We maakten een wandeling door de Jordaan in Amsterdam met Marian Mudder. Oud-burgemeester Eberhard van der Laan noemde het altijd weer ‘een lieve stad’. Amsterdam heeft ook veel liefs te bieden. Zelfs in de oude, rauwe Jordaan heerst tegenwoordig een sfeer van gemoedelijkheid. Je proeft de historie, de verhalen zijn bloemrijk en actrice/schrijfster/therapeut/coach Marian Mudder woont er tot haar grote geluk. Al slenterend door de straten leidt ze ons rond en proef, ruik, hoor en zie je het echte Amsterdam.
De Jordaan is Baantjer
Vanuit haar huis in de Karthuizersdwarsstraat is er geen ontkomen aan. Dit is een uniek stukje Amsterdam, waar stad en groen elkaar zoent. De vijgenboom aan de overkant, de coniferen, rijen kleurrijk gevulde bloempotten; ze houdt ervan. In haar handen bakken vol rode geraniums, een soort bijgeloof zegt ze, ontstaan nadat haar zus er een keer mee aankwam, ieder jaar moeten ze de lente inluiden. Het doet haar denken aan haar geliefde, bloemrijke Italië, het land dat op elke hoek in de Jordaan verscholen ligt en haar geuren van oregano, focaccia en basilicum overal verspreidt.
Marian Mudder, jarenlang het gezicht van Vera Prins in de tv-serie Baantjer, loopt lichtelijk op wolken door haar buurt. Haar recente boek ‘Wat ik eerder had willen weten’, een persoonlijke rondreis door de zelfhulp-wereld met als thema’s angst, zelfliefde en acceptatie, staat al geruime tijd in de bestsellerlijsten. Ze gaat doorpakken. Een podcast, een zelfhulp-platform, plannen volop, het boek is pas het begin. De actrice/schrijfster is immers ook coach en therapeute, bovenal is ze ‘gelukkiger dan ooit’. Een van de grote redenen: ze voelt zich thuis waar ze is, hier in de Jordaan. Waar café Lowietje is, de kroeg waar Piet Römer (De Cock, met c-o-c-k), Victor Reinier (Vledder) en Marian (Vera Prins) zo vaak opnames hadden voor Baantjer. ‘Piet heeft me altijd veel over de buurt verteld, hij kwam hier vandaan. Vroeger was het al heel groen hier, maar ook een stinkend moeras, niet zo lieflijk. Een walhalla voor ziektes. Hij zei ook dat bijna niemand wist waar de naam Jordaan vandaan kwam. Er zijn vele theorieën, eentje ervan is dat het afgeleid is van het Franse ‘jardin’, omdat er zoveel bloemen en tuinen waren, maar deze theorie wordt ook weer fel bestreden.’
De koe ving een haas
Marian woonde voorheen in Amsterdam-Zuid en Amsterdam-Noord, maar kwam pas echt thuis in de Jordaan. ‘Eigenlijk is dit een klein dorpje. In 2014 ben ik hiernaartoe getrokken. Ik woonde hier tijdelijk om de hoek, in het huis van een vriendin die in het buitenland zat. Toen zij terugkwam, moest ik op zoek naar iets anders. Maar ik wilde helemaal niet weg. Ik heb een oude journalist die voor de hele buurt kookt, op vrijdag kun je je maaltijd bij hem afhalen, gevraagd: “Joh, jij hebt vast de mailadressen van al die mensen hier, kun jij geen berichtje sturen dat ik een woning zoek?” Je weet nooit hoe een koe een haas vangt. En ongelooflijk maar waar: een huisbaas had een appartement over. Het is 35 vierkante meter, maar wel met een groot dakterras van 50 vierkante meter. Het was te mooi om waar te zijn, maar waar was het.’
Ze loopt het Karthuizerhofje in. Gebouwd midden zeventiende eeuw als verpleeghuis voor weduwen. Thans zijn het sociale huurwoningen, de sereniteit rondom het groen is verbluffend, zo midden in de stad. ‘Het is hier zo prachtig. Een van de mooiste hofjes van Mokum.’ De historie pakt haar. ‘Mijn zus en ik kwamen er pas heel laat achter dat onze opa uit Amsterdam kwam. Wij zijn opgegroeid in Rotterdam. Toen we het stadsarchief indoken, bleek dat opa is geboren op de Lindengracht. Zo gek, ik heb dat altijd zo gevoeld, dat hij hier vandaan kwam…’
De pracht van de Brouwersgracht
‘Drie keer vallen en weer opstaan en dan ben ik gewoon op de Noordermarkt. Dat voelt zo luxe. Zaterdag koop ik er mijn biologische eten.’
