Chantal (43) kreeg anorexia toen ze twaalf jaar oud was, en liet zich enkele jaren later opnemen in een eetstoorniskliniek. Na negen maanden werd ze positief ontslagen maar de onderliggende problemen waren niet aangepakt. Na meerdere terugvallen en een burn-out ontdekte Chantal dat haar eetstoornis aan een negatief zelfbeeld en perfectionisme ten grondslag lag. Door haar zware jeugd en opvoeding onder de loep te nemen, heeft ze na al die jaren eindelijk verlichting gevonden.

‘Al een paar dagen heb ik niet gegeten, ik lig met enorme honger in mijn bed. Het voelt alsof mijn bed over golven beweegt. Ben ik op zee? Ik voel me verward maar snel denk ik: nee dat kan helemaal niet, ik lig gewoon in mijn bed. Mijn hart gaat tekeer als een malle. Ik voel de zweetdruppels over mijn koude lichaam stromen. De controle over mijn lijf is weg, ik ben zo bang. Straks begeeft mijn lichaam het. Enge gedachtes spelen op: wat als mijn hart stopt met kloppen? Ik roep wanhopig naar mijn ouders. Ik zie de schrik op hun gezicht, terwijl ze mijn kamer binnenstormen. Mijn vader geeft me twee opties: ‘’Je eet nu een liga of ik bel 112.’’ Ik weet wat er gebeurt als hij 112 belt, dan komen ze me ophalen en heb ik zelf geen keus meer.

Ik besef: ‘ik wil hulp.’

Pesten

‘Rond mijn achtste kreeg ik last van emotie-eten. Mijn thuissituatie is één van de oorzaken. Deze was niet rooskleurig, want een warme/liefdevolle opvoeding heb ik niet gehad. Heel mijn leven ben ik een verlegen meisje geweest met rood haar. En ik hield van lekker eten. Helaas werd ik gepest om het feit dat ik rood haar had en wat voller was. Ik ben een aantal keer verhuisd in mijn leven, waar ik ook om gepest werd. Het pesten begon onschuldig, maar toen ik van groep acht naar de mavo ging, was het niet meer alleen verbaal maar ook fysiek geweld. Ik werd opgewacht na schooltijd om in elkaar geslagen te worden. De school deed er niks aan omdat het voornamelijk buiten school en buiten het zicht van de docenten gebeurde. Ik kon er met niemand over praten; ik had geen vrienden. Van mijn ouders mocht ik met niemand afspreken. Ik moest altijd meteen naar huis om aan school te werken. Ik werd geïsoleerd en ook met mijn ouders kon ik niet praten. Ik mocht het niet hebben over gevoelens en gedachten, alleen maar over koetjes en kalfjes. Op een gegeven moment werd het pesten zo erg dat ik besloot het te vertellen. ‘’Dat is jouw probleem, jij wordt gepest, wij niet’’, reageerden mijn ouders.

Ik besloot om tijdens de vakantie tussen de mavo en het mbo af te vallen. Misschien zal het pesten dan stoppen, dacht ik. Op dat moment had ik serieus overgewicht en ging ik met mijn moeder naar de huisarts. Ik werd doorverwezen naar een diëtist, waar ik een voedingslijst kreeg. Het afvallen ging in rap tempo, dat moedigde mij aan om ermee door te gaan. Ook kreeg ik van meerdere mensen complimenten over hoe goed ik eruitzag met een paar kilo’s minder. Die bevestiging had ik nodig, aangezien ik dat heel mijn leven al niet kreeg.’

Opgenomen

‘De intentie van het afvallen was goed; om een gezonder lichaam te krijgen. Maar op een bepaald moment ben ik doorgeslagen. Ik had eindelijk het gevoel dat ik ergens goed in was. Dat gevoel nam me over. Natuurlijk wist ik op een gegeven moment dat het niet meer gezond was, maar dat getal op die weegschaal moest en zal dalen, hoewel ik wist dat het ongezond laag was. Ik heb dit jarenlang volgehouden, tot ik op mijn eenentwintigste op mijn dieptepunt kwam. Mijn lichaam wilde niet meer meewerken, ik had hartkloppingen en viel vaak flauw.

Nadat ik mijn ouders had verteld hoe slecht het met me ging, ben ik hulp gaan zoeken. De eetstoornis is me overkomen maar ik wilde er wel zelf uitkomen. Opnieuw werd ik verwezen naar dezelfde diëtist, wat niet handig was, omdat het de vorige keer ook niet hielp. Ik ben snel doorverwezen naar een kliniek waarvoor ik zes maanden op de wachtlijst moest staan.’

Leugens

‘In de kliniek heb ik me overgegeven aan de voedingslijst; ik moest wel. Van de anorexia afkomen, dat is wat ik wilde. Gek genoeg vond ik die duidelijkheid en structuur rondom eten heel fijn. Het was een geruststelling dat ik niet meer na hoefde te denken over wat ik moest eten en hoeveel. Aan de andere kant trok die eetstoornis weer en was ik super bang voor het aankomen.

De tijd in de kliniek heeft me alleen geholpen om in gewicht aan te komen. Ze hebben geprobeerd om te werken aan het onderliggende probleem door familiegesprekken te voeren, maar dat liep bij ons helemaal mis. Toen aan mijn vader werd gevraagd hoe de gezinssituatie was, verdraaide hij alles. Hij vertelde dat ik in een warm en liefdevol gezin ben opgegroeid. Ze hadden mij zogenaamd altijd gesteund en van prestatiedruk was geen sprake. Mijn mond viel open van verbazing terwijl ik naar deze onzin aan het luisteren was. Ik twijfelde aan mezelf: ben ik aan het hallucineren? Lieg ik omdat ik ziek ben? Later besefte ik dat mijn vader geen gezichtsverlies wilde lijden. Ik was ongelofelijk boos op mijn ouders en besloot niet meer terug te gaan naar huis in de weekenden. Ik besloot het herstel in mijn eentje op de pakken. De rest van mijn leven heb ik immers ook alles alleen gedaan. Na negen maanden werd ik positief ontslagen uit de kliniek. Maar doordat de onderliggende problematiek nooit opgelost was, bleef ik helaas toch terugvallen.’

Burn-out

‘Jaren later kwam ik terecht in een burn-out. Waarom overkwam mij dit? Waarom geeft mijn lijf het weer op? Ik ben gaan onderzoeken waar die burn-out vandaan kwam en of het iets te maken had met mijn eetstoornis. Ik realiseerde me dat ik al heel mijn leven een enorm laag zelfbeeld had en last had van perfectionisme. Dit kwam natuurlijk ook voort uit mijn opvoeding. Nooit had ik het gevoel dat ik goed was zoals ik was. Toch heb ik wel begrip gekregen voor mijn ouders. Ik kwam erachter dat ik een zus heb gehad. Voordat ik werd geboren is zij op zesjarige leeftijd overleden. Dat geeft een logische uitleg voor het feit dat ik altijd meteen naar huis moest komen, ze wilden mij op hun manier beschermen. Ik heb vroeger als klein meisje één keer een vraag gesteld over het schilderij boven het bed van mijn ouders. Er hing een meisje dat heel erg op mij leek, dus ik vroeg wie dat was. Mijn ouders zeiden snel: ‘’Je hebt een zus gehad, maar we willen het daar niet over hebben.’’ Dus ik heb er nooit meer naar gevraagd.

Na die burn-out ben ik overal op gaan reflecteren en dacht ik: zoek het maar uit, ik ga en mag eindelijk mijn eigen plan trekken. Ik heb nu een eigen praktijk waarin ik cliënten begeleid op weg naar herstel van een eetstoornis. Mijn vader heeft altijd gezegd dat ik daar geen droge boterham mee zou kunnen verdienen. Hij verklaarde me voor gek, waardoor ik dat vroeger nooit heb gedaan. Maar ik blijf niet leven naar de wensen van anderen. Ik heb gekozen voor mezelf.’

