Het is vandaag de Internationale Dag tegen Geweld tegen Vrouwen. Feministe Tessel ten Zweege had een ander beeld bij partnergeweld, dan de situatie waar ze zelf in terecht kwam. Haar vriend mishandelde haar maandenlang fysiek en mentaal. Hoewel het een indruk op haar achterliet, kwam ze er sterker uit en draagt ze nu veel veerkracht met zich mee.
‘Hoewel de relatie maar een paar maanden duurde, was ik al snel afgestompt en niet meer aanwezig. Nadat de eerste klap was gevallen, leefde ik vanuit zelfbescherming. Het kwam niet eens op om bij hem weg te gaan. In mijn hoofd was daar geen ruimte voor. Als we samen thuis waren, dacht ik er alleen maar aan waar hij was en of ik gevaar liep.’
Opvulling
‘Op mijn negentiende was ik vrij onzeker. Ik snakte naar bevestiging en zat niet lekker in mijn vel. Dat voelde die jongen denk ik aan. Hij vulde het gat op, waar ik op dat moment behoefte aan had. De jongen leerde ik kennen tijdens mijn vakantie in Londen. Het was voor mij een vakantieaffaire, maar daar bleef het niet bij. Hij vertelde mij namelijk dat hij een baan had aangeboden gekregen in Amsterdam en besloot daarheen te verhuizen. Ik kon mijn geluk niet op. Én omdat hij nog geen huis kon vinden binnen die korte tijd, vroeg hij mij of hij een weekje bij mij mocht slapen. Ik zag dat als een romantisch gebaar. Nog nooit had ik iemand ontmoet die voor mij zijn leven wilde verplaatsen naar een andere stad. Hij is bij mij ingetrokken en nooit meer uit zichzelf weggegaan.’
Maandenlang mishandeld
‘In het begin vroeg ik nog weleens of hij wat had gevonden, maar dan snauwde hij mij toe: ‘Wil je mij weg hebben ofzo?’ Of hij deed alsof hij heel erg gekwetst was en dan hield ik ook mijn mond. Het laatste wat ik wilde is hem pijn doen. Niet veel later begon hij mij echt een schuldgevoel aan te praten, hij was tenslotte speciaal voor mij naar Nederland gekomen, zei hij dan. Ik was daar gevoelig voor als onzeker meisje. We woonden samen in mijn studentenstudio. Ik ging naar school toe en hij had gezegd dat hij een baan had. Maar ik weet tot de dag van vandaag niet of dat echt zo was. Hij had af en toe periodes dat hij hele dagen op mijn kamer zat en andere periodes was hij weer de hort op. Het was heel vaag. Op een gegeven moment ging het geweld van schreeuwen en mij een schuldgevoel aanpraten, naar fysiek geweld. Kritische vragen stellen zoals of hij echt een baan had, durfde ik niet meer.
Voor mij was het psychische geweld heftiger dan het fysieke geweld. Het is een paar keer voorgekomen dat hij mij beet, schopte en ook kneep hij mij vaak. Er ontstond een hele ongezonde seksrelatie. De meeste keren wanneer we seks hadden, was meer uit een soort van angst dan echt dat ik dat wilde.’
Dat zou jij nooit toelaten
‘Mensen in mijn omgeving merkten er eigenlijk niks van. De titel van mijn boek: Dat zou jij nooit toelaten, komt uit een situatie die ik meemaakte met een vriendin. Zij leek wel iets op te merken. Na het uitgaan vertelde zij mij dat ze vond dat mijn toenmalige vriend agressief deed tegenover mij. Haar letterlijke woorden waren: ‘Je zou bijna denken dat hij je zou mishandelen, maar ik weet wel beter. Dat zou jij nooit toelaten.’ Dat was heel heftig, omdat ik het wel ‘toeliet’. Dat is moeilijk om te slikken. Je angsten worden bevestigd. Ik was ervan overtuigd dat ik meer van mij had moeten afbijten.’
‘Ik heb het gevoel dat het verhaal echt uit mijn lichaam is.’
Ommekeer
‘Op een gegeven moment bedreigde hij mij zelfs met de dood. Eerst werd ik daar bang van en dat hield mij stil. Maar op een gegeven moment zat ik er zo doorheen dat het mij niet meer zoveel boeide. Als je je angst verliest, ben je onoverwinnelijk want het maakt je dan toch niet meer uit wat de uitkomst is. Toen ben ik in een ruzie terug gaan schelden en duwen. Zo heb ik hem de deur uitgekregen. In een splitsecond dacht ik: vanaf nu doe ik de deur niet meer voor hem open. Hij kon niet meer zelf naar binnen. Tegen de opzichter van het appartement heb ik ook gezegd dat hij er niet meer in mocht. Eerst bleef hij urenlang staan bonzen tegen de deur, maar daar bleef het bij. We hebben nooit meer één woord tegen elkaar gezegd.
