Sandra had een schuld van 100.000 euro: ‘Ik wil nu het taboe doorbreken’

Sandra (37) is geadopteerd uit Sri Lanka en kwam naar Nederland als één maand oude baby. Ze groeide op rondom Amsterdam en hoewel zij zich echt wel een Hollander voelde werd haar vaak duidelijk gemaakt dat andere haar niet zo zagen. Ze wrong zich door alle obstakels heen, zorgde voor zichzelf en kocht op 21-jarige leeftijd haar eigen café in Amsterdam. Waarna alles fout ging… ‘Ik heb die Pipi Langkous-instelling: Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan!’

‘Door alles wat ik meemaakte was ik niet echt met school bezig. Ik ben al op mijn zeventiende gaan samenwonen met mijn toenmalige vriend en heb de HAVO niet afgemaakt. Daarbij werkte ik al sinds mijn zestiende minimaal vier dagen per week in de horeca en geloofde dus wel dat ik het zou redden. Via via kwam ik in contact met een handelaar in gokkasten. Hij leverde aan een ondernemer die van zijn café af wilde. Ik vond een eigen café een leuk idee en kreeg de tip van om een persoonlijk krediet af te sluiten. Zo gezegd, zo gedaan. Met het plaatsen van zijn gokkasten investeerde hij in mijn nieuwe onderneming en ik betaalde 20.000 euro. En zo was ik 21 jaar en kocht ik een café in Amsterdam voor meer dan 60.000 euro.’

Hoe het begon

‘Toen ik bij de start van het café een zakelijke rekening ging openen bij de bank adviseerde de bankmedewerker mij om voor 25.000 euro aan roodstand mogelijk te maken. Dat vond ik zelf wel spannend, maar vertrouwde op een goed advies en zonder naar mijn eigen gevoel te luisteren, nam ik het maximum. Ook had ik een wurgcontract afgesloten… Een website, een laptop en allerlei dingen waar je als caféhouder niet echt super veel aan hebt, had ik gekocht. Een abonnement van 48 maanden. Hoe dom kon ik zijn? Maar goed, het is gebeurd en ik realiseerde mij al snel dat ik hier helemaal niets aan had, al kon ik het niet meer terug draaien.

Ik huurde van een organisatie die het pand van het café en de woning niet had gesplitst. De energierekening deelde ik dus met de bewoners van het huis, waardoor de rekening altijd heel erg hoog was. Qua klandizie had ik veel vaste gasten, maar waren de meeste best eenzaam. Daarom ging ik met Pasen en Kerst speciaal open om voor hen een lekker en gezellig feest te organiseren. Sociaal gezien erg leuk, maar ik verdiende er niets aan. Daarnaast zat er een coffeeshop tegenover het café. Zij kwamen altijd wat drinken in de avond, waar ik goed aan verdiende. Helaas blowden ze vaak en gingen ze zich bemoeien met mijn klanten wat uitliep in een vechtpartij. Hierna heb ik hen de toegang tot het café ontzegd, waardoor ik veel inkomsten misliep.’

‘Ik stond in de overlevingsstand’

‘Het was net tegen de crisis aan toen ik het café heb moeten verkopen met verlies. Daarnaast had ik de schulden van de zakelijke rekening, het abonnement met wurgcontract waar ik niet van af kwam en had ik schulden bij de energiemaatschappij door de te hoge energiekosten. Ik weet niet meer hoeveel schulden ik in totaal had, maar het was in ieder geval bijna 100.000 euro.

Ik was jong, alleenstaand zwanger en woonde illegaal in een loods. De brieven van incasso’s bleven maar komen, zo ook de deurwaarders. Ik wilde het zo goed mogelijk regelen voordat Luca geboren zou worden en belde met een organisatie die schuldsaneringen doet bij bedrijven. Ze konden mij helpen, maar dan zou ik wel 36 uur moeten gaan werken. Ik was 23 jaar en wilde niets liever dan naar school en een diploma halen. Dat kon niet met de schuldsanering, dus koos ik ervoor om met alle schuldeisers afspraken te maken. De incassobureaus wilden dat wel. Maandelijks betaalde ik meer dan 400 euro aan de regelingen die ik had gemaakt.

