In de nieuwe serie Wendy’s woorden vertellen we verhalen van mensen aan de hand van de woorden uit ons Wendy-hart. Deze woorden staan voor wat wij als Wendy willen zijn en uitdragen. Vandaag een verhaal over het woord ‘afscheid.’ Na de dood van haar man, nu vier jaar geleden, vond Daphne Kleine (35) het lastig om de foto’s van zijn uitvaart te bekijken. Toen ze dit eenmaal deed was ze blij dat ze toch deze herinneringen nog had. Ze wilde andere mensen dit ook geven en besloot zich te richten op afscheidsfotografie.
‘Ik wil niet meer’, zei mijn man op een gegeven moment tegen mij. Hij koos voor euthanasie. Ik gunde hem de dood, omdat ik zoveel van hem hield. Alles was voor hem een lijdensweg. De dag van de euthanasie was de langste dag die ik me kan herinneren. Én dat op zijn verjaardag. In de ochtend kon hij zijn ogen nog openen, waardoor we hem konden feliciteren. Om negen uur ’s avonds kwam de huisarts pas bij ons. Mijn kinderen en ik moesten toen afscheid van hem nemen. We waren bij het hele proces en hij overleed snel daarna.’
‘In 2013 kregen we te horen dat mijn man nog maar vijf jaar te leven had. Hij had de ziekte COPD. Dit was voor mij schokkend nieuws. Ik kon het eigenlijk gewoon niet geloven. In de jaren daarop zag je hem achteruitgaan. Hij kon steeds minder, was sneller uitgeput en buiten adem. Op een gegeven moment wilden zijn longen niet meer. Daardoor werkten de zuurstofapparaten niet. Er kwam wel zuurstof in zijn lichaam, maar zijn longen konden dit niet meer opnemen, waardoor het niet meer in zijn bloed kwam. Hij zat letterlijk toe te kijken hoe wij aan het leven waren en kon zelf niks meer. Nadat alles was geregeld voor de uitvaart kon ik pas beginnen aan een lastig rouwproces.’
‘Tijdens de uitvaart van mijn man heeft een vriendin foto’s gemaakt. Dit hoefde eigenlijk niet voor mij, maar ik ben uiteindelijk heel blij dat ze die foto’s gemaakt heeft. Ik heb er een hele tijd niet naar kunnen kijken, maar inmiddels kan ik dat wel. Die foto’s zijn me nu zo dierbaar, omdat je lang niet alles meekrijgt tijdens een uitvaart. Daarna besloot ik om me te gaan specialiseren in afscheidsfotografie. Ik was namelijk al heel lang fotograaf en wilde ook mijn eigen onderneming starten. Ik heb hier een opleiding voor gevolgd. Wanneer je zoiets doet, moet je het ook goed doen.’
‘Ik vind het mooi om mensen op een spontane manier te fotograferen. Bij afscheidsfotografie heb je dat ook. Mensen zijn bezig met de dienst. Ik kan niet aan ze vragen of ze even willen poseren. Je moet het echt hebben van de momentopnames. Mijn eerste uitvaart was van een baby’tje van elf maanden. Op de terugweg in de auto had ik een geweldig gevoel vanbinnen. Ik voelde zoveel passie en wist dat ik dit veel vaker wilde doen. Ik schaamde me bijna dat ik het zo gaaf vond om dit te mogen fotograferen. Het is heel bijzonder en een eer dat mensen mij vragen om dit te doen en dat ik bij de uitvaart mag zijn. Ik vind het zo mooi dat ik foto’s kan geven aan mensen, die voor hen een dierbare herinnering worden. Elke keer als ik een album geef aan de nabestaanden zijn ze zo dankbaar, omdat het ze troost biedt en ze een warm gevoel geeft vanbinnen.’
‘Door mijn ervaring met de dood heb ik die ook weten te accepteren. Dat betekent niet dat mijn eigen rouwproces al voorbij is. Die duurt namelijk je hele leven lang, maar je leert daar wel steeds beter mee leven. Verdriet wordt ook steeds meer gevuld met liefde, waardoor het een herinnering wordt, gevuld met warmte. Ik vind het ook nooit lastig om bij een uitvaart aanwezig te zijn. Ondanks dat een afscheid verdrietig is, is het meestal maar voor 30 procent verdrietig en voor 70 procent voel je warmte. Mensen die vaak wat verder van de overledene afstonden, zeggen ook vaak dat het een mooie uitvaart was. Op een uitvaart is er vaak veel saamhorigheid en warmte. Het is prachtig om dit allemaal vast te leggen. Een afscheid bestaat dus niet alleen uit verdriet en kilheid. Het is echt veel meer dan dat. Ik laat dan ook graag op mijn foto’s, bijvoorbeeld die ene lach door de tranen heen zien.’
‘Het voelt voor mij altijd als een cadeautje, als ik het fotoalbum mag afleveren bij de nabestaanden. Voordat ik foto’s maak bij de uitvaart ga ik bij de nabestaanden langs. Ik heb een checklist voor mezelf die ik afga om te vragen wat ze wel of niet op de foto willen hebben. Het liefst wil iedereen een album dat het verhaal vertelt van die dag. Ik doe niet alleen uitvaarten. Soms volg ik ook het proces daarvoor. Momenteel maak ik een reportage van een vrouw die kanker heeft, voor ze doodgaat. Mijn missie is ook om ervoor zorgen dat afscheidsfotografie normaal wordt. Het moet net zo normaal worden als een fotograaf op je bruiloft. Het is een even belangrijk moment. Trouwen doe je misschien vaker, maar overlijden doen we maar één keer.’
