In de serie Zonder jou vertellen mensen over het verlies van een dierbare. In de zomer van 2006 raakt de moeder van Sanneke Langendoen (37) vermist. Na een lange zoektocht wordt ze gevonden, ze blijkt door de vader van Sanneke te zijn vermoord. In één klap verliest ze haar moeder en eigenlijk ook haar vader. In haar boek ‘Dit gebeurt alleen in films’ vertelt Sanneke over deze heftige periode. Zo hoopt ze anderen te laten zien dat je, wat je ook meemaakt, altijd een keuze hebt en opnieuw geluk kunt vinden.
‘Toen mijn moeder al acht weken vermist was, besloten mijn vriend en ik om een paar dagen naar Barcelona te gaan. We moesten even ontsnappen aan alle stress en vragen waar we continu mee zaten. Ik wilde eigenlijk mijn telefoon niet meenemen, zodat ik echt rust zou hebben. Toch besloot ik hem mee te nemen en dan maar uit te zetten. Na een gezellige avond op het terras kwamen we terug in het hotel en voelde ik een hele sterke drang om mijn telefoon toch aan te zetten. Ik had allemaal gemiste oproepen en voicemails van een rechercheur met het dringende verzoek om hem zo snel mogelijk terug te bellen. Dat deed ik midden in de nacht. “Sanneke we hebben je moeder gevonden, in de kofferbak van je vader”, vertelde hij mij toen. Gek genoeg reageerde ik heel kalm. “Oke, bedankt” , toen heb ik opgehangen. Daarna flipte ik. Ik schreeuwde tegen mijn vriend wat me was verteld en ook hij flipte. Ik wist niet wat er gebeurde. Ik wilde zo snel mogelijk weg uit Barcelona. Eigenlijk wilde ik weg uit mijn eigen lijf, de pijn en het verdriet waren te groot om te bevatten’
De vermissing
‘De band met mijn ouders was heel goed. Ik was 21 en woonde op kamers, maar ik sprak hen elke dag. Vroeger was mijn moeder overdag veel thuis om voor ons te zorgen, in de avond werkte ze dan in de horeca. Later ging mijn moeder meer werken in het bedrijf dat ze samen met mijn vader had en werd ze actiever in haar band, daarin floreerde ze echt. Mijn moeder ging haar eigen leven leiden en zichzelf ontdekken, daar had mijn vader moeite mee. Nadat mijn moeder terugkwam van een pelgrimstocht naar Santiago de Compostella, vertelde ze mijn vader dat ze wilde scheiden. Tot een officiële scheiding is het nooit gekomen.
Enkele weken nadat mijn moeder had gezegd te willen scheiden, raakte ze vermist. Ze was niet thuis gekomen en nam ook haar telefoon niet op. Ik ben als een soort detective allemaal mensen gaan bellen en telefoonrekeningen op gaan vragen, om maar te achterhalen waar ze kon zijn. Pas na een week hebben we aangifte gedaan, mijn vader wilde dat niet eerder. Als kind luisterde ik daar maar naar, ik vertrouwde mijn ouders blind. Ik had nooit kunnen bedenken dat hij de dader was. De politie heeft uiteindelijk twee maanden onderzoek gedaan en ontzettend veel mensen verhoord. Die periode was verschrikkelijk. Om mij heen ging het leven gewoon door, maar voor mij stond alles stil. Ik had veel steun van mijn toenmalige vriend en vriendinnen en probeerde de hoop te houden dat het goed zou komen.
Na het telefoontje van de rechercheur schoot ik vrijwel meteen in een soort overlevingsstand, ik moest zo snel mogelijk naar mijn broertje in Nederland. Toen ik hem zag, was ook hij vrij kalm. We begrepen elkaars gevoel: onze moeder was vermoord en onze vader had er mee te maken. Een enorme mindfuck. Het enige wat ons toen rust gaf, was de gedachte dat onze moeder rust had. Onze vader kon haar geen pijn of verdriet meer doen.’
De moord
‘Er zijn meerdere versies van wat er gebeurd is. Volgens het OM heeft mijn vader mijn moeder met een luchtbuks in haar hoofd geschoten en daarna daarmee geslagen. Mijn vader heeft een ander verhaal, volgens hem waren ze aan het praten over hun huwelijk terwijl hij met de luchtbuks aan het oefenen was en raakte hij haar per ongeluk. Ik denk niet dat we ooit precies zullen weten wat er gebeurd is. Omdat mijn moeder pas na twee maanden werd gevonden, was haar lichaam al in verre staat van ontbinding. Onderzoek doen, was daarom moeilijk.
In het begin ben ik wel naar de pro forma zittingen van mijn vader geweest, maar ik merkte dat ik dit lastig vond. Ik was zowel de dochter van het slachtoffer, als van de dader. Ik zat daar met een dubbel perspectief. De negatieve energie van de rechtszaken vond ik moeilijk. De ene dag ging ik naar de rechtbank en de andere dag zat ik op school. Dat was voor mij niet te combineren, ik wilde me focussen op dingen die me perspectief gaven. Daarna ben ik niet meer naar de rechtszaken geweest. Ik liet me bijpraten door vrienden die wel aanwezig waren, zodat ik toch wist wat er was gebeurd. Ik was wel bij de uitspraak, mijn vader kreeg uiteindelijk 20 jaar.
