Wist je dat 400.000 volwassenen in Nederland ADHD hebben? En dat in 33% tot 50% van de gevallen ADHD niet bij vrouwen wordt herkend? Hanneke Mijnster weet er alles van. Tweeënveertig jaar is Hanneke als ze een diagnose krijgt, en de opluchting is groot. Raar, moeilijk en mislukt als volwassene blijkt uiteindelijk gewoon ADHD. Dáárom lijkt haar schoolcarrière dus op de skyline van New York en zegt ze bijna net zo vaak af als ja. Hanneke schreef een boek over haar zoektocht: Hé, is dit ook ADHD?

Het delen van haar verhaal is niet alleen persoonlijk, maar ook van maatschappelijk belang. Het creëren van bewustwording rondom ADHD, met name bij vrouwen, is essentieel om vroegtijdige diagnose en gepaste ondersteuning mogelijk te maken. Haar boek is inspirerend en een waardevolle bron van informatie voor iedereen die te maken heeft met ADHD of dit vermoedt. 

Wat was je eerste reactie toen je de diagnose ADHD kreeg?

‘Ik huilde van geluk. Sinds ik ADHD op het spoor kwam, een jaar eerder, was ik eigenlijk al overtuigd. De onrust in mijn lijf, de mist in mijn hoofd, of juist de racefiets, de vele vragen en mijn hypergevoeligheid: ik herkende het allemaal in alles wat ik las en in de gesprekken die ik had met de psycholoog. Uiteindelijk was het nog best een zoektocht om een plek te vinden waar ik gediagnosticeerd kon worden, en waren uitgebreide vraaggesprekken met mij en mijn ouders nodig om te bepalen of ik als kind ook al tekenen van ADHD vertoonde. Voor mij was het al zo duidelijk, maar de officiële verklaring stelde me toch gerust. Dit was het dus. Mijn worsteling van al die jaren, mijn ‘raar’ voelen. En nu ik eindelijk wist wat het was, kon ik stoppen met zoeken en de juiste hulp vinden.’

Met welke dagelijkse uitdagingen van ADHD worstel je het meest?

‘Ik worstel het meest met ‘aan’ en ‘uit’ staan. AAN vind ik leuk, dan doe ik veel en zit ik vol met plannen en creativiteit. Uit is lastiger. Dan voel ik wel zin om te schrijven bijvoorbeeld, maar krijg ik mezelf niet in beweging. Dat heeft niets te maken met motivatie of discipline, maar met ruimte. Op die momenten beantwoord ik geen appjes en telefoontjes, en ben ik al blij dat ik gedoucht heb. Ik heb veel meer rust nodig dan ik zelf ‘leuk’ vind, dat vind ik echt lastig. Als ik naar mijn liefje in Utrecht ga, en voel dat ik op zondagmiddag al naar huis moet om nog even alleen te zijn, benadeel ik ons allebei ermee. Ook al klaagt ze nooit, ik baal er zelf wel van.’

Slik je medicijnen en zo ja, wat is je ervaring met de medicatie?

‘Ja, ik slik methylfenidaat en dat bevalt me heel goed. Het helpt me om dingen na elkaar te doen, in plaats van alles tegelijk en het zorgt ook dat ik meer kan genieten van sociale momenten. Ik kan mijn aandacht beter bij het verhaal van een vriendin houden, zonder alle details van passanten in me op te nemen.’

Je beschrijft hyperfocus als je ‘superkracht’. Kun je uitleggen hoe dit zich in jouw leven manifesteert?

‘Het mooie aan een hyperfocus is dat ik iets (of iemand) helemaal opslurp en maximale inzet toon. Mijn boek schreef ik bijvoorbeeld in vier maanden, naast mijn vaste klussen, mijn verkering en mijn gezin, terwijl ik van de uitgeverij een jaar de tijd kreeg. Als ik iemand interview, zorgt die hyperfocus ervoor dat ik alles hoor, zie en voel van die persoon, waardoor ik veel meer te weten kom dan ze vertellen. Dat levert heel persoonlijke portretten op. En wanneer ik een hyperfocus heb op vogeltjes tekenen, dan maak ik er dertig in drie dagen. Zit er vanzelf een mooie tussen.’

Hoe vind je balans tussen je werk en privéleven met ADHD?

‘Niet. Ik ben het allebei 100% en daarom laat ik het bewust door elkaar lopen. Ik wil bijna elke dag wel even schrijven en heb ook elke dag tijd voor mezelf nodig. Voor mij werkt thuiswerken het best. Ik heb de vrijheid nodig om te gaan kickboksen om 11 uur en te schrijven tot half zeven als dat zo voelt. Je kunt mij niet ongelukkiger krijgen dan met verplichte aanwezigheid van 9 tot 5. Of met een hele dag niet mogen werken. Ik deel mijn plukjes werk en privé zelf in en dat past me het best.’