We lopen ondertussen op de Lindengracht, langs het beroemde café Kat in de Wijngaert en steken dan een van de vele door Marian bejubelde tussenstraatjes in: ‘Die zijn zo fijn, zo mooi, overal bloemen.’ Via de Eerste Goudbloemdwarsstraat komen we uit bij de Willemstraat, voorheen het Franse Padt. Daar staan we oog in oog met het Gangenproject van het Jordaanmuseum, een verbijsterend stukje historie: achter deze muren woonden mensen in afgekeurde woningen, nou ja, beter gezegd: krotten en sloppen. Licht en lucht: vergeet het maar. Er tegenover ligt, naast de oude Bewaarschool, het monumentale pand ‘Tot heil des volks’, ooit opgericht door dominee Jan de Liefde die er de allerarmsten hielp. Deze plek ademt de ongekende armoede maar tevens barmhartigheid van vroeger, van eeuwenlange ellende en wanhoop.
Marian leest met grote interesse de teksten op de muur en wordt dan als een magneet getrokken naar de Brouwersgracht. Daar ligt haar verliefdheid voor deze buurt: ‘Ooit wilde een nichtje van me een Afghaanse jas op het Waterlooplein kopen. We verdwaalden, liepen helemaal fout. Maar de stad werd steeds mooier. Daar zag ik als jong meisje voor het eerst de pracht van de Brouwersgracht en was ik verkocht. Toen al wist ik het: ooit ga ik wonen in de Jordaan.’
De geuren en kleuren die verleiden
Dagelijks wandelt ze nu door de straten, op zoek naar haar favoriete zaakjes waar het fijn en vertrouwd is. We zijn in de Binnen Dommersstraat, een parel van een plek. ‘Ik ben een liefhebber van goed eten, de juiste kaas en nootjes, de beste Vermout. Ik drink weinig, maar ben er wel dol op. Ik ontdekte in deze straat Troppo Giovane, een zaakje van een Italiaan die me een bepaalde Vermout liet proeven: man, zo lekker! En bij Toki om de hoek heb je heel mooie koffie en thee. Er zijn hier zoveel winkeltjes die nog helemaal authentiek zijn. De negen straatjes hebben de naam –en terecht hoor- maar daar is toch wel veel internationaal geworden en hier kun je nog echt leuk winkelen in Mokumse boetiekjes die altijd hetzelfde zijn gebleven.’
Het zijn de geuren en kleuren die verleiden. Loop niet met een lege maag door de Jordaan, want je bent verkocht. Marian zegt: ‘Toscanini is mijn favoriete restaurant, daar kom ik al heel lang. Dat licht door het plafond, de wit gedekte tafels, even een babbeltje met het personeel dat er zo lang is en natuurlijk het eten. Als ze in vorm zijn, is alles daar goed.’
Ze groet aan de lopende band mensen. ‘Dat is ook zo fijn hier, de mensen kennen elkaar. Je hebt een bizarre mix. Oude Jordaanse Amsterdammers, mensen die uit het raam hangen om roddels uit te wisselen. Zij zijn het ook vaak die me nog even aanschieten over Baantjer. Echte Amsterdammers waren hardcore fan. Dat was natuurlijk ook zo fantastisch aan die serie: door Baantjer leerde je de stad kennen. Als ik er nu doorheen fiets of loop, denk ik zo vaak: o ja, die plek, daar hebben we ook nog gefilmd. Daarom is deze stad me ook zo gaan passen, het is een aaneenschakeling van herinneringen, het is ook een beetje mijn geschiedenis die hier ligt.’
De heerlijke Haarlemmerdijk
Grappig hoe lang we door de stilte lopen, zeker in de tussenstraatjes, maar plots is er reuring. Marian leidt ons naar de levendige Haarlemmerdijk, linksaf kun je naar The Movies (‘Zondagochtend naar de bioscoop, dat vind ik zo fijn’), rechtsaf is er al snel de verrukkelijk geurende biologische boulangerie Noé op nummer 67 waar Marian wat lekkers koopt. Het water loopt je de hele tijd in de mond, Marian vertelt ondertussen smakelijk over Wil Graanstra die op de Westermarkt zijn friet op uiterst handige wijze in de zak doet. ‘Hij snijdt zijn aardappelen zelf en dan die mayo! Ik ben daar dus heel dol op. Dan doet-ie eerst wat friet, dan de mayo, dan weer wat friet en dan weer wat mayo. Zo krijg je geen vieze vingers. Briljant.’
We laten toch maar weer snel de drukte van de Haarlemmerdijk achter ons, slenteren een van de vele mooie bruggetjes over en alsof iemand het geluid uit doet, daar is de rust terug. ‘Dat vind ik zo fijn ook aan lopen, dat je even stilte in je hoofd hebt. Wandelen is ook herinneren.’ Marian mijmert, na het passeren van de zoveelste top-Italiaan, over haar tijd in Rome. ‘Ik heb daar nog eens auditie gedaan bij de beroemde filmregisseur Liliana Cavani. Er werd een enorme lamp op mijn hoofd gericht en ze zeiden: ‘Interesting face’. Maar ik had heimwee, ik wilde terug naar Nederland.’
