken.
4. Waardeer je partner. Geef vijf keer vaker positieve feedback dan negatieve.
5. Neem verantwoordelijkheid: wat kan ik hiervan leren, wat kan ik anders doen?
6. Herschrijf je script: vervang gedachten over gelijk hebben en in je recht staan of slachtofferschap door gedachten van waardering en verantwoordelijkheid. Laat de verhalen die je bedenkt los.
7. Oefen met het uitschakelen van je defensiesysteem. Laat je partners klachten voor wat ze zijn: woorden en gedachten, waaronder behoeften schuilen. Je hoeft niet elke behoefte te vervullen, je partner mag teleurgesteld zijn als het niet gaat zoals hij/zij wil. Empathie is vaak genoeg.

Als het niet lukt

Misschien heb je genoeg aan bovenstaande tips, maar het kan zijn dat jullie in hardnekkige patronen zitten. Een bekend patroon is dat de een kritiek geeft of moppert en de ander zich terugtrekt. Je versterkt elkaars gedrag. Als de terugtrekker achter zijn muur vandaan komt en gaat luisteren, inleven en erkennen en de ‘aanvaller’ verzacht en zijn gevoelens en behoeften geweldloos kan uiten, kan er weer verbinding ontstaan. Doordat de emoties hoog zijn opgelopen, er veel frustratie is of de relatie onveilig voelt, kan het moeilijk zijn dit te veranderen. Relatietherapie kan dan helpen om weer echte verbinding te krijgen en je gewaardeerd, gezien en belangrijk te voelen voor de ander.

Lisette Wevers is coach, relatietherapeut en mindfulness trainer. Meer informatie vind je hier.  

Lees ook:

Hoe overleeft mijn relatie de Corona-crisis?p

Verliefd worden op een ander is vaak een verlangen naar een ander zelf