Sommige hoogsensitieve mensen herkennen zich niet in de algemene verhalen over hoogsensitiviteit, terwijl ze wel hoogsensitief zijn. HSP- en WENDY Expert Esther Bergsma legt uit welke eigenschappen daarbij een rol spelen en wat de invloed is op je hooggevoeligheid.

Het algemene beeld van hoogsensitieve personen is dat zij stil, terughoudend en verlegen zijn. Dat dit beeld eenzijdig is, wordt gelukkig steeds meer bekend. Ook een hoogsensitief persoon kan actief, spontaan en op zoek zijn naar spannende belevenissen zijn. Dat hangt af van de eigenschappen die je naast je hooggevoeligheid hebt.

Extraversie en introversie

In het dagelijks spraakgebruik verwijst de term extravert naar mensen die makkelijk sociale contacten leggen, graag in de belangstelling staan en energiek zijn. Introvert noemen we mensen die verlegen zijn. Dit is echter niet de definitie zoals die in de psychologie gebruikt wordt.

In de psychologie wordt het verschil tussen introversie en extraversie beschreven als verschil in oriëntatie. Een introvert persoon is gericht op zijn innerlijke belevingswereld; zijn gedachten en gevoelens. Hij krijgt nieuwe energie door zich af te zonderen. Een extravert persoon is gericht op de buitenwereld en andere mensen. Hij krijgt energie uit de interactie met anderen. Extraverte mensen zoeken anderen op om zich op te laden. Introverte mensen mijden juist anderen als ze moe zijn.

Voor de meeste mensen geldt dat ze in sommige situaties meer introvert zijn en in andere situaties meer extravert. Mensen zijn dus niet altijd introvert of altijd extravert. Toch herkennen veel mensen wel de voorkeur voor opladen in gezelschap van anderen of juist alleen.

De meeste HSP zijn introvert

Van de hoogsensitieve mensen is ongeveer 30% extravert. Terwijl van alle mensen ongeveer 66% extravert is. De combinatie hoogsensitiviteit en extraversie is lastig, omdat de sociale prikkels die je nodig hebt, je ook uitputten. Extraverte mensen zoeken sociale prikkeling en niet per se prikkels op zich (zoals sensatiezoekers).

70% van de hoogsensitieve mensen is introvert. Zij laden zich op als ze alleen zijn. De combinatie is lastig omdat het terughoudendheid versterkt, zowel in nieuwe situaties als bij sociale contacten. Introverte hoogsensitieve mensen mijden die soms liever, terwijl vaak (in relaties of in werk) van ze verwacht wordt dat ze die wel aangaan.

Sensatiezoeker of HSS

De eigenschap sensatiezucht is het zoeken van nieuwe, gevarieerde, complexe en intense sensaties en ervaringen en de bereidheid om daarvoor risico te nemen. Mensen met een hoge sensatiezucht (ook wel spanningsbehoefte genoemd, of in het Engels High Sensation Seeking (HSS) willen steeds nieuwe ervaringen opdoen. Dat maakt dopamine vrij dat hen een prettig gevoel geeft.

Ook hoogsensitieve personen kunnen sensatiezoekers zijn. Dat klinkt misschien vreemd, maar het zijn verschillende zenuwbanen die deze eigenschappen aansturen. Hoogsensitiviteit is vooral het verwerken van informatie voordat tot actie wordt overgegaan. Je kunt de eigenschappen dus tegelijk hebben.

Van rennen naar stilstaan

Hoogsensitieve sensatiezoekende personen (ook wel HSP/HSS genoemd) houden wel van uitdagende activiteiten, maar bestuderen de activiteit van te voren om risico’s uit te sluiten. De combinatie van deze eigenschappen kan lastig zijn. Het sensatiezoekende systeem wil het liefst direct op nieuwe mensen en situaties afstappen, terwijl het hoogsensitieve systeem liever rust neemt om alle informatie te verwerken. Saskia Klaaysen schreef er een boek over.