De opluchting maakte al snel plaats vermoeidheid. Op een gegeven moment ging hij mijn slaap beperken. Vaak hadden we in de avond ruzie, dus sloeg hij mij dan en schreeuwde tegen mij. In de periode dat ik minder bang voor hem was, ging ik vaak slapen als hij nog stond te schreeuwen. Daar werd hij razend om. Hij trok aan mijn haren of gooide water over mij heen, zodat ik niet kon slapen. Op dat punt had ik dagenlang niet geslapen. Uit een soort van oerinstinct heb ik de keuzes gemaakt om terug te vechten. Ik was echt kapot. Aan de ene kant voelde ik mij opgelucht, maar aan de andere kant voelde ik ook dat de verwerking er nog achteraankwam. Ik heb mijn gevoel nog een tijd lang weggestopt, voordat het weer naar boven kwam. Pas in 2020, toen de coronacrisis kwam, viel mijn werk weg en toen dacht ik: ik moet hier echt even wat mee doen; ik kan er niet meer onderuit.
In de tussentijd heb ik een artikel geschreven waarin ik hint wat er was gebeurd. Daarna heb ik er met wat vriendinnen over gepraat en met mijn vriendje van toen, maar wel heel erg in de oppervlakte. Ik was er nog niet klaar voor om erover te praten. Inmiddels ondervind ik daar geen last meer van. Ik heb het boek geschreven en ik heb er veel over gepraat. Ik heb het gevoel dat het verhaal echt uit mijn lichaam is.’
Veerkracht
‘Er zijn nog andere dingen waar ik nog wel last van heb. Ik hecht veel waarde aan het zijn van een open en optimistisch persoon. Soms merk ik in relaties dat ik moet opletten dat ik niet te cynisch ben en dat ik mensen blijf vertrouwen. Op dit moment gaat het verder heel erg goed met mij. Mensen verwachten van mij vaak een verdrietig verhaal. Terwijl slachtoffers van partnergeweld daar echt van kunnen herstellen. Ze kunnen weer gelukkig worden. Ook na die gewelddadige relatie heb ik fijne relaties gehad. Ik heb leuke vrienden en doe het goed op mijn werk. Ik ben veel meer dan een slachtoffer. Mijn grootste doel is om schaamte weg te nemen bij anderen. Ook door open mijn eigen verhaal te vertellen. Mensen denken vaak dat slachtoffers van partnergeweld voor altijd gekwetste vogeltjes zijn en nooit meer iemand vertrouwen. Ik denk juist dat de slachtoffers die ik heb gesproken de meest veerkrachtige mensen zijn die ik ken. Partnergeweld is traumatisch op verschillende levels. Mijn beeld van liefde werd verstoord. Ik dacht in die relatie vaak: wat is er mis met mij dat ik zoveel woede en haat kan veroorzaken bij een man. Het vergt zoveel kracht om daarvan terug te komen en alles opnieuw op te bouwen. Het is zo bijzonder om te zien.’
Veel voorkomend
‘Voor een langere tijd schreef ik al over feminisme en partnergeweld. Af en toe sprak ik al cryptisch over mijn eigen ervaringen. Op een evenement kwamen er vaak mensen naar mij toe die zeiden dat ze zich heel erg herkenden in de delen die gingen over schaamte. Dat vond ik heel schokkend. Doormiddel van een onderzoek dat ik deed, kwam ik erachter dat geweld in partnerschap extreem veel voorkomt. Voordat ik onderzoek deed, wist ik dat partnergeweld vaker voorkwam en dat ik niet de enige daarin was. Ik had een stereotype beeld erover. Als je geslagen wordt, ga je gewoon weg, dacht ik. Of dat partnergeweld alleen voorkomt bij stellen die economisch gezien niet uit elkaar kunnen gaan. Dat is onzin. Toen het mij overkwam, heb ik mezelf heel erg de schuld gegeven. Mij zat eigenlijk alles mee. We woonden in het huis dat ik huurde, ik had veel vrienden, deed het goed op school en had een baantje. Ik had het vangnet als hoogopgeleide witte vrouw om van zo’n nare man af te komen en toch was dat aanvankelijk niet gelukt. Daarin dacht ik wel dat ik in mijn eentje was. Dat bleek ook niet zo te zijn. Partnergeweld komt voor in alle lagen van de samenleving, ongeacht ras, gender en inkomsten.’
Dat zou jij nooit toelaten is uitgegeven door uitgeverij de Geus en te koop voor 22,50.
Beeld: Studio Estella
Wist je dat wereldwijd ruim 1 op de 3 vrouwen met geweld te maken krijgt? Gendergerelateerd geweld vindt zowel op straat plaats als in huis. In Pakhuis de Zwijger vindt daarom op 25 november om 20:00 een programma plaats waar door verschillende mensen dit probleem besproken wordt. Tessel deelt hierin niet alleen haar eigen verhaal, maar geeft ook informatie en middelen om partnergeweld te herkennen, te voorkomen en ervan te herstellen. Meer informatie vind je hier.
