Klasiena Soepboer (33) groeide op op Schiermonnikoog, ging als tiener naar de ‘wal’, en besloot na haar studie aan de kunstacademie samen met haar man en twee kinderen terug te keren naar haar roots. Het eiland geeft haar inspiratie voor haar kunst. En de natuur en de mensen bleken een grote troost toen haar zoontje als baby ernstig ziek bleek te zijn.

‘In de tijd dat ons zoontje Auke ziek bleek te zijn, haalde ik veel steun uit de natuur. Auke heeft retinoblastoom, een zeldzame vorm van oogkanker die alleen voorkomt bij jonge kinderen. Op momenten dat de pijn en stress me te veel werden, ging ik vaak buiten wandelen. Meestal liep ik hetzelfde rondje naar het Jacobspad, zodat ik niet hoefde na te denken over de route. Via het schelpenpad vlak bij ons huis loop ik zo de bossen in. Het bos neemt me altijd mee naar een andere wereld, de bomen omarmen je en de geur van de natuur is heerlijk. Via het bos liep ik dan door de duinen naar de zee. Het strand bij het Jacobspad is heel idyllisch, het liefst liep ik zo dicht mogelijk bij het water. Wandelen heeft iets ritmisch, de natuur en de golven hebben dat ook. Voor mij werkt dat ritme als een soort meditatie, mijn hele lijf en hoofd kunnen dan ontspannen. Het nam de stress en de pijn niet weg, maar verlaagde deze wel. In mijn hoofd kwam er meer ruimte voor hoop dat alles goed zou komen. Met dat gevoel ging ik dan weer terug naar huis.’

Opgroeien op het eiland

‘Als kind vond ik opgroeien op Schiermonnikoog echt heerlijk. We speelden heel veel buiten, bouwden hutten en gingen overal op ontdekking. Per seizoen konden we andere dingen verzamelen, in de herfst waren dat bladeren en in de zomer schelpen van het strand. In de zomer maakten we ook altijd vriendjes met de toeristen. Met handen en voeten wisten we ons vaak wel te redden met onze Duitse vriendjes. Ieder jaar was het weer spannend welke kinderen terug zouden komen en welke nieuwe kinderen er zouden zijn. Tot laat in de avond waren we buiten, er was ontzettend veel vrijheid.

Rond mijn middelbareschooltijd begon ik het wat minder leuk te vinden. Ik zat met maar vijf andere leerlingen in de klas, sommige vakken volgde ik alleen. Dingen die je met een grotere klas doet, zoals grapjes maken in de les of spieken, kon dan niet. Er waren ook jongeren op het eiland die dit juist wel fijn vonden, maar voor mij werkte het niet. Mijn sociale groei werd beperkt, ik voelde me regelmatig eenzaam. In een kleine gemeenschap, zoals die op Schiermonnikoog, is de sociale controle groot. Iedereen kent elkaar. Je krijgt dan weleens de vraag van wie je een dochter bent, terwijl je in je pubertijd onzichtbaar wilt zijn en je eigen persoonlijkheid wilt ontwikkelen. Ik wilde niet meer gezien worden als ‘de dochter van’, maar gewoon als Klasiena.’

Naar het vaste land

‘Na het vmbo wilde ik door naar de havo, mijn doel was om naar de pabo te gaan. Op het eiland waren er geen middelbare scholen voor leerlingen met een havoadvies of hoger. Omdat ook mijn broer havo zou gaan doen, zijn we met het hele gezin naar Warffum op het vaste land verhuisd. Mijn vader hield zijn werk op het eiland en reisde op en neer. In het weekend gingen we terug, al hoefde dat voor mij niet per se. Het eerste jaar vond ik best zwaar, het was heel erg wennen. Ik stroomde in bij havo vier in een klas die veel groter was dan op Schiermonnikoog, alle sociale groepjes waren al gevormd. Ik was een beetje de exoot van het eiland die erbij kwam, ik heb me toen wel onzeker gevoeld. Gelukkig was er een meisje dat me onder haar hoede nam, dat is nog steeds een erg goede vriendin.

Uiteindelijk ging ik niet naar de pabo, maar naar kunstacademie Minerva in Groningen. Hier voelde ik me meer op mijn plek, ik kon veel leren en met mijn handen bezig zijn. Later ben ik naar Amsterdam gegaan, waar ik aan de Rietveld Academie ging studeren. In tegenstelling tot op Schiermonnikoog, kende hier niemand me. Dat vond ik heerlijk. Ik kon gewoon met de kleivegen op mijn gezicht over straat, dat had ik op het eiland nooit gedaan. Schiermonnikoog kwam veel terug in mijn werk. Zo vaak, dat mijn docenten zeiden dat ik het moest loslaten. Dat kon ik niet, het eiland heeft me gevormd. De natuur was mijn grootste inspiratie, ze verandert continu. Op het eiland zie je de seizoenen in elkaar overgaan, we speelden vroeger buiten met wat we in de natuur konden vinden. Dat zorgde voor een bepaalde creativiteit die echt onderdeel van mij is geworden. Dat zie je terug in mijn kunst.’