De nieuwsgierige duizendpoot die ze is, voelt dat ze is thuisgekomen in de Jordaan en misschien wel –door alle onzekerheden en angsten van het leven heen- ook in zichzelf. Laatst zei ze in dagblad Trouw: ‘Ik ben gaan inzien dat die ene, romantische liefde niet zaligmakend is. Als er nu naar mijn liefdesleven wordt gevraagd, zeg ik: het gaat fantastisch want ik heb me niet eerder zó geliefd gevoeld.’ Ze staat stil. En zegt: ‘Vragen over de liefde kunnen irritant zijn als je alleen bent. Dat kan pijn doen. Maar nu zeg ik: verliefd ben ik niet, maar ik heb wel het gevoel dat ik een liefdesleven heb, dat gaat over vriendschap, het leven dat ik hier leid, de plek waar ik woon. Dat geeft een ontzettend prettige onderstroom. Hier ben ik geaard.’
Ommetje
We zijn bijna weer bij haar huis, lopen door de nabije Tichelstraat. Marian wijst op de piepkleine huisjes, niet meer zonder licht en lucht zoals vroeger, maar pittoresk en wonderschoon. ‘Wist je dat in deze straat ze laatst nog een ontdekking hebben gedaan: de artsenpraktijk van onze beroemdste feministe Aletta Jacobs bleek zich hier te bevinden. Zij behandelde er kosteloos vrouwen en kinderen.’
Heel even doen we toch nog een ommetje. Binnenhofjes en binnenplaatsjes laten we achter ons en ineens staan we weer hup, in de drukte, deze keer van de Westerstraat. Marian wil nog even ‘drogisterij Hermanusje van alles’ laten zien. ‘Dat is voor mij echt nostalgie. Ik werkte vroeger zelf in een drogisterij en hield zo van al die geuren. De drop. Thee. Zeep. Daarom is dit mijn favoriete winkeltje geworden.’ Binnen kijken talloze ‘gapers’ ons aan en wanen we ons in de tijd van Het Schaep met de Vijf Poten. ‘De verpakkingen zijn nog vanuit de tijd van mijn jeugd. De tijd heeft hier stilgestaan. Ik verkocht vroeger in de drogisterij petroleum per liter. Dat doen ze hier nog steeds.’
Aan de overkant zit Rippens IJzerhandel, wijst ze, ook zo fijn. ‘Die hebben alles, ieder moertje, ieder schroefje. Ik ben dol op ijzerhandels. Of ik ook handig ben? Eh… nee.’ Ze giert het uit. Want ach, in de Jordaan? Een helpende hand van een handig type is daar nooit ver weg.
Wandeling door de Jordaan
Tijd en lengte
Het fijne van de Jordaan is: je kunt steeds alle kanten op en het blijft mooi. De wandeling van Marian Mudder doe je zonder stoppen in een half uurtje, maar stoppen doe je overal. Tip: sta veel stil, kijk om je heen, verwen je zelf met lekkers, laaf je aan de historie en trek er gerust anderhalf uur voor uit.
Eten en drinken
Toscanini is een begrip, dit Italiaans restaurant zit op de Lindengracht 75. Op elke hoek van de Jordaan zit verder wel een goed koffie- en theetentje, op de Haarlemmerstraat kun je overal brood halen, aloude Jordaanse cafeetjes als De Blaffende Vis (Westerstraat 118) en Café Nol (Westerstraat 109) zijn leuk, evenals Kat in de Wijngaert (Lindengracht 160). Maar wie gezond en biologisch wil eten zoals Marian kan ook echt overal het hart ophalen, de hele wereld komt hier culinair samen, van Azië tot Afrika en van Noord-Europa tot en met Zuid-Europa.
Kerken
De Noorderkerk (Noordermarkt 44) en Westerkerk (Prinsengracht 279) zie je uit alle hoeken en gaten bij een wandeling door de Jordaan. Marian hoort vanuit haar huis de klokken van de Noorderkerk, ‘maar ik word er niet wakker van.’
Parkeren
Je kunt het altijd proberen, maar parkeren in de Jordaan is niet eenvoudig. Beter om met het OV te gaan en vanaf Amsterdam CS te voet of per OV-fiets verder te reizen!
De wandeling door de Jordaan kun je hier downloaden.
Doe mee met Wendy’s Wandelmaand!
Houd jij ook van wandelen? Je bent niet de enige! Wendy stelde samen met Leontien van Moorsel een mooi wandelboek samen met 19 Nederlandse top routes door alle provincies. Het wandelboek is vanaf deze week verkrijgbaar bij Kruidvat in samenwerking met Voltaren en bij de Spar. Daarom staat Wendy Online in de maand september in het teken van wandelen. Doe jij ook mee met Wendy’s wandelmaand? We roepen iedereen op om ook lekker te gaan wandelen in deze maand. Elke dag een half uurtje wandelen is al heel gezond. We vinden het leuk om te zien waar jij wandelt! Deel een foto of filmpje van je wandeling op Instagram en tag @wendyonlinenl. Wij delen jouw bijdrage op ons kanaal!