Ik zocht een baan tot de bevalling. Zo kon ik de afspraken nakomen en mijn rekeningen betalen. Het was overleven, niet nadenken en doorgaan! Ik heb gewerkt tot 4 weken voor de bevalling. Mijn contract werd niet verlengd, maar ik had wel recht op een zwangerschapsuitkering waarmee ik mijn afspraken kon nakomen.’

De stress bleef

‘Ik was moe van al die jaren dag en nacht werken, maar kon niet stoppen. Er kwamen steeds weer brieven van incasso’s en deurwaarders. De stress bleef. Het was vooral heel veel uitzoekwerk. Wat waren de echte schulden, waar kon ik een regeling voor treffen en klopte alles wel? Zo begon ik met lijstjes maken. Hierdoor werd het overzichtelijker voor mij en hield ik een paar grote schulden over.

Uiteindelijk mocht ik in 2008 beginnen met antropologie aan de VU in Amsterdam. Ik had naast mijn studiefinanciering ook de volle lening genomen, want ik kon niet én mijn zoon opvoeden, werken én schulden afbetalen. Die jaren waren super heftig, maar mijn mantra is doorgaan en niet opgeven, dus ik ging door. Overdag was ik moeder en ’s avonds en ’s nachts was ik student. In 2012 heb ik deze studie kunnen afronden en had ik mijn eerste diploma op zak. Wel met een immense studieschuld, maar die voelde toch anders dan de schulden van het café.’

‘Ik wilde zo graag vrij zijn’

‘De schulden van het café bleven, want ondanks dat ik elke maand betaalde bleven er nog steeds andere schuldeisers van de tijd van het café opduiken. Het totaalbedrag van mijn schulden waren zo hoog, dat ik dacht hier nooit meer vanaf te komen. En daar kwam ook nog eens een studieschuld bij. Het werd er niet beter op. Dus besloot ik om toch nog een keer naar de schuldhulpverlening toe te stappen. Ik was namelijk al zoveel jaren verder en had nog steeds een heel hoge schuld. Ik wilde zo graag ‘vrij’ zijn. Klaar met het knokken. Ja, ik wist dat ik fouten had gemaakt, maar het voelde zo oneerlijk. Ik probeerde alles weg te werken, maar het was gewoon te veel. Mede door al die incassokosten en deurwaarderskosten. Uit angst bleef ik betalen, maar eigenlijk kon ik het niet.’

De wereld een beetje mooier maken

‘In 2005 kocht ik een café en in 2018 was ik schuldenvrij. Op mijn studieschuld van 35.000 euro na, die ik nog steeds afbetaal.

Al die jaren hebben mij geleerd dat een mens niet zijn hele leven gestraft moet worden voor een stommiteit of verkeerde beslissing. Het zorgde ervoor dat ik sinds 2008 vrijwilligerswerk ben gaan doen en politiek actief ben geworden. Ik wil de wereld een beetje mooier maken en vooral anderen behoeden voor deze fouten. Ik geloof dat je altijd iets kunt doen voor een ander ongeacht je eigen situatie. En nee, het was niet altijd makkelijk. En ik had niet altijd zin, maar het heeft mij heel veel gebracht. Ik wil anderen daar ook mee helpen.’

Schone lei

‘Schulden en geldstress. Ze zorgen ervoor dat je niet kunt slapen. Dat je je zorgen maakt en in de overlevingsstand staat. De schaamte was voor mij pas voorbij toen ik alles had afbetaald en daar is dit boek uit geboren. In mijn werk als trainer en coach merk ik dat het delen van mijn verhaal helpt. Dan word je gezien als iemand die het ook heeft meegemaakt en geeft het je soms iets meer geloofwaardigheid. Alles wat ik tot nu toe heb meegemaakt heeft bijgedragen aan de persoon die ik nu ben en ik geloof dat dit is gebeurd zodat ik er iets mee kan. Of het nou via mijn trainingen, coaching, via de politiek is of via dit boek. Het is niet voor niets geweest!