In de nieuwe rubriek ‘Vrouwen met Impact’ spreekt WENDY met vrouwen die een verschil maken voor onze maatschappij. Milou Gevers werkt als documentaire regisseur voor verschillende jeugdprogramma’s, en is o.a. bekend van haar documentaire ‘Waarom bleef je niet voor mij?’. Deze documentaire gaat over het verliezen van een ouder aan zelfdoding. Milou vertelt in de documentaire ook haar eigen verhaal.
Waarom vind je het belangrijk om impact te hebben?
‘Omdat ik denk dat sommige taboes doorbroken moeten worden. Zoals het taboe op praten over zelfdoding en het taboe op praten over spijt-gevoelens rondom het moederschap. De documentaire ‘Waarom bleef je niet voor mij?’ was mijn afstudeerfilm, die ik maakte in het laatste jaar van mijn opleiding Regie Documentaire aan de Nederlandse Filmacademie. Ik wist al heel lang dat ik iets met dit onderwerp wilde doen, en dat kwam hierin goed samen. Mijn moeder is tien jaar voordat ik de film maakte, overleden aan zelfdoding. Ik merkte dat ik in het begin schaamte voelde om erover te vertellen, en bang was dat mensen mijn moeder een ‘gekkie’ zouden vinden. Die schaamte merkte ik ook op bij de kinderen die ik geïnterviewd heb voor mijn documentaire. Je bent als kind bang dat je ouder veroordeeld wordt. Reacties als, wat erg dat je vader/moeder jou heeft achtergelaten, doen pijn. Uit aardigheid en de angst voor ongemak, vragen mensen soms niks. Daardoor voelde ik persoonlijk niet de ruimte om erover te praten. Ik was bang anderen te belasten. Toch denk ik dat het goed is om wel over dit onderwerp te praten en taboes te doorbreken. Vanuit die gedachtegang is de documentaire ontstaan.’
Merkte je als kind aan je moeder dat het niet goed met haar ging?
‘Ja, dat merkte ik wel. Mijn moeder was manisch depressief. Het ging heel erg op en neer. Ze was altijd druk en had duizend plannen. Haar gemoedstoestand was nogal veranderlijk en als kind voel je dat goed aan. Daar komt natuurlijk bij dat je het nooit helemaal verborgen kunt houden als het niet goed met je gaat. Sommige kinderen in de film gaven ook aan dit bij hun ouders gemerkt te hebben.’
In hoeverre droeg het maken van de documentaire bij aan je eigen rouwproces?
‘Doordat ik mijn eigen stem in de film heb verwerkt, vertel ik ook mijn persoonlijke verhaal. Dat wissel ik af met de verhalen van de kinderen. Wat je merkt is dat de kinderen en ik hetzelfde over bepaalde dingen denken, of hebben gedacht. Dat gaf mij het gevoel dat het wél normaal was om mij toen zo gevoeld te hebben. Je hebt namelijk een dubbel gevoel tegenover je ouders. Je bent verdrietig en boos, maar van de andere kant houd je ook zielsveel van ze. Daar haalde ik veel kracht uit wat bijdroeg aan mijn rouwproces. Ik ben namelijk heel trots op mijn moeder, en ik weet zeker dat zij dit gevoel ook over mij zou hebben. Mijn moeder was lerares en zeer creatief. Als ze zou weten dat ik nu documentairemaker ben geworden, zou ze dat heel leuk vinden. Het is jammer dat ze het nooit heeft kunnen zien, maar toch geeft het mij een fijn gevoel dat ik haar trots zou hebben gemaakt.’
Zijn er verder nog taboeonderwerpen die je gaat bespreken in nieuwe documentaires?
‘Ja, zeker. Momenteel ben ik bezig met een documentaire over spijtmoeders. Dat is wel een heel andere documentaire met een heel ander onderwerp, maar ik vind het een heel interessant onderwerp om te onderzoeken. Ik las het boek Regretting Motherhood van Orna Donath (een sociologisch wetenschappelijk onderzoek), omdat ik daarin geïnteresseerd was vanuit mijn achtergrond als antropoloog. Daardoor ontstond het idee. Ik kwam erachter dat je dus een kind kunt krijgen, om vervolgens spijt te hebben van het moederschap en alles wat daarbij komt kijken. De moeders hebben geen spijt van hun kind, maar van het moederschap zelf. Persoonlijk heb ik niet snel een oordeel, en luister ik graag naar de verhalen van deze vrouwen. Op dit moment staan bijna alle interviews erop, maar we zijn nog op zoek naar één laatste vrouw die een grote kinderwens en hoge verwachtingen van het moederschap had, maar voor wie het onverwachts enorm is tegengevallen.’
Hoe breng je zo’n lastig onderwerp goed in beeld?
‘Allereerst doe ik onderzoek naar hoe dit in onze maatschappij verweven zit. Er zijn namelijk genoeg vrouwen die aan kinderen begonnen zijn vanuit een bepaalde druk of verwachting. Bijvoorbeeld om hun man of omgeving niet teleur te stellen. Als vrouw wordt eerder gevraagd wanneer je aan kinderen begint, in plaats van óf je aan kinderen wil beginnen. Daarnaast zijn er ook vrouwen die een kind krijgen, om vervolgens teleurgesteld te zijn door het feit dat er een verschil in de verwachting van de vader ten opzichte van de moeder is. Soms wordt er van moeders verwacht dat zij vooral bij het kind zijn, en de vaders kunnen gaan en staan waar zij willen. Daardoor verandert het leven van een moeder wellicht meer dan dat van een vader. Het is inderdaad een lastig en zeer gevoelig onderwerp. Om nare persoonlijke reacties te voorkomen, worden in documentaires soms stemmen vervormd en gezichten geblurred of in schaduwen gehuld, maar daarmee kunnen de vrouwen mogelijk onbedoeld gecriminaliseerd worden. Dat is natuurlijk niet de bedoeling. Ik heb een bijzondere, creatieve vorm gevonden waarmee ik de vrouwen hun verhaal laat vertellen zonder dat hun echte gezichten in beeld komen. Over die bijzondere vorm kan ik nu nog niets los laten, behalve dat het nog niet eerder in een documentaire op deze manier is gedaan en een enorm experiment is.’
Meer weten? Bereik Milou via info@milougevers.nl
