Door de pandemie weten we dat het niet vanzelfsprekend is: het belang van fysiek contact. Als je gestrest of gespannen bent, kan een knuffel wonderen doen, volgens experimenteel psycholoog Anouk Keizer. Een eenvoudige manier om je humeur op te fleuren dus!

Als je wordt aangeraakt of een knuffel krijgt, start een chemische reactie in je lichaam. Het knuffelhormoon genaamd oxytocine stijgt, terwijl het stresshormoon cortisol juist daalt. Dit zorgt voor een gevoel van ontspanning, verklaart het onderzoek in het blad van Human Nature Behaviour nader.

COVID

De eenzaamheid die tijdens de pandemie zagen, was een nieuwe vorm van eenzaamheid, volgens Anja Machielse, Hoogleraar Humanisme en Sociale Weerbaarheid aan de Universiteit van Humanistiek in Utrecht. ‘We waren gedwongen om fysiek afstand tot elkaar te houden, we waren aangewezen op onszelf en dat alles door een externe situatie. Tijdens de coronacrisis misten we allemaal het lichamelijk contact met anderen.’ Dat gemis is niet verdwenen na de corona crisis, blijkt uit onderzoek van de Universiteit Utrecht. 80 procent van de mensen heeft nog steeds huidhonger.

Hersenreactie

In een interview met ONVZ vertelt experimenteel psycholoog Anouk Keizer (Utrecht University) over de relatie tussen aanraking en welzijn. ‘Je hersenen hebben twee manieren om aanrakingen te verbergen: functionele- en affectieve aanrakingen. 

Functionele aanrakingen zijn zoals de naam al zegt ‘functioneel’. Zo dient het om bijvoorbeeld fysiek gevaar te herkennen. Zoals het voelen van een te hete mok thee. Deze ‘functionele aanraking’ zorgt ervoor dat je weet dat de thee nog te heet is om te drinken. Aha: wel zo handig. 

Affectieve aanrakingen: een knuffel, een hand op je schouder of aai over je bol. Tijdens een affectieve aanraking worden de huidcellen actief en sturen ze informatie naar een ander hersengebied. Dit is het hersengebied dat zich bezighoudt met emotie, motivatie, empathie en zelfgevoel, waardoor het knuffelhormoon vrijkomt en het stresshormoon daalt. De behoefte aan aanraking is dus niet aangeleerd, het zit in ons vanaf de geboorte.’

Huidhonger

Esther Cohen, rouwbegeleider, coach en auteur, heeft samen met journalist en schrijfster Gemma Boormans het boek Huidhonger geschreven. Beiden hebben persoonlijk ervaren wat het betekent om de warmte van aanraking te missen en het verlangen naar verbinding te voelen na het verlies van hun partner. Ze beschrijven aanraking als een vorm van erkenning. ‘Het geeft je een gevoel van troost en veiligheid. Het woord huidhonger komt voort uit de kraamzorg en beschrijft de klachten die baby’s ervaren door een tekort aan lichamelijk contact.

Aanraking is meer dan seks en seksualiteit. Aanraking is ook het intieme contact dat je hebt met iemand die naast je in het leven staat. Het raakt een diepere laag in je bestaan: je voelt je verbonden met diegene.’

Stoelyoga

Als stoelyoga docent heeft Paula Jap Tjong jarenlange ervaring met het lesgeven aan ouderen in verpleeghuizen. In een interview met KRO, uit ze zich over hoe belangrijk contact is, ook voor ouderen. Ze heeft opgemerkt dat velen van hen kampen met eenzaamheid. Paula benadrukt het belang van fysiek contact als een fundamentele behoefte. ‘Verschillende onderzoeken tonen aan dat gebrek aan aanraking schadelijk kan zijn, zoals bij kinderen in weeshuizen waar een gebrek aan knuffels de hersengroei kan belemmeren. Ook ouderen in verpleeghuizen ervaren dit gebrek aan fysieke verbinding, wat soms leidt tot wat men ‘huidhonger’ noemt.’ Met haar initiatieven hoopt Paula dit onderwerp meer bespreekbaar te maken.