Altijd was het de droom van topkok Stephan Nijst en zijn vrouw Jacqueline om een eigen restaurant te beginnen. Ze deden mee aan het televisieprogramma Mijn tent is top en dachten daarmee een veilige start te maken, maar het restaurant ging failliet en Stephan en zijn gezin kwamen in de schuldsanering terecht. Om het taboe op het hebben van schulden te doorbreken schreef Stephan er een boek over: Van kaviaar naar pindakaas.

Stephan: ‘Ik kan me goed voorstellen dat mensen die failliet gaan en niets overhouden van de radar verdwijnen. Zelf heb ik ook zeker momenten gehad dat ik het liefste onder een steen wilde gaan liggen. Je hebt een droom, begint vol goede moed, werkt er keihard voor en dan lukt het toch niet. Dat voelt als falen. Als je een B.V. hebt kun je de stekker eruit trekken en de volgende dag opnieuw beginnen, maar wij hadden een V.O.F. en gingen ook persoonlijk failliet. De schuldsanering was de enige uitweg en vijf jaar lang leefden we met ons gezin met twee kinderen op bijstandsniveau. Ik vond meteen een nieuwe baan en mijn vrouw ook, maar alles boven dat bedrag werd van onze salarissen afgehaald om de schuldeisers af te betalen. Privacy heb je op zo’n moment niet meer. De verslagen over ons stonden openbaar op internet, onze post werd opengemaakt. In feite werden we als criminelen behandeld. Ik begrijp dat er controle moet zijn, maar als je het persoonlijk meemaakt voelt het als vernederend. Het valt moeilijk te verkroppen dat je droom in duigen is gevallen, een looser voelde ik me. En het ergste was: ik trok mijn gezin erin mee.’

Taboe

Ik wilde een boek schrijven om het taboe op schulden te doorbreken. Zoveel mensen krijgen ermee te maken, maar het is niet iets wat je met trots aan anderen vertelt. Het liefst stop je het weg, niemand wil een looser zijn, maar ik heb gemerkt dat het helpt om er open over te zijn. Je moet op de een of andere manier weer met jezelf in het reine komen en dan helpt het om je gevoelens en gedachten te delen met anderen. Je komt jezelf sowieso tegen, dus jezelf verstoppen helpt niet. Ik hoop anderen met mijn boek moed te geven. Ook vond ik het leuk om in het boek mooie recepten te delen. Daarnaast was het voor mezelf een manier om de cirkel rond te maken. De vijf jaar zijn inmiddels voorbij en het is ons gelukt om weer een normaal leven op te bouwen. We hebben allebei werk, hebben weer een bescheiden huis kunnen kopen. De weg gaat inmiddels weer omhoog.’

Crisis

‘Ik heb altijd als topkok in goede restaurants gewerkt, maar een eigen restaurant beginnen was altijd mijn droom. We schreven ons in voor het programma Mijn tent is top. Dan hebben we een goede opstap en krijgen we goede begeleiding dacht ik en zo begonnen we in 2008 ons restaurant in Den Haag. Meedoen aan het programma betekent trouwens niet dat je ook financiering krijgt zoals mensen soms denken; dat moesten we allemaal zelf regelen. Aanvankelijk liep de zaak best goed. We kregen veel media aandacht, stonden goed in de gidsen, hadden er plezier in en werkten keihard. Jacqueline en ik zijn echte horecamensen; we hebben elkaar ook in de horeca ontmoet en ons leven draaide om de zaak. Maar toen kwam in 2009 de crisis. We zagen de gastenaantallen teruglopen, merkten dat mensen bezuinigden. We waren nog maar zo kort bezig en hadden niet voldoende reserves om die klap op te vangen, hadden nog geen vet op de botten. Mijn vrouw Jacqueline had al eerder door dat het niet vol te houden was, maar ik wilde er niet van weten. Schouders eronder dacht ik, dan komt het vanzelf weer goed. Ik schrapte in personeelkosten, ging zelf afwassen en bedienen om de zaak overeind te houden, maar dat werkt natuurlijk niet. Achteraf gezien was ik blind, ik wilde niet zien hoe slecht het ging. Ik probeerde tegen beter weten in door te gaan, maar het liep stuk. Als ondernemer moet je naast je bedrijf kunnen gaan staan, dat is ook een van de tips die ik in het boek geef. Je moet geen oogkleppen op hebben. Uiteindelijk vroeg ons personeel het faillissement aan, een enorme klap.’

Gezin

‘Als gezin hebben we enorm zware jaren gehad nadat we failliet gingen. Het is zo’n lang traject. Eerst moet je in de schuldsanering terecht zien te komen, dan ben je al zo drie jaar verder. Daarna moet je drie jaar zien te overleven op bijstandsniveau. Vervolgens loop je tegen een BKR-notering aan die vijf jaar blijft staan. Het is echt keihard knokken en volhouden om er weer bovenop te komen. We zijn altijd blijven werken, maar er iets aan overhouden deden we niet. Het is iets waar je samen doorheen moet, als gezin. Je gaat er als gezin samen in, en moet er ook samen weer uit. Veel huwelijken lopen stuk in dit soort situaties; financiële zorgen kunnen voor een enorme druk zorgen. Gelukkig zijn Jacqueline en ik altijd verbonden gebleven met elkaar. Je moet open kunnen blijven naar elkaar, elkaar ondersteunen. Samen verder in goede en in slechte tijden. Maar het was zwaar. Jacqueline  was hoogzwanger toen we failliet gingen, tijdens het traject overleed mijn moeder, die 25 jaar lang heeft moeten vechten tegen kanker, we hebben een dochter met autisme. Dat is erg veel om door te trechter te laten gaan. Maar we vonden het belangrijk dat de kinderen niets tekort kwamen en probeerden hen altijd uit het vizier te houden. We moesten door, dat was de enige manier om er weer uit te komen.’

Minder spontaan

‘Ik kook nog steeds graag en doe dat soms nog voor kleine gezelschappen in de vorm van een private dining. Maar zelf opnieuw een restaurant beginnen? Daar zou ik wel 10 keer over moet nadenken. Ik heb nu een baan als culinair adviseur bij een bedrijf in keukenapparatuur. Een vaste baan met goede arbeidsvoorwaarden. Toen ik nog in de horeca werkte was ik thuis altijd de grote afwezige; tijd voor het gezin was er weinig, nu ben ik gewoon voor het eten thuis. Ik ben blij dat we er weer uit zijn gekomen en ons leven weer kunnen opbouwen, maar een litteken zal het waarschijnlijk altijd blijven. Mijn groene enthousiasme ben ik wel kwijt. Ik ben minder spontaan en zie sneller beren op de weg. Maar het glas blijft voor mij, net als voor mijn moeder die ondanks haar ziekte bleef doorvechten, altijd halfvol. Dat sleept je er doorheen.’

Van kaviaar naar pindakaas

Van kaviaar naar pindakaas is een meeslepend geschreven en goudeerlijk verhaal over een loodzware periode in het leven van chef/ondernemer Stephan Nijst en zijn gezin nadat hij failliet ging. Met gretig enthousiasme en blinde gedrevenheid deden Stephan en zijn partner Jacqueline mee aan het tv-programma Mijn tent is top. Het boek laat meedogenloos zien hoe hun droom veranderde in een financiële nachtmerrie met grote persoonlijke gevolgen. Het boek Van kaviaar naar pindakaas kost 25 euro inclusief verzendkosten. Het boek bestellen? Dat is mogelijk via deze link. 

Lees ook deze levensechte verhalen: