Een op de vijf mensen is hoogsensitief, maar leven als HSP’er kan voelen als leven in een gevangenis, legt HSP-coach Felix Brabander van de HSP Academy uit. De buitenwereld begrijpt vaak niet wat het betekent om hoogsensitief te zijn. Het goede nieuws: door aan jezelf te werken kun je uit die gevangenis komen en gaan genieten van je sensitieve eigenschappen.
Het is vrijwel onmogelijk om aan anderen uit te leggen wat hoogsensitiviteit is. Je leeft als HSP in een wereld die haaks staat op hoe deze maatschappij in elkaar zit. Daarnaast is het typisch Nederlands om iets wat moeilijk te begrijpen is direct over boord te kieperen als iets wat niet kan, iets wat niet waar is en zelfs als iets wat gewoon niet bestaat. Met andere woorden: als je hoogsensitief bent zit je al direct in de collectieve ontkenning.
Aangeboren
En dan hebben we het nog niet eens gehad over hoe jij als geboren HSP zelf met je sensitiviteit omgaat. Hetzij omdat je niet beter weet of, nog erger, omdat anderen het niet wisten en jou het goede voorbeeld niet gaven. Dit is echter nog maar het topje van de ijsberg. Jouw gevangenis wordt namelijk niet persé in stand gehouden door hoe de buitenwereld reageert, maar door hoe jij zelf omgaat met jouw sensitieve eigenschappen. Wel is waar dat de invloed van anderen er aanvankelijk een grote rol in heeft gespeeld. Had ik al gezegd dat jouw opvoeding het verhaal over je hoogsensitiviteit nog ingewikkelder kan maken? Dat je allerlei dingen kan geloven van jezelf die de werkelijkheid niet dekken, die jou totaal het verkeerde pad op kunnen leiden of jou compleet de mogelijkheid ontnemen om je eigen richting te bepalen?
Geloven in jezelf
Als je alle factoren die jou negatief beïnvloeden op een rij zet dan mag je je afvragen hoe je door de tralies van je hoogsensitiviteit nog in staat bent om het licht te zien. Niet alleen het licht van de werkelijkheid (wat dat ook moge zijn) maar ook en vooral het licht van jouw eigen visie, jouw zelfkennis en, last but not least, hoe jij jezelf zou kunnen zien als je ook maar 1 gram in jezelf zou geloven. Het antwoord is, als ik eerlijk ben, dat het jou bijna niet of zo goed als niet gegeven is om te geloven in jezelf. Er is niemand die jou begrijpt. Dat is jouw startpunt.
Strijd
Iemand heeft ooit bedacht dat er een mens moest worden geschapen die geen contact met zichzelf mag hebben. Het moest een mens worden met een bijna onmogelijke existentiële opgave zodat deze mens, in het zeldzame geval dat zij de blokkades van een innerlijke en uiterlijke strijd mocht overwinnen, beloond kon worden met de grootst mogelijke welhaast onvoorstelbare cadeaus. Maar dan ook echt als een zeldzame uitzondering.
Ontkrampen
Enkele weken geleden vroeg een HSP nog aan mij: ‘Heb jij nog tips over hoe je een niet-HSP kunt vertellen over je hoogsensitiviteit?‘ Dat ging dan over een lastige arbo-arts die er niets van begreep.
Ik begon aan een lang antwoord: Pas als je zelf veel beter begrijpt hoe jij met jouw hoogsensitiviteit in elkaar zit, zou je een poging kunnen wagen om het aan iemand anders duidelijk te maken. Maar om het aan iemand te kunnen uitleggen is er eerst werk aan de winkel. Dat werk bestaat er op de allereerste plaats uit dat je gaat ontkrampen, zodat je kan voelen wie je bent. Enig idee hoeveel spanning er in je systeem zit als je jarenlang over je grenzen bent gegaan, doordat je die niet eens kon voelen?
Uitleg
Als anderen het niet snappen en je snapt het zelf nog maar nauwelijks is het cruciaal dat je jouw uitleg over jouw hoogsensitiviteit zo kort mogelijk houdt. Tegelijkertijd levert dat een probleem op omdat hoogsensitiviteit gewoon niet in een paar zinnen is uit te leggen.
De kortste versie is deze, wat mij betreft: Ik ben hoogsensitief omdat ik een zenuwstelsel heb dat veel gevoeliger is dan dat van de meeste mensen. 20 % van de bevolking heeft het. Je wordt er mee geboren. Het betekent dat je nauwelijks een filter hebt tegen alle prikkels en indrukken. Alles komt binnen. Je wordt permanent overspoeld door al die energie van buiten. Het leven is zo intens en overweldigend dat zelfs de leuke dingen vaak erg veel energie kosten. Je moet steeds leren doseren en selecteren. Dat betekent: Ik moet heel selectief zijn in waar ik me in begeef, waar ik wel of niet aan deelneem en zelfs oppassen met het soort mensen waar ik mee omga. Ik kan dagen van slag zijn van een moeilijk of vervelend gesprek en daar ook nog eens eindeloos over malen als ik niet in mijn gevoel kan komen.
En als je het puntsgewijs doet zit je zo aan wel tien punten:
- Ik ben heel gevoelig, het is aangeboren.
- Het heeft allerlei consequenties die anderen niet hebben.
- Ik raak veel sneller overbelast.
- Ik heb veel meer tijd nodig om tot rust te komen van overbelasting, te ontspannen en tot mezelf te komen.
- Ik heb meer tijd nodig om dingen te verwerken.
- Overbelasting zorgt ervoor dat ik niet meer bij mijn gevoel kom en in mijn hoofd ga zitten.
- Hierdoor wordt mijn vermogen om adequaat te reageren meteen een stuk minder.
- Ik heb nog maar pas ontdekt dat ik hoogsensitief ben en moet er nog mee leren omgaan. Het maakt me onzeker.
- Het is geen makkelijke eigenschap o.a. omdat je heel makkelijk kan worden afgeleid en weggehaald bij jezelf.
- Dit alles leidt bij mij ook snel tot chronische vermoeidheid, mede omdat ik ook nog niet weet hoe ik moet ontspannen.
Dit soort knelpunten kunnen je zo in beslag nemen dat je gewoon niet weet waar je moet beginnen. En je kan jezelf eigenlijk maar een ding voor ogen houden:
Aan jezelf blijven werken. Waarbij de eerste stap is dat je alles doet om contact te maken met je lichaam, vooral gevoelsmatig en emotioneel. Alleen dan zal je op enig moment uit je hoofd kunnen en dat is nog maar het begin. Tijdens dat hele proces van aan jezelf werken is het belangrijk dat je iedere stap in je ontwikkeling niet ook nog eindeloos gaat beredeneren en analyseren. De bedoeling is dat je aan de slag gaat en gaandeweg ontdekt dat er op de meest onvoorspelbare momenten deurtjes in jou opengaan.
Uit de gevangenis
Eigenlijk bestaat het ‘Uit je gevangenis komen‘ uit vier fasen:
- Beseffen waar je staat, namelijk erg in je hoofd en ver weg van je gevoel en waarschijnlijk behoorlijk verkrampt.
- Ontkrampen onder begeleiding, zodat je daarna in staat bent om ook te ontspannen.
- Je overgeven aan een heel proces van persoonlijke ontwikkeling en ontdekken van je eigen identiteit. Wat jij nou wilt in het leven.
- Je valkuilen goed in de gaten houden, te weten: je ongeduld, je sterke neiging om toch weer in je hoofd te gaan zitten en steeds maar weer twijfelen aan je eigenwaarde en tot slot het leren totaal omarmen van de vaak sterk aanwezige gefrustreerde stem in jezelf die kan leiden tot chronische zelfsabotage. Hoe kom je erachter dat je last hebt van zo’n stem? Door al heel veel gedaan te hebben aan persoonlijke ontwikkeling en toch het gevoel blijven houden dat je niet fundamenteel verder komt.
Er zullen echter, als je dit hele proces goed doorloopt, steeds meer momenten zijn dat je ontdekt dat je weer verder bent gekomen. Cruciaal is dan dat je daarvan leert genieten. Dat is namelijk waarmee je je leven terug krijgt. En nergens anders mee.
Tot slot nog een gedicht van mij om je een hart onder de riem te steken:
Prik door de onzin op alle terreinen
Je staat daar om bekend.
Aan jouw visie valt niets te verfijnen Helaas ben je daar niet in erkend.
Voor nu wens ik je alle eer,
bij het benoemen van de waarheid.
Ook al doet je hart zo’n zeer,
van al die onrechtvaardigheid.
Vaak ben je als een madelief
Met heimwee naar de lente.
Toch ben je niet zozeer naïef,
Als wel een dromer zonder centen.
De creatieve stilte is jouw domein,
maar je lijkt er zelden te geraken.
Toon je tranen en je venijn,
de stilte zal jouw liefde niet verzaken.
Kruip door het oog van de naald.
Laat je inspireren en begeleiden.
Jij bent het die jouw toekomst nu bepaalt.
Geluk is dan niet meer te vermijden.
Wees HSP, zowel rustig als gedreven.
Hou op met eindeloos verzanden.
Pak jouw deel van het mooie leven,
waar anderen van watertanden.
Voor meer informatie:
Lees ook:
Ben jij hoogsensitief? Of ben je gewoon gevoelig? (met tips voor hsp’ers)