Het afscheid van mijn moeder ging anders dan normaal. Ik heb haar sinds de vermissing nooit meer gezien. Wat voor ons wel bekend was, is dat haar schedel vanwege onderzoeken pas later kon worden gecremeerd. Dat was heel moeilijk, het bleef een hoofdstuk dat we niet volledig af konden sluiten. Vaak dacht ik mijn moeder op straat voorbij te zien lopen of droomde ik dat ze nog leefde. Haar uitvaart was tweedelig. We hielden een dienst in de kerk, puur vanwege het grote aantal mensen dat naar binnen kon. Daarna namen we afscheid in een meer persoonlijke setting. Afscheid nemen is altijd intens, maar tegelijkertijd lucht het ook op wanneer dat achter de rug is. Het rouwen start dan pas echt.’
Rouwen
‘Ik rouwde niet alleen om mijn moeder, maar eigenlijk ook om mijn vader. Feitelijk was hij er nog, maar niet meer als vaderfiguur in mijn leven. Ineens sta je er als kinderen alleen voor, zonder je ouders. Ik kwam in een regelmodus terecht. Dat leidde op een gekke manier ergens mijn gedachten ook af. Ik heb therapie geprobeerd, maar dat werkte niet voor mij. Toen heb ik hardop tegen mezelf gezegd: “Sanneke, je hebt twee opties. Of je ziet jezelf als slachtoffer, of je pakt de positiviteit van je moeder en je gaat ervoor.” Ik heb me echt vastgebeten in mijn studie en werk, dat was een houvast. Muziek was voor mij een uitlaatklep, ik heb veel muziek geluisterd en ook gezongen. Ook schreef ik mijn emoties op in de vorm van gedichten, sommige waren licht en andere heel donker. Mijn vriendinnen waren een enorme steun, ik kon altijd met hen praten.
Toen mijn vader in de gevangenis zat, heb ik contact met hem gehouden. Ik heb hem een paar keer bezocht, maar dat vond ik te heftig. Daarna verliep het contact via brieven of telefonisch. Zo kon ik toch nog belangrijke dingen in mijn leven met hem delen, dat miste ik. Mijn vader probeerde zijn kant van het verhaal nog verder uit te leggen, maar dat hield ik af. Ik geloofde zijn versie niet en wilde vooruit blijven kijken en niet naar het verleden. Ik ben wel boos op hem geweest, maar dat liet ik snel los. Het hielp simpelweg niet en kostte een hoop energie. Ergens heb ik ook medelijden dat hij de situatie voor zichzelf gecreëerd had. Voor mijn vader was mijn moeder en het gezin alles. Toen zij wilde scheiden en dat wegviel, ging bij hem het licht uit. Hij vond het geluk niet in zichzelf en dat is heel jammer. In 2015 overleed hij aan een hartstilstand.
Ik denk elke dag aan mijn ouders, maar het overheerst niet mijn leven. Ik herken dingen van mezelf in beiden. Zo schreef mijn moeder ook gedichten en hadden ze beiden een liefde voor muziek. Ik ben nog steeds erg van de confrontatie aangaan en mijn emoties toelaten. Soms heb ik het nodig om even te huilen, dat doe ik dan ook. Ik weet precies welke muziek ik daarvoor nodig heb.’
Schrijven
‘Vanaf de vermissing ben ik bezig geweest om dingen op te schrijven. Ik vond het altijd al wel fijn om soms dingen van me af te schrijven. Door alles op te schrijven, besefte ik me wel dat er echt heel veel is gebeurd. Het boek is voor mij ook fijn om later te hebben als mijn kinderen vragen krijgen. Ik hoop met mijn verhaal andere mensen te kunnen inspireren. Ik wil hen laten zien dat je meer bent dan het rugzakje met alles wat je hebt meegemaakt. Je bent sterker dan je denkt. Ook als je zoiets heftigs als dit meemaakt, kun je een leuk leven hebben. Als ik die boodschap over kan brengen, zou dat heel mooi zijn. Dan heb ik een heel zwart hoofdstuk toch om kunnen zetten in iets positiefs.’
Toekomst
‘Door het wegvallen van mijn ouders, was ik mijn fundament kwijt. Dat heb ik opnieuw opgebouwd. Het gaat al heel lang goed met me. Ik heb een groot sociaal netwerk met fijne vriendinnen, een jong gezin met twee kinderen en een fijne baan. Het liefste had ik mijn ouders nog bij me gehad, maar ik ben gelukkig met mijn leven zoals het nu is. Ik ben heel nieuwsgierig wat de toekomst brengt en hoe mijn kinderen zullen opgroeien. Door alles wat er is gebeurd, heb ik me echt beseft hoe kwetsbaar het leven is. Het kan zo voorbij zijn. Ik geloof wel in een stukje maakbaarheid van het leven, je bent zelf verantwoordelijk voor je eigen geluk. Het leven kan een feestje zijn, maar je moet het wel zelf doen. Ik zal altijd met een glimlach terugdenken aan mijn ouders. Ondanks alles zijn er in die 21 jaar dat ik ze bij me had, toch ook een heleboel mooie dingen gebeurd. Op die positiviteit wil ik blijven focussen.’
