In de serie Zonder jou vertellen mensen over het verlies van een dierbare. Wat betekent rouw? Wat geeft hen de kracht om toch weer door te gaan? Ilse van Sommeren (37) verloor op haar achttiende haar vader bij een ongeluk met een sportvliegtuigje. Ilse zat op dat moment zelf in het vliegtuig naar Australië.

‘Een jaar nadat mijn vader was verongelukt ging ik weer studeren. Ik merkte dat ik mensen shockeerde als ik mijn verhaal vertelde. Je vader verloren door een vliegtuigongeluk terwijl je zelf in een vliegtuig zat, dat is natuurlijk ook niet zomaar iets. Mensen schrokken zo van dat verhaal dat het daarna vaak alleen nog over het hoe en wat van het ongeluk en mijn reis ging, niet meer over mijn vader zelf. Over de mooie dingen, over wat voor man hij was, het gemis. Op een gegeven moment ging ik vragen daarom ontwijken. Ik was 19 en wilde vooral normaal zijn, niet dat meisje met dat grote verhaal.’

Ongeluk

‘Ik was achttien en omdat mijn vriendin en ik fan waren van de tienerserie Heartbreak Highvertrokken we naar Australië om het avontuur op te zoeken. We zouden gaan reizen en ondertussen kersen gaan plukken om wat geld te verdienen. We vlogen met Japan Airlines en twee uur voor de landing in Sydney kwam een van stewardessen naar ons toe en zei in gebrekkig Engels: ‘You have to meet grande staff in Sydney.’ Verder werd er niets gezegd en hoewel het me wel zenuwachtig maakte – het was wel duidelijk dat ze het tegen mij had – probeerden mijn vriendin en ik positief te zijn. “Het gaat vast over onze koffers”, zeiden we nog. Ik weet nog dat de landing heel lang duurde omdat we van zo hoog kwamen en dat we vanuit de lucht het Operagebouw in Sydney zagen en dat een stewardess na de landing zei: “You have to call home.” Aanvankelijk lukte dat helemaal niet: bellen met je mobiel was verboden op het vliegveld en we moesten eerst door de douane en dan kon ik bellen in het kantoor van Japanese Airlines. Uiteindelijk heb ik bij de bagageband beneden een plekje gevonden waar ik mocht bellen en kreeg ik mijn moeder aan de lijn. Door de vertraging op de lijn kon ik haar amper verstaan, maar het was me wel duidelijk dat mijn vader een dodelijk ongeluk had gehad. Ik dacht een fietsongeluk, maar later bleek het om een ongeluk met een sportvliegtuigje te gaan – mijn vader wilde dolgraag leren vliegen omdat dat voor hem het ultieme gevoel van vrijheid was en had die dag zijn laatste les. Ik moest zo snel mogelijk naar huis, maar omdat ik aan het andere eind van de wereld zat heeft het nog twee dagen geduurd voordat we weer thuis waren. Er werd overal heel goed voor ons gezorgd, maar voor mijn gevoel duurde de reis eindeloos en het was behoorlijk traumatisch.’

Shocktoestand

‘Als je achttien bent heb je de raad van je ouders nog nodig. Ik was gewend om mijn vader te bellen als er iets was – mijn ouders waren gescheiden en mijn vader woonde niet bij ons in de buurt, maar we hadden nog heel veel contact. Niet dat ik zijn raad altijd opvolgde – als achttienjarige sla je het advies van je ouders liever in de wind, maar met het verlies van mijn vader raakte ik ook mijn kompas kwijt. Mijn vader wist heel veel en gaf altijd goede adviezen. Als ik hem nodig had was hij er: dan kwam hij op zijn motor naar me toe. Na zijn plotselinge overlijden ben ik heel lang in een soort shocktoestand geweest. Ik had natuurlijk drie maanden vrij gepland en opeens zat ik in Nederland zonder plan. Ik was intens verdrietig.’