Vader overleden

‘Mijn vader is vijftien jaar geleden overleden. In die tijd daarvoor ben ik nooit het gesprek met hem aangegaan. Dat kon ook niet want hij wilde alleen maar praten over koetjes en kalfjes. Als het enigszins de kant op ging van een diepgaand gesprek, werd er gezegd dat ik mijn mond moest houden. Zo ging dat aan de eettafel ook. Als ik wilde vertellen over mijn dag, was het: ‘’Hou je mond, we willen liever horen wat je broer te vertellen heeft.’’

Het moment dat mijn vader overleed, vergeet ik nooit meer. Mijn moeder belde me in paniek op: ‘’Je vader ligt hier schuimbekkend, maar ik weet niet wat er aan de hand is.’’ Ik kwam meteen van mijn werk naar het ziekenhuis. Ik wist meteen: dit is foute boel. Hij had een hersenbloeding gehad, en was eenzijdig verlamd. Hij heeft uiteindelijk een aantal maanden in coma gelegen. Mijn moeder stortte in, dus de zorg voor haar heb ik op mezelf genomen. Weer liet ik alles vallen om te doen wat ik altijd al deed; voor anderen zorgen. Het was een enorm lang traject. Nadat mijn vader uit coma was gekomen, moest hij naar een zorgcentrum. Ik ben langsgegaan en de woorden die hij toen tegen mij heeft gezegd, hebben mij enorme verlichting gebracht.

‘’Wat me nu is overkomen, is een straf voor hoe ik met jou ben omgegaan’’, zei mijn vader. De spanning in mijn lichaam viel op dat moment van mijn schouders. Wat een opluchting; al die tijd had hij het dus toch door. Natuurlijk kon hij het niet terugdraaien, maar dat hij het inzag en zo’n uitspraak deed, heeft mij heel veel goed gedaan.’

Anderen inspireren en begeleiden

‘Na alles wat ik heb meegemaakt, besefte ik nog meer dat ik anderen wil begeleiden. In de kliniek merkte ik dat weinig cliënten volledig herstellen van een eetstoornis. Dat komt doordat er wordt gekeken naar: met welke behandelmethode kunnen we de eetstoornis oplossen? En niet naar: welke manier past bij een persoon zodat we zijn of haar onderliggende probleem kunnen aanpakken? Ik vind het belangrijk dat er wordt gekeken naar die onderliggende problemen op een manier die bij de persoon in kwestie past. In welke vorm de therapie aansluit en wordt ingezet verschilt dus per persoon. Want ieder persoon is uniek waardoor de aanpak ook maatwerk is. In ieder geval vind ik het belangrijk dat iemand zich gehoord en gezien voelt want dat is wat ik destijds zo gemist heb.

Met mijn eigen praktijk zet ik technieken in die overwegend anders zijn dan in de reguliere zorg. Ik heb zelf ervaren dat je meer in moet gaan op het systeem waarin je zit. Hoe hebben je ouders dingen gedaan? Hoe ben je opgevoed? Zodat je beter gaat snappen waarom ouders hebben gehandeld zoals ze hebben gehandeld. Het is beter om er vrede mee te hebben, want als je blijft hangen in die verwijtende sfeer, kom je zelf niet verder. Misschien konden mijn ouders het niet op een andere manier doen, omdat ze het zelf niet anders hebben aangeleerd.

Je kunt echt van die eetstoornis afkomen als je de juiste hulp zoekt en vindt. Daarom heb ik ook mijn boek geschreven. Ik wil mensen meegeven: ongeacht wat je hebt meegemaakt en hoe heftig het is, je kunt er wel degelijk vanaf komen. Of het nou een eetstoornis, burn-out of ander psychische kwetsbaarheid is.’

Het boek ‘Ik ben kwetsbaar mooi’ van Chantal is hier te bestellen.