Het is vandaag World Wish Day en daarom delen we het bijzondere verhaal van Simran, die haar broertje Nawi verloor. Vlak voor zijn overlijden kwam de grote droom van de vijftienjarige Nawi toch nog uit. Dankzij Make-A-Wish voelde hij zich even dierenarts tussen de door hem zo geliefde dieren en vrienden. Mede dankzij zijn zus Simran: ‘Toen hij dankjewel zei voelde dat als een dankjewel voor alles.’
Als Simran over Nawi praat spat haar zusterliefde uit haar ogen. En misschien is het ook wel moederliefde. ‘We komen uit een gezin van vijf kinderen, waarvan er drie zijn geadopteerd. Ik was het enige biologische kind van mijn ouders, eigenlijk dachten we dat mama niet meer vruchtbaar was. En toen gebeurde het toch dat ze zwanger werd en Nawi kreeg, ons Miracle Child. Ik was inmiddels zeven en zo trots. Altijd al had ik zo graag een klein broertje of zusje gewild, maar nu voelde het alsof ik zelf ook een beetje moeder werd.’
Simran en Nawi leefden als Tom en Jerry, ze konden niet met, maar ook niet zonder elkaar. Nawi was druk, adhd, ondeugend, op school kregen ze er soms een punthoofd van. Maar ook was hij mama’s kindje. Toen moeder veel te jong heel ziek werd en uiteindelijk aan kanker overleed, veranderde alles. Simran voelde zich op haar vijftiende nu echt de moeder van de inmiddels achtjarige Nawi en hij werd ineens heel rustig.
Strijders
Ze waren beide couveusekindjes geweest en misschien was het wel daarom dat ze hand in hand bleven strijden. Waar Simran haar broertje de waarde van geduld leerde, gaf Nawi op zijn beurt vele levenslessen mee aan zijn zus. En dat openbaarde zich vooral in een periode die gruwelijk bleek.
Het begon in de zomer van 2020. Nawi tobde al een tijdje met een dikke, opgezwollen knie, maar bij een val ging het door merg en been. Deze helse pijn, dat kon niet goed zijn. ‘Hij viel omdat hij na het spelen met zijn Playstation zijn knie niet had kunnen buigen. Hij huilde van de pijn, daar schrokken we van. Niets voor hem. We reden naar de spoed en daar kreeg hij pijnmedicatie en het advies nog een keer langs te gaan bij de huisarts.’
Die schrok ook. ‘We moesten naar het ziekenhuis en ik kreeg een heel naar gevoel. Ik had een hekel aan ziekenhuizen gekregen door wat we met onze moeder hadden meegemaakt. O nee, nu gaat hetzelfde gebeuren, flitste door mijn hoofd. Kanker zit bij ons in de familie, ik was er totaal niet gerust op.’
Het gevoel van Simran klopte helaas. De kanker in Nawi’s knie zat bovendien al in fase-3. Dit was helemaal niet goed. ‘Wat Nawi toen zei raakte me enorm: “Gaat mijn been eraf?” Meteen schakelde hij door. Er moest iets aan gedaan worden, nou, dan kon het maar beter gebeuren. De arts zei nog: “Nou… chemo kan ook.” Maar Nawi voelde hoe het echt zat.’ De chemo sloeg niet aan. Niets hielp. De pijn werd erger en erger. ‘En hoeveel je ook van iemand houdt, zijn pijn kon ik niet wegnemen.’ Wat nu?
Er kwam een ultiem plan. Nawi zou een nieuwe knie krijgen, eentje van ijzer. Nawi wist beter. ‘Die zei: “Het is erger. Dit wordt een amputatie.” Zijn voorgevoel klopte.’ Al halverwege de operatie wijzigden de artsen hun plan. Ze gingen met spoed naar de familie. ‘We hadden tien minuten om het te bepalen: been eraf of niet. We moesten een keuze maken voor een kind dat totaal verdoofd op zijn bed lag. Wat doe je dan? Natuurlijk kies je voor het leven. “Het is goed,” zeiden we.’