HSP/HSS kunnen zowel introvert als extravert zijn. Extraverte hoogsensitieve sensatiezoekers doen graag nieuwe dingen, willen avonturen beleven, uitdagingen aangaan, risico’s opzoeken en het liefst samen met hun vrienden. Door hun hoogsensitieve karakter hebben ze echter ook behoefte aan rust. Vrienden begrijpen niet altijd waarom ze het ene moment vol leven en energie zitten en het volgende moment niets meer willen.

Introverte hoogsensitieve sensatiezoekers zoeken hun spanningsmomenten alleen; bijvoorbeeld door in nieuwe studie-onderwerpen te duiken, door kunst te maken, meditaties of door alleen op pad te gaan in onbekend gebied. Als ze iets samen doen met anderen is het met één of enkele goede vrienden.

Strong willed

Als je strong willed bent, dan heb je een sterk innerlijk kompas. Je weet wat je wel en niet wilt en wat je moreel wel en niet goed vindt. Mensen die strong willed zijn doen niet zomaar wat een ander zegt, pas als ze de noodzaak zien. Ze kunnen hun mening krachtig onder woorden brengen. Deze eigenschap is nog niet zo veelvuldig onderzocht. Het tegenovergestelde van deze eigenschap is, zo vermoed ik, meegaand zijn. Je mee laten voeren door de beslissingen van anderen. Alles wel prima vinden.

Hoogsensitieve mensen zijn met hun gerichtheid op anderen en hun behoefte aan harmonie eerder meegaand te noemen. Hoogsensitieve mensen die ook strong willed zijn ervaren vaak een innerlijke strijd. Ze voelen dat ze iets op een bepaalde manier willen, maar kunnen zich ook goed inleven in de belangen van anderen. De eigen wil neemt vaak de overhand, maar het inzicht in de ander resulteert soms in schuldgevoelens of piekergedachtes ‘s nachts.

Als je strong willed bent, HSP en extravert, zal je heel makkelijk en duidelijk uitkomen voor je standpunten. Je bent ook een leider, doordat je mensen mee kunt nemen in je zienswijze. Je inlevingsvermogen helpt je bij het overtuigen, maar zorgt er ook voor dat je je af en toe rot voelt over je drammerigheid.

Ben je introvert, HSP en strong willed dan doe je je zin, zonder daarbij anderen per se te willen overtuigen. Dat maakt je voor anderen vaak wat ongrijpbaar. Je houdt niet van de confrontatie, dus probeert in harmonie toch te doen wat je zelf wilt.

Extravert, sensatiezoeker, strong-willed en hoogsensitief

En als je dan alle karaktertrekken tegelijkertijd hebt? Op basis van de gegevens van 720 hoogsensitieve kinderen, lijkt slechts 4% van de hsk deze combinatie te hebben. Zij zijn gericht op sociale prikkels en nieuwe uitdagingen, hebben een duidelijk idee hoe ze die willen beleven en laten zich niet makkelijk ompraten. Ze zijn tegelijkertijd regelmatig sterk overprikkeld, maar zo snel het weer wat beter gaat, storten ze zich meteen weer overal in. Ze voelen zich prettig in een groep en mensen zien hen als een natuurlijke leider, maar ook als wispelturig en vurig.

Maak onderscheid

Als je jezelf beter wilt begrijpen is het belangrijk dat je zowel je hoogsensitiviteit als je andere eigenschappen goed leert kennen. Zo begrijp je beter waar je talenten en waar je valkuilen zitten. Op www.hoogsensitief.nl kan je een gratis test maken, waarbij je in het toelichtende document meer informatie krijgt over jouw hoogsensitiviteit.

Over Esther Bergsma

Esther Bergsma is expert Hoogsensitiviteit, sociaal-wetenschappelijk onderzoeker, spreker en auteur van Hoogsensitieve kinderen en Het hoogsensitieve brein. Zij richtte het online platform Hoogsensitief.NL op voor meer (h)erkenning voor HSP, vol met tips en blogs. Wil je nog meer over hoogsensitiviteit weten? Neem dan een kijkje op dit YouTube kanaal en Instagram-account.