‘Hoe kan het dat je autisme hebt, zo zie je er niet uit en je gedraagt je er ook niet naar?,’ is een vraag die Naomi (26) vaak krijgt. Begin dit jaar is Naomi gediagnostiseerd met autisme nadat ze was uitgevallen op haar werk. Volgens haar zijn er nog té veel vooroordelen over de stoornis en is er nog té weinig bekend over ASS bij vrouwen.

‘Het duurde een lange tijd voordat ik de diagnose van autisme kreeg. Al van kinds af aan heb ik hypochondrie: de constante angst om ernstig ziek te zijn. Bij elke pijntje raakte ik in paniek. Aan het begin van dit jaar, ben ik er achter gekomen dat hypochondrie een uiting is van mijn autismespectrumstoornis. Ik zat toen al meer dan een jaar thuis nadat ik was uitgevallen bij de kinderopvang waar ik werkte. De huisarts dacht dat ik tegen een burn-out aanliep. Ik snapte niet wat er met mij gebeurd was. ‘Wat is er met mij aan de hand? Welke kant wil ik nu op met mijn leven? Hoe had dit zo kunnen lopen?,’ zijn vragen die ik mezelf vaak stelde.

Uiteindelijk ben ik door een GGZ-psycholoog op de wachtlijst gezet voor een onderzoek naar autisme. Hieruit bleek dat ik ASS heb. Dat verklaarde voor mij waarom ik was uitgevallen op werk; de kinderopvang was een té prikkelrijke omgeving voor mij. De diagnose luchtte mij heel erg op, eindelijk had ik meer duidelijkheid en wist ik waar ik aan kon werken.’

Jezelf ontdekken

‘In het begin moest ik de diagnose uiteraard een plekje zien te geven, maar ik heb mezelf er veel beter door leren kennen. Ik ontdek mezelf nog steeds elke dag, vooral dankzij anderen die hun verhaal op internet delen. Dat heeft mij en mijn omgeving veel duidelijkheid gegeven over de manier waarop ik op bepaalde situaties reageer. Daardoor kan ik nu makkelijk aan mijn familie en vrienden aangeven wanneer iets me te veel wordt.

Ik heb geleerd dat ik vooral moeite heb met het onderhouden van een gesprek. Zodra ik met iemand praat over zijn vakantie, ben ik binnen een paar minuten al ergens anders met mijn hoofd. Ik vergeet dan om door te vragen. Ik ben niet het stereotype met autisme, maar ik heb wel typerende kenmerken. Zo heb ik meer moeite om met veranderingen om te gaan, doordat dingen later ‘landen’ in mijn hoofd. Veel mensen met autisme hebben snel last van prikkels. Zintuiglijke prikkels kunnen heftiger binnenkomen, waardoor sommigen sneller last hebben van fel licht of harde geluiden. Zelf heb ik een heel sterk reukvermogen. Ik ruik vaak dingen veel eerder of sterker dan bijvoorbeeld mijn man.

Het uit zich bij mij vooral in angsten over ziektes. Als ik heel verdrietig ben, moet ik eerst alles voor mezelf op een rijtje hebben voordat ik kan aangeven wat er aan de hand is. Ik heb veel oog voor detail en ben erg empathisch. Op het eerste gezicht zie je mijn autisme niet, maar als je me leert kennen merk je het wel.’

Vooroordelen

‘Hetgeen waar ik het meest tegenaan loop, zijn de vooroordelen van anderen. Er is nog steeds te weinig bekend over autisme bij vrouwen, waardoor mensen vaak geschokt reageren als ik vertel dat ik ASS heb. De meesten hebben nog een bepaald beeld bij mensen met autisme en denken dat het vooral bij mannen voorkomt. Veel vrouwen krijgen daardoor de verkeerde diagnose. Er wordt bijvoorbeeld tegen ze gezegd dat ze depressief zijn, terwijl een goede diagnose ontzettend belangrijk is voor de juiste begeleiding en aanpak.

Ik vind het jammer dat in de media nog weinig vrouwen met autisme te zien zijn. Het standaardplaatje van extreem autistische mannen wordt afgebeeld, terwijl het zich bij iedereen anders uit. Ik kon me er daardoor ook nooit mee identificeren, waardoor ik niet had verwacht dat ik het ook had. Het had me erg geholpen als ik ergens een vrouw met autisme had gezien.

Herkenning en erkenning

‘Autisme wordt bij mannen eerder en makkelijker ontdekt dan bij vrouwen. Dat zorgt voor onnodig leed en onzekerheid. Vrouwen weten niet wie ze zijn en wat ze willen in het leven, wat weer een deuk geeft op het zelfvertrouwen. Ik vind het jammer dat ik het niet eerder wist, want dan had ik ander keuzes gemaakt wat betreft vriendschappen, opleiding en werk. Mijn leven had er dan heel anders uit kunnen zien.

Om andere vrouwen herkenning en erkenning te geven, deel ik mijn eigen verhaal op mijn Instagram account. Alle onderwerpen waar ik tegen aan loop of mee te maken heb, komen aan bod, zoals vriendschappen en vooroordelen. Ik krijg daar veel positieve reacties op; veel vrouwen herkennen zich in mijn verhaal en in wat ik beschrijf. Sommigen konden zich zelfs zo met me identificeren waardoor ze zelf contact hebben gezocht met de huisarts om zich te laten onderzoeken op autisme.