Lale Gül schreef de autobiografische bestseller Ik ga leven, over haar strenggelovige islamitische opvoeding en het afstand nemen daarvan, waardoor ze brak met haar familie. Elke maand vertelt ze op wendyonline.nl over haar leven.

Onlangs kwam het nieuws dat veel studenten kampen met mentale problemen en overmatig stressen. Psychologen vinden dat met de grootste urgentie er in het hoger onderwijs een aanpak moet komen die gericht is op preventie en begeleiding van studenten die te maken hebben met hoge mate van stress, prestatiedruk en eenzaamheid. Zelfs het bindend studieadvies, het minimale aantal studiepunten die je gehaald moet hebben om door te kunnen naar het tweede jaar, is hiervoor recent verlaagd naar 30 punten door de minister van Onderwijs.

Opgebrand

Ook als ik kijk naar mijzelf, een jonge vrouw van 25, vraag ik me geregeld af waarom ik het gevoel heb in een soort ratrace te zitten. Als ik aan vriendinnen uit dezelfde leeftijdscategorie vraag hoe het met hen zit, is er niet één die zegt dat ze geen last hebben van druk, te hoge verwachtingen, mentale klachten en het gevoel opgebrand te zijn.

Komt het door sociale media?

Volgens verschillende bekende Twitteraars, waaronder programmamaker en columnist Sander Schimmelpenninck, komen die klachten duidelijk door het overmatig gebruik van sociale media en te veel schermtijd. Ik vroeg me af: is dat waar? Want er zijn toch ook een tal van positieve aspecten, zoals het in contact blijven met vrienden en familie op afstand, het vinden van gelijkgestemden in online gemeenschappen, en het delen van inspirerende en educatieve inhoud?

Vergelijkingsdruk

Het bleek een onderwerp waar veel onderzoekers mee bezig zijn: de impact van sociale media op onze mentale gezondheid. Verschillende studies hebben namelijk aangetoond dat overmatig gebruik van sociale media bijdraagt aan een verhoogd risico op angst, depressie en andere mentale aandoeningen. Dit heeft onder meer te maken met de vele prikkels die we ontvangen en de constante druk om te presteren en te voldoen aan de verwachtingen die we zien op onze feeds. Dit zorgt voor een verhoogde sociale vergelijkingsdruk, wat het gevoel van inferioriteit en ontevredenheid over het eigen leven kan versterken. Vaak zien we alleen de hoogtepunten en successen van andere mensen op sociale media, wat ons een onrealistisch beeld geeft van de realiteit. We kunnen ons minderwaardig gaan voelen en ons vergelijken met anderen, wat ons gevoel van eigenwaarde kan ondermijnen en onzeker maken.

Eenzaamheid

Bovendien zijn de sociale interacties op sociale media vaak minder authentiek en minder diepgaand dan in het echte leven, wat kan leiden tot gevoelens van eenzaamheid en isolement. Daarnaast kunnen sociale media negatieve effecten hebben op slaap en slaapstoornissen zijn op zichzelf geassocieerd met een breed scala aan mentale en fysieke gezondheidsproblemen. Veel mensen kijken vlak voor het slapengaan op hun telefoon of laptop, wat kan leiden tot een verstoorde slaapkwaliteit. Het blauwe licht dat door deze apparaten wordt afgegeven, kan de productie van het slaaphormoon melatonine verstoren, waardoor het moeilijker wordt om in slaap te vallen en door te slapen.

Verlangen naar vroeger

Ten slotte zijn sociale media ook steeds meer onder vuur komen te liggen vanwege hun rol bij de verspreiding van desinformatie, gerichte reclame, psychologische manipulatie en zelfs politieke beïnvloeding. Dit kan leiden tot een gebrek aan vertrouwen, toenemende onzekerheid en angstgevoelens.

Steeds vaker betrap ik mezelf erop dat ik fantaseer over tien jaar geleden, toen er nog een wereld bestond zonder verwende influencers, boze twitteraars en je je telefoon alleen maar kon gebruiken om te bellen voor een échte, fysieke afspraak met iemand.