En zo werd Nawi niet wakker met een nieuwe knie maar zonder been. ‘We kwamen naar hem toe en hij had net zijn tranen weggeveegd. Hij gaf ons een duimpje omhoog. Nawi wilde dat wij wisten dat het goed met hem ging. ‘Aan mijn vader vroeg hij meteen: “Maar hoe moet ik straks autorijden dan?” Nawi had zo’n spirit, hij keek alleen maar naar voren. Tegen de arts: “Hoe snel kan ik weer lopen?”’
Pech op pech
Het lot kan wreed zijn. Bovenop alle ellende die er al was kwamen een longembolie, uitzaaiingen in zijn longen en als klap op de vuurpijl ook nog eens corona. Tegen zoveel pech was zelfs de veerkrachtige Nawi niet bestand. Geen middel werkte.
Ondertussen had de pedagoog van het Prinses Máxima Centrum gevraagd: hoe kunnen we jullie helpen? Die vraag was meer dan welkom. Simran wilde zo graag nog iets voor haar broer doen. ‘Hij had ons zoveel gegeven. Zoveel moed, zoveel levenslessen. Door hem begreep ik hoe het leven in elkaar steekt. Dat iedereen dood gaat, dus dat je juist moet leven, omdat je nooit weet hoe lang je hebt. Door hem leerde ik te accepteren en te beseffen dat je maar beter het beste ervan kunt maken. Door hem zag ik de enorme diepgang van vriendschap en relaties. Wat kon ik doen om hem iets terug te geven?’
De pedagoog zei: ‘Er bestaan goede doelen als Make-A-Wish, zij kunnen een liefste wens laten uitkomen.’
Simran leek het een heel goed plan, maar Nawi had er weinig enthousiast op gereageerd, wat moest hij daar nu mee? Na een nachtje slapen verraste hij zijn zus totaal. ‘Hij had ineens een heel plan in elkaar gedraaid. Hij wilde opgehaald worden door een limousine, zijn groepje met beste vrienden moesten erbij zijn en dan wilde hij naar een dierenkliniek om een operatie mee te maken en dan nog naar de dierentuin om vervolgens in een bos sushi te eten met zijn allen en dan nog graag een luchtballonvaart. Dieren, de natuur en zijn vrienden, daar ging het hem om.’
Dierenarts, dat was altijd al zijn droom geweest. Vuriger was die wens geweest dat ze wisten. Maar hoe kon die wens plaats vinden? Nawi zat zwaar aan de zuurstof en kon zijn bed niet meer uit. Simran dacht: maar ik moet wat doen. Wat ik hem ook teruggeef, is sowieso te weinig. Hij heeft mij al zoveel gegeven…. Huilend ging ze naar de pedagoog, het was inmiddels maart 2021. Ze wisten dat Nawi nog maar een paar dagen te leven had. De conclusie was: als er nog iets moest gebeuren, moest het binnen 24 uur. Het Máxima en Make-A-Wish begonnen aan een speersnelle, nauwgezette samenwerking, terwijl Simran dacht: is dit wel realistisch, kan dit allemaal wel?
Echte slangen
Het kon. Uit België kwam een man met een gouden hart en talloze dieren, waaronder echte slangen, een kip, een papegaai, een schildpad, een cavia. Uit alle hoeken en gaten verzamelden de vrienden zich. Familie. Buren. Het zou feest zijn.
Op 24 maart 2021, werd Nawi vroeg wakker. Inmiddels wist hij zelf ook wat er allemaal op de planning stond en het vergulde hem met levenslust. Dat hij dit nog mee ging maken. “Mag ik iets moois aan?” had hij de zusters gevraagd. Met zijn zuurstofmasker op hees hij zich zelf in de kleren, kreeg hij het voor elkaar zelfstandig te ontbijten en toen Simran en vader verschenen riep hij meteen: “Zijn mijn vrienden er al?” Simran wist niet wat ze zag: haar broer leek volledig opgeleefd en had energie voor tien! In een klap was de switch gemaakt van ‘hij gaat het niet meer redden’ tot ‘let’s go!’
Toen de dieren op zijn bed een voor een op audiëntie kwamen, waren ze als was in zijn liefdevolle handen. ‘De man uit België zei dat hij dit nog nooit had meegemaakt, was Nawi echt niet bekend met deze dieren? Nee, een slang had Nawi nog nooit eerder in handen gehad, maar Simran zag het meteen. De manier waarop hij keek en streelde, was buitengewoon. Haar broer was voorbestemd dierenarts te worden. Die liefde in zijn ogen had ze nog nooit gezien. Toen Nawi ook nog in een witte dierenarts-jas werd gehesen was het beeld compleet geweest. Zo was het goed, zo moest het zijn. “Daar zit ik dan,” had hij vol trots gezegd. Zo mooi.
Ze maakten nog een handbeeld, met de hand van Nawi tussen de steunende, veilige handen van zijn vader en zus. Hij schreef er bij: family matters.
Het beeld heeft Nawi nooit meer mogen zien. Twee dagen nadat zijn kamertje in het Máxima was omgetoverd tot dierentuin overleed hij.
Rust
De hand van Nawi had de kunstenares wit gemaakt, zo licht het uit tussen de handen van Simran en vader. Ze zijn verstrengeld, die handen, zo voelt het goed. Zoals het zo bijzonder was hoe die ene vriend met corona, die er niet bij kon zijn op die wonderlijke dag, een videoboodschap had gestuurd. “Je zult altijd in mijn gedachten en mijn hart blijven; de vriendschap zal ik nooit vergeten.” Nog altijd appen zijn vrienden hem, Nawi zit en blijft in hun groep.
Simran had die dag gezien hoe hecht de jongens waren. Bijzonder, want zo lang zat Nawi nog niet in de klas, ze waren immers van Nederland naar India en via Londen weer naar Nederland getrokken. Toen Nawi eerst kaal van de chemo en later ook nog zonder been was, had hij het spannend gevonden: wat zouden zijn vrienden denken? Ze keken overal doorheen, de boksen en high-fiven vlogen nog altijd in het rond. Jongens onder elkaar. Het ontroerde Simran.
En die dag van de spoedwens, die koestert ze. ‘Het heeft mij energie, houvast en vooral rust gegeven. Het is toch nog gelukt Nawi iets terug te geven, iets wat heel dicht bij hem zat. Een dag waarop het leek dat er niets aan de hand was. Het geeft rust dat we het zo goed konden afsluiten.’
Aan het eind van die dag keek Nawi zijn zus aan. ‘Hij was niet zo van de knuffels en kusjes en van dankjewel. Maar hij pakte mijn hand vast en zei het. ‘Dankjewel.’ Ik wist toen dat ik het goed had gedaan. Het voelde alsof hij zei: ‘Dankjewel voor alles.’ Hij vroeg: “Kun je me laten slapen?” Dan wist ik dat ik mijn hand op zijn wang moest leggen. Toen hij sliep, dacht ik: je hebt hem gekregen, broertje, de dag die jij nog zo graag wilde.’
De liefde stopt nooit
Op zijn school in Amsterdam-Zuid staat een boom en daarvoor een bankje. De foto van haar broer prijkt op ‘Nawi’s bench’. In India zijn er vijftien bomen geplant, voor ieder levensjaar een. Dat alles geeft Simran ook rust. De liefde stopt nooit. ‘Zijn liefde voor de natuur en de dieren zal ik voortzetten. We willen een dierenasiel in India openen, zodat hij toch zijn kliniek krijgt. Ik wil aandacht vragen voor de strijd tegen de kanker. Nawi heeft ons allemaal nog taken gegeven, hij wilde dat we iets deden met zijn pech en het om zouden zetten in iets goeds. Hij zei: ‘Ik ben niet de enige.’ Dat vertalen we nu in Nawi’s army en zeggen: ‘Wij zijn niet de enigen.’ We moeten onze verhalen blijven delen, omdat de impact ervan anderen kan helpen. Wat je meegeeft aan de ander, kan kracht opleveren. Als ik maar een of twee mensen kan raken met mijn verhaal over Nawi, met al zijn veerkracht en liefde, dan is het goed. We moeten samen door en de liefde voor het leven laten bloeien, vanuit de acceptatie dat we allemaal hier tijdelijk zijn.’