Terug naar het eiland

‘Toen ik was afgestudeerd aan de Rietveld Academie, gingen mijn vriend Wannes en ik op zoek naar een huis buiten de stad. Beiden groeiden we op in een omgeving met veel buitenruimte. In deze periode zijn we een maand door de VS gaan reizen. Tijdens onze reis belde mijn moeder om te vertellen dat ze haar winkel op het eiland ging verkopen en het pand zou vrijkomen. Of wij het pand wilden overnemen? We besloten ervoor te gaan. Het bood mij de kans om mijn eigen kunstgalerie KunstFaam te beginnen. Dat is nu zes jaar geleden.

Ik vond het heel spannend om terug te gaan; wat zouden de eilanders ervan vinden? Er was veel veranderd in de tijd dat ik ben weggeweest. Mensen zijn weggegaan van het eiland en er zijn nieuwe mensen bijgekomen. Eigenlijk werden we meteen terug opgenomen in de gemeenschap. Vooral toen de galerie open was, daar kwamen veel positieve reacties op. Mijn vriend komt niet van het eiland, maar het paste hem als een jas. We voelden ons heel welkom.’

Het eilandleven

‘Het leven op het eiland is heel klein. Alles is dichtbij, vooral de natuur. Soms lijkt het alsof de tijd hier heeft stilgestaan, die eenvoud vind ik heerlijk. Je leeft hier erg in het ritme van de seizoenen. In de winter maak je je klaar voor het zomerseizoen en vanaf de lente komt het toerisme weer op gang. Iedere boom of duin heeft een herinnering, overal zijn plekken waar ik als kind heb gespeeld. Als ik een dag niet buiten ben geweest, word ik heel onrustig. Buiten ervaar ik echt mijn geluksmomentjes, ik blijf nieuwe dingen ontdekken zoals het strand dat dan opeens op sommige plekken afbreekt. Elke dag opnieuw verbaas ik me over de schoonheid van de natuur.

Nu ik volwassen ben, ervaar ik de kleine gemeenschap op het eiland als fijn en bijzonder. Als het hier niet goed met je gaat en je hebt hulp nodig, dan is die er. Dat merkten we heel erg toen Auke ziek werd. We werden overspoeld met kaartjes en attenties. Als we naar het ziekenhuis in Amsterdam moesten, brachten de buren cake voor onderweg. In de supermarkt kwamen mensen naar ons toe, om te vragen hoe het ging. “We passen met zijn allen op hem”, werd ons vaak gezegd, dat vond ik heel ontroerend. Onze familie was een enorme steun, zij stonden altijd voor ons klaar om te praten of om te helpen in huis.’

Kunst van Schiermonnikoog

‘In mijn kunst zie ik duidelijk invloeden uit mijn kindertijd terug. Ik heb weinig nodig om iets te kunnen creëren, net zoals dat ik als kind weinig nodig had om me te vermaken. Mijn inspiratie haal ik uit de natuur en de materialen die ik vind op het eiland. Ik zie waarde en honderden mogelijkheden in verschillende materialen die ik hier vind. Ik ben opgevoed met het idee dat we als mensen maar een klein onderdeel zijn van de natuur, controle hebben over het leven is een illusie. Die boodschap probeer ik over te brengen met mijn kunst. Ik blijf continu experimenteren. Zo haal ik bijvoorbeeld klei van het wad, die bak ik in mijn keramiekoven en dan kijk ik wat het doet en of ik er iets mee kan. Het blijft een ontdekkingstocht, dat geeft ontzettend veel vrijheid. Dat ik dat nu in mijn dagelijks leven kan doen en kan delen met mensen op het eiland en daarbuiten, is heerlijk.’

Toekomst

‘Ik kijk nooit echt ver vooruit, ik focus op wat nu goed voelt voor ons en voor de kinderen. Auke is nu ‘schoon’ en de kans dat de kanker terugkomt, wordt steeds kleiner. Als we met familie bij elkaar zitten en we zien Auke spelen in de duinen, dan zeggen we: “Wat doet hij het goed, hè.” Iedere stap in zijn groei is bijzonder en daar genieten we van.

Als ik de boot pak van het vaste land terug naar het eiland, voel ik echt: ik ga naar huis. Ik kan hier mijn kunst maken en heb de rust om echt tot de kern te komen. De kinderen kunnen hier vrij zijn en buitenspelen, ik hoef hen niet te remmen in hun wil en ontdekking. Het gaat goed met ons en we zijn gelukkig. Hier geboren worden overkwam me, teruggaan was echt een bewuste keuze.’

Foto: Marleen Annema

Kijk voor het werk van Klasiena op haar site.