In de serie Zonder jou vertellen mensen over het verlies van een dierbare. Tamara Hardenbol (44) verloor tien jaar geleden onverwachts haar dertienjarige zoon, die zelfmoord pleegde door zichzelf te verhangen. Tamara zat nog midden in het rouwproces toen ze slachtoffer werd van de toeslagenaffaire. Ze moest 18.000 euro betalen aan de Belastingdienst en kreeg daardoor geen tijd om te rouwen.
Overleden
‘We weten hoe het gebeurd is, maar niet waarom. Mijn zoon heeft een zware geboorte gehad, daar ging het één en ander niet goed. We merkten toen al vrij snel dat hij in zijn sociaal emotionele ontwikkeling uitdagingen ondervond. Daar hebben we hulp voor gezocht, maar helaas hielp dit niet echt. Op een doordeweekse dag, een dinsdagavond rond 10 over acht, heeft hij zichzelf van het leven beroofd. Hij had zichzelf opgehangen in zijn kamer. Mijn ex-man en ik hadden het snel door; opeens was het oorverdovend stil in huis. Hij heeft nog twee dagen in coma gelegen. Door het zuurstoftekort in zijn hersenen is hij uiteindelijk overleden.’
Boos
‘Mijn zoon was die dag erg boos. Alles wat mis kon gaan ging mis. Op school ging het niet lekker en thuis deed hij boos tegen zijn broertjes. Hij had altijd al last van stemmingswisselingen, maar in de twee weken voordat het gebeurde bleef hij in een boze bui hangen. Dit is achteraf gezien een signaal geweest. Hij zocht met iedereen om zich heen ruzie en kwam niet meer uit die frustratie en boosheid. Nadat het gebeurd was, heeft mijn ex-man hem snel op de grond gelegd. Ik heb niet gezien hoe mijn zoon daar hing, maar in mijn slaap zie ik regelmatig voor me hoe het geweest moet zijn.’
Gedachten
‘In het ziekenhuis werd mijn zoon aan allerlei apparatuur gelegd. Het was verschrikkelijk om hem zo te zien. Toen ze hem aan het reanimeren waren, voelde ik als moeder al aan dat het klaar was. Daarna tilde ik zijn oogleden op en ik zag niks meer. Dit deed me beseffen dat het niet meer goed zou komen. Ik stortte helemaal in elkaar en ging kapot vanbinnen. Mijn hele lichaam barstte uit elkaar en ik kon niet meer eten, drinken, slapen of nadenken. Ik kon helemaal niks meer, maar ik moest door. Er gingen allerlei gedachten door mijn hoofd dat ik gefaald had als ouder en of ik het niet had kunnen voorkomen. Mijn hele wereld en toekomstbeeld waren in één klap weg.’
Opstaan
‘De eerste maanden heb ik alleen maar in een hoekje van de bank gezeten. Totdat er iemand naar me toe kwam die zei dat ik de verantwoordelijkheid weer op me moest nemen om voor mijn andere twee kinderen te zorgen. Ik ben toen opgestaan en langzaamaan weer wat gaan doen voor mijn andere kinderen. Het enige wat ik daarvoor deed was douchen, meer dan dat kon ik niet.’
Belastingdienst
‘Ik probeerde langzaam maar zeker mijn leven weer op te pakken. De wereld draaide door en ik moest daar weer aan gaan deelnemen. Maar toen kwam die brief van de Belastingdienst. We zouden een schuld van 18 duizend euro hebben en elke maand moesten we 900 euro afbetalen. Ze dreigden ermee om beslag te leggen op ons loon. Hierdoor zouden we de hypotheek niet meer kunnen betalen en ons huis kwijtraken. Ze wilden gegevens hebben van mijn zoon dus moest ik op zoek naar papieren met zijn naam en geboortedatum erop. Het was verschrikkelijk en ik was er absoluut niet aan toe om dat te moeten doen. Mijn rouwproces werd in één keer stopgezet.
Automatische piloot
‘In die periode daarna probeerde ik alleen maar te overleven op de automatische piloot. Elke dag moest ik weer opstaan terwijl ik oververmoeid was. Vaak had ik geen idee hoe ik die dag rond moest komen en hoe ik alles moest gaan doen. Hierdoor kreeg ik last van allerlei spanningen en fysieke klachten. Ik had ook geen ruimte voor persoonlijke ontwikkeling. De dingen die ik nog leuk vond, werden me afgenomen. Uiteindelijk ben ik ook gescheiden van mijn man. Alles bij elkaar was te veel voor ons. De Belastingdienst heeft mij uiteindelijk wel gecompenseerd en toegegeven dat we niet juist behandeld waren, maar het blijft pijnlijk en vergoedt niet al het leed dat ze ons hebben aangedaan. Mijn zoon kwijtraken was een immens groot drama en het is bizar dat ik deze financiële problemen er onnodig bij kreeg.’
Rouwtherapie
‘Sinds twee jaar ben ik in rouwtherapie, daar is nu eindelijk weer tijd voor. Op dit moment ben ik dat aan het afronden. Toch weet ik niet of ik dit alles ooit een plekje kan geven. Dit jaar is het alweer bijna tien jaar geleden dat hij overleed, maar het verdriet blijft altijd. Ik heb wel geleerd dat ik nu ontzettend kan genieten van de kleinste dingen. De eerste keer toen ik weer bewust een vogeltje hoorde fluiten of een zonnestraal voelde op mijn hoofd…. Dat zijn dingen waar ik intens van kan genieten. Ik probeer nu blij en tevreden te zijn met alles wat ik heb.’
Dierbare spullen
‘Ik heb nog heel veel spullen van mijn zoon. In de woonkamer staat een kast vol met dierbare spullen die hij had. Dit zijn bijvoorbeeld zijn voetbalschoenen, schoolboeken, kleren en zijn rugtas. Ook heb ik zijn fiets en skelter nog. Dit zijn dingen waar ik heel moeilijk afstand van kan doen. Elk jaar op zijn verjaardag bak ik een appeltaart en dan gaan we met een groep vrienden en familie naar zijn graf. We eten daar de taart op samen met een blikje Red bull. Dat dronk hij soms stiekem terwijl hij dat nog niet mocht als dertienjarige. Op zijn sterfdag herdenken we hem elk jaar. Daar proberen we iedere keer weer wat anders voor te verzinnen. Hij zal zo altijd deel blijven uitmaken van ons leven.’