Wat zijn je tips voor andere vrouwen/ volwassenen met ADHD om met de symptomen om te gaan?

‘De belangrijkste is: neem jezelf serieus. Je lijf geeft duidelijk aan wat je nodig hebt: rust, beweging, sociaal contact, iets nieuws voor een dopamineshot. Ga dat niet wegrationaliseren of er iets van vinden, maar luister naar jezelf en handel ernaar. Ik vind bijvoorbeeld het beste rust door even te tekenen, en toch kan ik steeds weer met mezelf bakkeleien of dat wel kan nu, en ik niet eerst iets nuttigs moet doen. Sinds ik een speelkwartiertje met mijn potloden en pennen voorrang geef, kom ik veel sneller tot rust.

En daarnaast: plan vooruit, maar wel in potlood. Voelt een uitnodiging voor vrijdag als een ‘ja’ op dinsdag, zeg dan toe met de optie om er die vrijdag op terug te komen. Als je de ander uitlegt hoe je hoofd werkt, en dat het zomaar zou kunnen dat je op vrijdag geen energie meer over hebt, dan geef je ruimte aan jullie allebei. Hoef jij geen excuses te verzinnen voor als het toch niet gaat en is de ander niet zo teleurgesteld. Ik heb bij mezelf gemerkt dat afspraken met potlood me zoveel lucht geven dat de kans veel groter is dat ik daadwerkelijk ga.

Mediteren vind ik lastig, maar met een geleide bodyscan, die vind je op verschillende meditatie apps en op Spotify, kom ik toch uit mijn hoofd en in mijn lijf. Zelfs als ik twintig keer afdwaal. Alle momenten dat ik me wel op mijn ademhaling concentreer, geven rust.’

Wat hoop je dat mensen met en zonder ADHD uit je boek leren?

‘Ik hoop vooral dat mensen herkenning vinden en daarmee wat aan mildheid winnen. Ik heb mezelf zolang raar, eenzaam en een mislukte volwassene gevoeld, omdat ik het gevoel had dat ik de enige was die worstelde. Alsof het me maar niet lukte om te begrijpen hoe het moest, leven. Iedere ADHD’er is anders, in mijn boek beschrijf ik bijvoorbeeld mijn worsteling met koken, maar spreek ik ook met een kook pro met ADHD. Het interessante zit ‘m juist in de kleine overeenkomsten, bijvoorbeeld sensorische gevoeligheid en de optelsom van het ‘anders zijn’. Dat heeft veel impact op je leven en zelfvertrouwen, en het scheelt een hele hap als je weet waar het vandaan komt en dat het ‘maar’ ADHD is.’

Heb je tips voor ouders, partners en werkgevers om mensen met ADHD beter te ondersteunen?

‘Begrijp elkaar, en zorg dat je elkaar wil blijven begrijpen. Een reactie of een niet uitgevoerde taak is geen onwil, maar onvermogen. En daarbij heb je te maken met een gedeelde verantwoordelijkheid om de ADHD er te laten zijn. Als ADHD’er heb je zelf de taak om te communiceren wat je nodig hebt en wat voor jou werkt, het is geen excuuslabel. De mensen om je heen kunnen je ondersteunen door vragen te stellen en niet te oordelen. Van boos worden gaan ADHD’ers echt niet harder lopen, autonomie en rechtvaardigheid zijn vaak onze belangrijkste waarden. Daarbij hebben mensen met ADHD een hoge afwijzingsgevoeligheid omdat we meesters zijn in het scannen van hoe iets moet en hoe de ander zich voelt. We denken snel dat iets onze fout is, omdat we van kleins af vaak veel kritiek hebben gekregen. Op school, thuis, op werk, in vriendschappen en relaties. Zorg liever dat we elkaar begrijpen, en dat we samen een manier vinden die voor ons allebei werkt. Dan heb je namelijk goud in handen met een neurospicy type zoals wij.’

In het boek ‘Hé, is dit ook ADHD?’ gaat Hanneke op zoek naar haar hernieuwde zelf. Wat definieert haar als ouder, vriendin, partner, werknemer, minnaar? Aan de hand van de wetenschap, gesprekken met mede-adhd’ers en persoonlijke verhalen, laat ze zien hoe zo’n anders werkend brein ook je superkracht kan zijn. Een boek voor iedereen die direct of indirect met ADHD te maken heeft.