4 tips om veerkrachtig te blijven in deze lastige tijden

Rutte kwam gisteravond met een ingrijpende boodschap. Een lockdown van vijf weken lang. Maar hij geeft ook aan trots te zijn op iedereen die veerkracht heeft getoond de afgelopen tijd. Psychologe Elke Geraerts onderzocht voor haar boek Mentaal Kapitaal welke factoren belangrijk zijn voor veerkracht. WENDY sprak met haar.

‘Blijf oog houden voor mensen die verdrietig zijn, voor mensen die alleen zijn. Aandacht voor elkaar helpt ons door deze ellendige periode heen te komen. Dat we erdoorheen komen staat voor mij vast, vanwege de veerkracht die we samen hebben laten zien’, zei premier Mark Rutte gisteren in zijn torentje. Een uitspraak die indruk op ons heeft gemaakt. Veerkracht staat voor het goed om kunnen gaan met stress en uitdagingen. Het is lastig om je sterk te houden en je mag af en toe flink balen. Wees lief voor elkaar en blijf elkaar steunen. Psychologe Elke Geraerts geeft je extra tips om je veerkracht te vergroten.

1. Zelfcontrole

‘Wie zijn gedrag, gevoelens en gedachten kan controleren zal meer veerkracht hebben dan iemand die meteen in de stress schiet bij tegenslag. Zelfcontrole maakt dat mensen niet altijd aan hun impulsen toegeven en kunnen beslissen het juiste of verstandige te doen in plaats van zich te laten meedrijven door emoties. Hierdoor staan ze sterker in tijden van crisis. Zelfcontrole blijkt ook een belangrijke voorspeller voor succes: succesvolle mensen zijn ook vaak echte doorzetters. Ze laten zich niet van de wijs brengen door tegenslag en volharden.’

Hoe krijg je meer zelfcontrole? ‘Zelfcontrole is iets wat je aanleert als kind, maar valt ook later in het leven nog te verbeteren. Een techniek die goed werkt is bijvoorbeeld die van de uitgestelde beloning. Volg niet meteen je instincten en eerste behoeften, maar leg jezelf discipline op. Ook afleiding zoeken helpt om je emoties onder controle te houden. Dwing jezelf bijvoorbeeld een gezonde wandeling te maken, in plaats van jezelf te verdoven met alcohol.’

2. Zelfbewustzijn

‘Als we ons bewust zijn van onszelf en beseffen wat stress doet met ons lichaam en onze geest, zullen we eerder geneigd zijn goed voor onszelf te zorgen, wat ons weerbaarder maakt voor tegenslag. Vaak hollen mensen maar door, waardoor ze mentaal en fysiek achteruit gaan. We hebben het zo druk dat we niet beseffen hoe ongezond dat is. Stress kan bijvoorbeeld een burn-out, hart- en vaatziekten en darmkanker veroorzaken.’

Hoe verbeter je zelfbewustzijn? ‘Probeer alert te zijn op stresssignalen als slecht slapen, een kloppend hart of veel twijfelen over jezelf. Probeer te bedenken wat jou ontspanning geeft en maak hier ruimte voor in je leven. Ook mindfulness kan helpen bij het verhogen van het bewustzijn. Stel jezelf ook regelmatig de vraag waar je net aan hebt gedacht. Dan zie je hoe vaak je negatieve gedachten hebt en hoe irrelevant die zijn.’

3. Optimisme

‘Optimisten hebben doorgaans meer veerkracht. Een optimist die bijvoorbeeld zijn baan kwijt raakt zal denken: ik leer hier lessen uit en er komen weer andere kansen, terwijl een pessimist nooit meer aan een baan denkt te komen. Bij het verlies van een dierbare kan de optimist accepteren dat verlies bij het leven hoort, terwijl de pessimist het nooit te boven denkt te komen.’

Hoe word je optimistischer? ‘Pessimisten leggen de controle vaak buiten zichzelf; het overkomt hen allemaal maar. Het is lastig, maar door kleine stappen te zetten kun je wel leren optimistischer te worden. Denk niet: dit overkomt mij weer, maar: dit soort dingen overkomt iedereen. En bij ziekte kun je jezelf voor alles ongeschikt maken, je kunt jezelf ook focussen op wat nog wel allemaal kan.’

4. Focus

‘Echt aandacht en focus hebben is de nieuwe intelligentie. Want iemand kan nog zo intelligent zijn, in onze samenleving vol prikkels bestaat het gevaar dat je voortdurend wordt afgeleid, bijvoorbeeld door sociale media. Het brein verslapt hierdoor en verliest aan veerkracht. Het is belangrijk om te beseffen wat er echt toe doet. Om te kunnen groeien en kracht te vinden heb je die focus nodig. Blijven reageren op prikkels houd je af van wat jou uniek maakt.’

Hoe krijg je meer focus? ‘Niet multitasking, maar single tasken! Concentreer je drie of vier keer per dag op één taak en houd dit een half uur tot een uur vol. Zo kun je je brein sterker maken.’