Vandaag is het de dag van de mantelzorg, Priscilla (32), is maar al te bekend met dit beroep. Sinds haar tienerjaren zorgt Priscilla al voor haar oma. Na een ernstig ongeluk, waar ze lichamelijke beperkingen aan over houdt, moet ze zich noodgedwongen laten omscholen. Door haar eigen ervaringen weet zij hoe zwaar het is om mantelzorger te zijn, deze ervaringen wil ze gebruiken om andere mantelzorgers te helpen: ze wordt mantelzorgmakelaar.
‘Het was 02:00 ‘s nachts, de telefoon ging. In paniek schrok ik wakker en schoot mijn hartslag omhoog. Het was de alarmcentrale: oma! Ze moest op de knop gedrukt hebben. Met een krakerige stem door de vermoeidheid nam ik op: “hallo, wat is er…?”. Mijn vermoeden werd bevestigd: ze had inderdaad op de knop gedrukt. Voor de derde keer deze week. Loom en vermoeid dook ik terug de lakens onder. Ik zag ieder uur voorbij komen; slapen lukte niet echt meer. Mantelzorg is topsport.’
Auto-ongeluk
‘Acht jaar geleden ben ik betrokken geweest bij een ernstig auto-ongeluk, waardoor ik zelf zorg en ondersteuning nodig had. Helaas werden er in het ziekenhuis fouten gemaakt, en het duurde een jaar voordat de ernst van mijn verwondingen werd ontdekt. Dit betekende dat ik mijn oorspronkelijke werk niet meer kon uitvoeren vanwege de lichamelijke beperkingen die ik had opgelopen. Het was al snel duidelijk dat ik me moest laten omscholen, maar ik had geen idee wat ik wilde gaan doen. Om een weloverwogen keuze te maken, heb ik een beroepskeuzetest laten uitvoeren. Hierbij werd niet alleen gekeken naar mijn IQ, maar ook naar mijn persoonlijkheidskenmerken.
Het was belangrijk om rekening te houden met mijn lichamelijke beperkingen, maar ook om te ontdekken waar mijn sterke punten lagen. Het was voor mij overduidelijk dat zorgen en zorgverlening in mijn bloed zaten. Ik ben al vele jaren de zorgdrager voor mijn oma. In die rol liep ik regelmatig tegen uitdagingen aan, waarbij ik me afvroeg hoe ik hulp kon krijgen of waar ik terecht kon als ik dat nodig had. Soms merkte ik dat bepaalde verzoeken om hulp niet echt werden opgepakt, dat was best frustrerend.
Met mijn eigen ervaringen wilde ik iets positiefs doen en anderen helpen die met vergelijkbare uitdagingen te maken hadden. Ik geloofde dat er meer mensen moesten zijn die tegen soortgelijke obstakels aanlopen. Tijdens mijn zoektocht naar een nieuwe carrière ontdekte een kennis het beroep van mantelzorgmakelaar. Ik besloot mee te lopen met een professional in dat vakgebied. Een mantelzorgmakelaar ondersteunt families bij het regelen van zorg voor hun naasten door te helpen met administratieve taken, het vinden van de juiste voorzieningen en het coördineren van zorgdiensten. Het bleek precies te zijn wat ik had gemist in mijn eigen ervaring met zorg. Het mooiste aan mijn werk is dat ik echt een verschil kan maken in iemands leven. Ik kan luisteren naar iemands verhaal en vervolgens actie ondernemen. Ik analyseer waar iemand tegenaan loopt, identificeer knelpunten, onderzoek de beschikbare mogelijkheden en neem taken over om de situatie te verbeteren. Ik vind het heel bevredigend om op deze manier anderen te kunnen helpen.’
Emotionele en lichamelijke impact van het mantelzorgen
‘Na het ongeluk leefde ik continu in pijn. ‘s Nachts goed slapen en het lichaam laten herstellen is iets wat voor veel mensen vanzelfsprekend is. Voor mij was dat echter niet het geval. Samen met mijn ouders nam ik de zorg voor mijn oma op me, maar het gebrek aan slaap leidde tot steeds meer vermoeidheid in plaats van herstel. Deze situatie was extreem zwaar, maar ik wilde hoe dan ook voor haar zorgen. Mantelzorg brengt ook onverwachte uitdagingen met zich mee. Er gebeurde altijd wel iets op de meest ongelegen momenten. Soms moest ik naar het ziekenhuis voor een afspraak, en dan werd ik gebeld door de thuiszorg of door de alarmcentrale. Het gebeurde namelijk weleens dat mijn oma midden in de nacht in haar slaap per ongeluk op het alarm drukte. Als haar gehoorapparaat uitstond, hoorde ze het alarm niet, en dan belde de alarmcentrale mij om te melden dat ze niet reageerde. Dit gebeurde meerdere keren achter elkaar. We wisten dat ze simpelweg sliep, maar we wilden het risico niet nemen dat er iets ernstigs met haar zou gebeuren. Telkens moesten we dus ons eigen bed uit om te checken. Altijd alert zijn en constant op je hoede zijn is een vermoeiende toestand. Het heeft zeker een impact, vooral als je al vermoeid bent. Ik denk dat veel andere mantelzorgers dit herkennen. Je staat altijd ‘aan’, omdat je bang bent dat er iets met je dierbare kan gebeuren.