Glimmers

‘Mijn vader was een van de weinige mannelijke verloskundigen in Nederland. Ik weet nog dat hij vaak nachtdiensten draaide en dat ik dan ’s morgens altijd vroeg: Hoe heet het baby’tje? Het mooie is dat ik toen ik van mijn eerste beviel een verloskundige trof die mijn vader nog had gekend. Daardoor had ik het gevoel dat mijn vader en nog een beetje bij was. In de diepste rouw keek ik alleen naar wat ik miste, maar inmiddels is het verdriet lichter geworden en kan ik dankbaar zijn voor wat mijn vader me allemaal heeft meegegeven. Hoewel hij er niet meer is klinkt zijn stem nog steeds in me door en ik besef dat ik zijn antwoorden niet meer nodig heb omdat ze al in mij zitten. Mijn ouders hielden van reizen en toen ik klein was werkten ze in ziekenhuizen in Afrika en Schotland. Gek op muziek was mijn vader ook; Spotify had hij zeker fantastisch gevonden. Ik weet nog dat we rond kerst altijd het keybord in de woonkamer zetten en dan zaten we achter het keyboard kerstliedjes te spelen en te zingen. Mijn vader was gelovig en we namen afscheid van hem in de kerk, maar omdat er in de kerk geen muziekinstallatie was huurden we een deejay in. Het was niet echt een kerkelijke uitvaart, maar wel één die bij hem paste. Sultans of Swings en Walk of Life van de Dire Straits zijn twee nummers die me nog altijd diep raken, maar ze raken me nu met een glimlach. Glimmers noem ik ze, in plaats van triggers.’

Passie

‘Mijn vader heeft me altijd geleerd dat het niet uitmaakt wat ik doe, als ik het maar met passie doe. En dat heeft me altijd geïnspireerd. Het verlies van mijn vader heeft ook mooie dingen met zich meegebracht; ik besef me dat het leven zo voorbij kan zijn en leef in het moment. Je tweede leven begint te draaien als je beseft dat je maar één leven hebt. Daarom vind ik het belangrijk om mijn dromen te volgen. Sinds vorig jaar woon ik samen met mijn man en twee dochters in Spanje, waar mijn man een bedrijf aan het opzetten is. Aanvankelijk dachten we: we gaan het een jaar uitproberen, maar het bevalt ons hier zo goed dat de kans groot is dat we blijven. We houden van het leven hier: de vriendelijke mensen, het fijne weer, het leven buiten op straat, de mooie natuur. Door het verlies van mijn vader stel ik mijn dromen niet uit, het is zonde om tot je pensioen te wachten. Het is iets wat ik ook mijn eigen kinderen wil meegeven: zorg dat je iets doet waar je hart sneller van gaat kloppen en volg je dromen. Ik zet me ook in voor stichting Achter de Regenboog, een stichting voor gezinnen die te maken hebben gekregen met verlies. Op mijn achttiende had ik zelf graag contact gehad met mensen die begrepen waar ik doorheen ging en ik vind het werk van de stichting daarom heel belangrijk.’

Kaarsje

‘12 oktober en 2 december, mijn vaders sterfdag en zijn geboortedag, zijn dagen die van mij zijn. Om ruimte te hebben om mijn vader te herdenken plan ik die dagen niks en doe ik wat mijn hart me ingeeft. Meestal ga ik naar het graf, maar het kan ook dat ik midden op de dag in bad ga of naar het strand rijd – mijn vader woonde in Noordwijk en hield erg van het strand. In de week van de sterfdag spreek ik altijd af met mijn moeder en mijn broertje. Dan gaan we uit eten met z’n drieën, zonder aanhang, om herinneringen op te halen en te proosten op mijn vader en op ons. Ik vind het fijn om over mijn vader te blijven praten en in elk stadje waar ik ben steek ik een kaarsje voor hem aan in een kerk. Ik vertel ook vaak over hem tegen mijn kinderen. Zo houden we hem toch nog bij ons.’