Robin van Maagdenberg (33) groeide op met een manisch depressieve vader. Haar vader had last van stemmingswisselingen, psychoses en depressies. Als kind was Robin zich niet zo bewust van haar situatie, maar later kreeg ze last van paniekaanvallen en dat bleek alles met vroeger te maken te hebben. Door hulp te zoeken en veel met haar vader te praten gaat het nu een stuk beter. Robin schreef ook een boek over opgroeien met een manisch depressieve vader: Thuis is waar we beginnen.
‘Wat ik mij nog heel goed kan herinneren, is dat ik een presentatie moest geven op de universiteit. Ik had niets voorbereid en ik dacht dat doe ik wel even. Ineens stond ik daar voor de klas en kwam ik niet meer uit mijn woorden. Ik werd overvallen door een diep weggestopt gevoel en het zweet brak me uit. Mijn brein leek te worden samengeknepen en ik kon alleen nog maar door een heel klein filter zien, horen, ruiken en voelen. Alles vernauwde en ik kon niet meer goed nadenken. Mijn lichaam verkrampte en mijn schouders trokken op. Het was alsof ik versteend raakte terwijl er in mij van alles raasde. Ik had een paniekaanval. De ogen van mijn medestudenten die mij aankeken zie ik nog zo voor me. Al die verschillende blikken op mij gericht. Dit ging als een verstild filmbeeld aan mij voorbij. De één keek lacherig en een ander keek bezorgd of verbaasd. Op dat moment wilde ik alleen maar ontsnappen. Ik kon niet meer verder en raakte de controle kwijt. Vanaf dat moment gebeurde dat steeds vaker.’
Eerste keer
‘Toen ik zes of zeven jaar oud was, werd mijn vader voor het eerst manisch. In het begin was dat best leuk en grappig. Hij ging zich extravagant kleden, veel geld uitgeven dat we eigenlijk niet hadden en hij werd er heel creatief van. Het was bijzonder om mee te maken dat hij iemand werd die niet binnen de lijntjes dacht. Op een gegeven moment werd mijn vader paranoia en psychotisch . Ik kan mij niet alle details herinneren, maar er hangt wel een zwaarte rondom die hele periode. Mijn moeder heeft ons hier zoveel mogelijk voor willen beschermen, omdat mijn zusje en ik nog heel erg jong waren. Mijn moeder heeft er ook voor gezorgd dat mijn vader uiteindelijk werd opgenomen op een psychiatrische afdeling in het ziekenhuis. Daar is hij zes maanden geweest. Hij werd met medicijnen platgelegd en moest daar blijven totdat hij weer kon functioneren in de maatschappij.’
Impact
‘Deze gebeurtenissen moeten veel impact hebben gehad op mijn leven. Toch heb ik er niet veel emotionele herinneringen aan. Achteraf gezien heb ik waarschijnlijk veel gevoelens verdrongen. Sommige specifieke details herinner ik mij nog wel. Zo veranderde hij erg van uiterlijk. Mijn vader was altijd een jonge knappe man, maar na zijn opname veranderde hij in een dikke man die er slonzig uitzag. Hij kreeg een hele andere blik in zijn ogen. Ik herinner me dat ik dat heel beangstigend vond, dat hij een totaal ander persoon werd.’
Depressie
‘Nadat mijn vader manisch en psychotisch was geweest belandde hij altijd in een depressie. Deze golfbeweging ging mijn hele jeugd door. Hij kon heel lang depressief zijn en zag dan niet meer de schoonheid in dingen. Hij had een stuk land aan een rivier, daar gingen we vaak naartoe. We waren daar tijdens de lente en alles stond in bloei. Hij zat alleen maar in een depressieve cocon en kon niet meer zien hoe mooi alles was. Ik ging proberen om hem alle mooie dingen te laten zien die hij ons normaal liet zien, maar hij was daar niet gevoelig meer voor. Het kon hem niet meer interesseren dat het lente was en dat de knoppen in bloei stonden. Er kwam niks meer bij hem binnen.’
Twee levens
‘Het leek alsof ik twee levens naast elkaar leefde. In het ene leven gebeurde er van alles met mijn vader en tegelijkertijd ging een ander leven gewoon door. Ik deed het goed op school en ik had veel vrienden. We hadden verder ook een stabiele moeder. Ik merkte dat ik goed kon doen alsof alles goed ging terwijl er zich op de achtergrond iets heftigs afspeelde. In het kleine dorp waar we woonden heeft niemand ooit gevraagd hoe het met ons was en of ze konden helpen. Het werd allemaal verzwegen. Daar heb ik later veel last van gehad. Ik kreeg te maken met angsten die altijd te maken hadden met veroordelende blikken van anderen. Ik ben gevoelig geworden voor wat mensen vinden van iets of iemand zonder dat ze dat uitspreken.’
Angsten
‘Toen ik naar Amsterdam verhuisde om te studeren merkte ik langzaam maar zeker dat ik allerlei angsten had ontwikkeld. Mijn lichaam gaf aan dat er van alles niet verwerkt was. Ik kon daar met mijn hoofd niet goed bij. Ik zocht hulp bij een psycholoog, zij zei dat ik onveilig was opgevoed en dat dit kwam door mijn vader. Ik kon heel lang niet voelen dat de situatie met mijn vader mij iets had gedaan. Dit uitte zich uiteindelijk in paniekaanvallen en een overspannen lichaam. Ik wist niet wat ik daarmee aan moest. Verder was ik ook continu alert. Ik had de hele tijd een gevoel van waakzaamheid, maar ik wist niet waarom ik zo alert moest zijn.’
Trauma
‘Ik ken mezelf en mijn lichaam nu een stuk beter. Dit mede door de hulp die ik kreeg van een psycholoog die ook het lichaam bij het proces betrok. Zij liet me weer voelen wat ik al die tijd had weggestopt. Ik voel nu niet meer de hele tijd de behoefte om alert te moeten zijn en ik vlucht niet meer weg voor bepaalde situaties. Daarnaast heb voor mijn boek veel met mijn vader gepraat en ik snap nu beter hoe hij zich voelde. Andersom weet hij nu ook hoe ik erg stond. Mijn vader heeft nu veel minder last van manisch depressieve golven en is al heel lang niet meer opgenomen geweest. Dit heeft ook bijgedragen aan het verwerken van mijn trauma. Ik zal denk ik altijd gevoelig blijven voor onvoorspelbare situaties en blikken van anderen, maar trauma’s belemmeren mij nu niet meer om te leven.’
Robin schreef een boek over haar jeugd en hoe het was om op te groeien met een manisch depressieve vader. Ze beschrijft hierin de poëtische, maar ook de minder leuke kanten van opgroeien met een manisch depressieve vader. Haar vader heeft een grote bijdrage geleverd aan dit boek. De titel van het boek is ‘Thuis is waar we beginnen’.