In die tijd had ik het erg gewaardeerd als iemand me had geholpen met deze taken. Daarnaast had ik behoefte aan iemand die echt naar me luisterde. In mijn werk merk ik regelmatig dat mantelzorgers uiteindelijk naar hun huisarts stappen en aangeven dat ze overbelast zijn door de zorg voor een dierbare. Bij de gebruikelijke reactie word je doorgestuurd naar de gemeente, of als het om fysieke klachten gaat, naar een fysiotherapeut. Je wordt vaak niet serieus genomen. Helaas weten veel mensen nog niet van ons beroep af.’
Mantelzorgmakelaar
‘Mantelzorgers hebben veel te verduren. Sommige van de specifieke uitdagingen waarmee mantelzorgers te maken krijgen, hebben betrekking op zorg, huisvesting, welzijn, werk en financiën. Mantelzorgers zijn vaak verantwoordelijk voor diverse taken, zoals boodschappen doen, huishoudelijke taken, het plannen en beheren van afspraken, en het regelen van vervoer. Ze nemen ook de administratieve last op zich, zoals het beheren van financiële zaken, het coördineren van zorgindicaties, en het regelen van afspraken met zorgprofessionals, zoals ergotherapeuten, voor hulpmiddelen en woningaanpassingen.
Als mantelzorgmakelaar ben ik een gids in het zorglandschap, waarbij ik mensen help bij het begrijpen van beschikbare zorg opties en ondersteuningsmogelijkheden. Mijn taken omvatten het regelen van zorgindicaties, hulpmiddelen, woningaanpassingen en financiële kwesties om mensen in staat te stellen veilig en zo lang mogelijk thuis te blijven wonen. Het is belangrijk om na te denken over de toekomst, zoals of iemand thuis wil blijven wonen of dat een verhuizing naar een meer geschikte woning nodig is. Soms zijn dit emotioneel beladen beslissingen, zoals het leeghalen van een huis vol herinneringen.
Het is belangrijk om te benadrukken dat mantelzorg niet beperkt is tot ouderen; ook zorg voor jongeren met chronische aandoeningen, mensen met verschillende gezondheidsproblemen, kinderen met ontwikkelingsachterstanden, en anderen met fysieke of geestelijke uitdagingen valt hier onder. Daarnaast werk ik hard om meer mensen bewust te maken van ons beroep en werk nauw samen met andere organisaties. Dit is cruciaal om mantelzorgers op tijd te helpen, zodat ze niet wachten tot ze uitgeput zijn voordat ze om ondersteuning vragen.’
Onbegrip
‘Ik merk dat mensen soms niet goed beseffen hoe moeilijk het kan zijn om voortdurend voor iemand te zorgen. Op bijeenkomsten heb ik mijn werk als mantelzorgmakelaar weleens ter sprake gebracht. Dan reageren mensen vaak wat lacherig. Velen begrijpen niet hoe zwaar het kan zijn om constant klaar te staan voor iemand anders. Mensen realiseren zich vaak niet hoe uitputtend het kan zijn om altijd voor iemand anders te zorgen, zowel lichamelijk als geestelijk. Dit kan uiteindelijk leiden tot overbelasting, zowel in je persoonlijke leven als op je werk.
Mantelzorgers krijgen vaak te weinig aandacht. Ook op de werkvloer is dit het geval. Het is verrassend dat bedrijfsartsen vaak niet informeren of iemand mantelzorger is, ondanks de grote impact van mantelzorg. Ik heb zelf actief contact opgenomen met verschillende bedrijfsartsen en hen gevraagd meer aandacht te besteden aan dit onderwerp. Het is van essentieel belang om bewustwording en erkenning te vergroten, zowel op de werkvloer als in de samenleving als geheel, zodat mantelzorgers de steun en begrip krijgen die ze nodig hebben.’
Vermogen om mensen te helpen
‘Mijn ervaring met het zijn van een mantelzorger heeft een aanzienlijke impact gehad op mijn vermogen om mantelzorgers te ondersteunen en hen op een dieper niveau te begrijpen. Ik begrijp niet alleen de vreugde, maar ook de zware momenten van mantelzorgers. Dit inzicht heeft me in staat gesteld empathie te tonen en een menselijke benadering te bieden. Veel mensen die ik help, hebben aangegeven dat ze zich eindelijk begrepen en gehoord voelen. Het kunnen bieden van een luisterend oor en praktische ondersteuning heeft vaak sterke emotionele reacties tot gevolg. Soms barsten mensen in tranen uit tijdens onze gesprekken, omdat ze zich niet bewust waren van de beschikbare hulpbronnen, of omdat ze zich geïsoleerd voelen. Het feit dat ik concrete hulp en begeleiding kan bieden, brengt vaak opluchting met zich mee.
Het is frustrerend om te zien dat mensen vaak pas hulp zoeken als ze zich in een uiterst moeilijke situatie bevinden. Ik hoop dat meer mensen zich bewust worden van het bestaan van ons beroep en eerder om hulp vragen. Schaamte kan een rol spelen bij mantelzorgers die moeite hebben om toe te geven dat ze hulp nodig hebben, maar zodra ze de mogelijkheden begrijpen, zijn ze vaak bereid om die hulp te aanvaarden.
Ik ben ervan overtuigd dat we mantelzorgers in een eerder stadium kunnen ondersteunen, waardoor ze stress en frustratie kunnen vermijden. Het opbouwen van vertrouwen en het laten zien van de waarde van ons werk is een essentieel onderdeel van mijn rol als mantelzorgmakelaar. Het is hartverwarmend om te zien hoe mantelzorgers, eenmaal op de hoogte van de beschikbare hulp, positieve veranderingen in hun situatie ervaren.’
Lees hier meer over Priscilla en haar mantelzorgmakelaar praktijk.
