fbpx

Hoe pretend studenten verstrikt raken in twee werelden: ‘Net voor de diploma-uitreiking zag Lotte geen andere uitweg meer’

Pretend studenten, ook wel spookstudenten genoemd, verzwijgen tegen vrienden, familie en huisgenoten dat ze gestopt zijn met hun studie. Ze dragen het geheim als een tikkende tijdbom bij zich. In de documentaire ‘Pretend student’ laten  jongeren zien hoe zij doen alsof ze studeren. Helaas loopt dat in de realiteit niet voor iedereen goed af en kan het zorgen voor ernstige mentale problemen.

In de documentaire is de 23-jarige Luna* te zien. Ze vertelt haar omgeving al twee jaar dat ze communicatie studeert, terwijl ze in werkelijkheid helemaal niet naar school gaat. Na een mindere periode in haar leven besloot ze een pauze te nemen van haar studie. Ik stopte in december en dacht: ik ga in februari weer beginnen. Dat liep toch anders. Het lukte telkens niet om de stap te nemen om weer te beginnen. Ik dacht: ‘Ik laat het gewoon even voor wat het is en los het later wel op’, vertelt ze in de documentaire.

Dubbelleven

Omdat ze niet meer thuis woont, is het geheim makkelijk te verbergen. Als haar ouders vroegen naar hoe haar tentamen was gegaan, zei ze dat ze er een goed gevoel over had. ‘Of ik bedacht een smoes die ze toch niet konden controleren. Er zijn een paar mensen in mijn omgeving die het weten. Het is bijna niet geheim te houden, tenzij je honderd procent een dubbelleven leidt.’

Hulp vragen durfde Luna niet zo goed. Ze is voorlopig ook niet van plan om haar ouders het hele verhaal uit te leggen. ‘Ik zie om me heen dat anderen het heel goed doen met hun studie. Wanneer het dan bij jezelf niet lukt, krijg je een naar gevoel over jezelf en word je onzeker. Je loopt dan ook nog eens met de druk rond dat je weet dat je niet eerlijk bent tegen de mensen van wie je houdt. Dat geeft een gevoel dat je iedereen teleurstelt.’

Prestatiecultuur

Trimbos instituut-onderzoeker studentenwelzijn Jolien Dopmeijer deed veel onderzoek naar studenten en ziet een duidelijk verband met de prestatiecultuur in onze maatschappij. ‘Binnen het huidige schoolsysteem draait het veelal om presteren. Op sociale media zien de studenten ook het perfecte plaatje bij anderen; de een heeft zijn propedeuse gehaald en de ander heeft zijn tweede master in the pocket. Allemaal leuk en aardig, maar je ziet niet met wat voor strubbelingen zij gaande weg te maken hebben gehad. Het kan anderen onzeker maken.’

Vooral in coronatijd had de gemiddelde student het zwaarder, volgens onderzoek van Dopmeijer. ‘Veel studenten voelden zich eenzaam. Ze zaten alleen op hun kamertje online-lessen te volgen. We zagen ook dat studenten het lastig vinden om dan om hulp te vragen. Sommige mensen ervaren zoveel schaamte of moeilijkheden om aan te geven dat ze het niet meer volhouden, dat ze het liever wegstoppen dan toegeven.’

Persoonlijke ontwikkeling studenten

Dopmeijer zou graag een meer open, veilig en steunend studieklimaat willen zien. ‘Daar bedoel ik mee dat er ook wordt gekeken naar de persoonlijke ontwikkeling van de studenten, buiten de resultaten die ze halen. Je bent meer waard dan je prestaties op school. Docenten mogen meer aandacht geven aan de persoonlijke connectie met een student en eens doorvragen over hoe het echt met hen gaat.’

Mieke verloor haar dochter Lotte

Dat is iets wat Mieke Keizer ook graag had gewild voor haar dochter Lotte. Lotte beëindigde haar leven op 22-jarige leeftijd, nadat ze een half jaar lang deed alsof ze studeerde. In werkelijkheid was ze gestopt met haar opleiding Bedrijfskunde. ‘Dat heeft ze maanden volgehouden en wij hebben helemaal niets doorgehad. Ze zei dat ze naar school ging, en was dan ook de deur uit. Ik vroeg naar haar studieresultaten en die waren goed. We wisten alleen dat ze een jaar studievertraging op had gelopen in haar tweede jaar, nadat ze een vak niet had gehaald. Als ze toen had aangegeven dat ze de studie niet bij haar vond passen, hadden we natuurlijk naar andere opties gekeken’,  vertelt Mieke.studenten

Een aantal weken voorafgaand aan die bewuste 3 oktober 2019, klapte Lotte haar laptop dicht en zei dat ze haar afstudeeronderzoek had ingeleverd. Het gezin ging op vakantie naar Spanje en ook daar merkten ze niets aan hun dochter. ‘Ze was een vrolijk meisje en ze was gek op ons. Haar grote hobby was muziek maken, een passie die we samen delen.’ Na de vakantie belde Lotte haar moeder op met het nieuws dat ze een 7,4 had gehaald voor haar afstudeeronderzoek. ‘Ik vond het natuurlijk fantastisch dat ze het had gehaald. Nadat ze me het nieuws bracht, begon ze te huilen. ‘Ik ben zo blij dat het voorbij is, mama’,  zei ze.’

Diploma-uitreiking

De derde dag van oktober 2019 brak aan en het gezin Keizer maakte zich klaar voor de diploma-uitreiking van Lotte. ‘Ze werkte al als bedrijfskundige en was ’s ochtends al naar haar werk vertrokken. Haar vaste contract lag daar al klaar, ze waren super blij met haar. Toen de collega’s haar die ochtend zagen stuurden ze haar naar huis. Volgens hen zag ze er ziek uit.’ Dat Lotte bij thuiskomt even boven wilde gaan liggen, vond Mieke dan ook niet verdacht. Ze vroeg haar nog of het wel ging en wat ze aan zou trekken naar de uitreiking. ‘Ze zou een jurkje aandoen. Ik vroeg haar nog of ik iets speciaals aan moest trekken. Toen zei ze: ‘Nee hoor mam, je ziet er altijd leuk uit.’

Mieke besloot pannenkoeken te gaan bakken en Lotte ging naar haar kamer op zolder toe. Toen Mieke een berichtje stuurde om te vragen of ze kwam eten, kreeg ze geen reactie. ‘Toen voelde ik gelijk dat er iets niet pluis was. Het roepen onder aan de trap naar boven hielp ook niet.’ Als het zusje van Lotte naar boven loopt, treft ze haar zus levenloos aan. ‘Lotte had een eind aan haar leven gemaakt. Ik wist meteen dat er geen diploma-uitreiking was. Dat viel op zijn plek.’

Laat studenten niet los

Waarom Lotte haar ouders nooit in vertrouwen heeft genomen, weet Mieke niet. Er zijn meerdere gesprekken geweest waar de mogelijkheid er was. ‘Zo had ze nog een goed gesprek met haar vader toen ze samen een patatje gingen eten, en hebben ze het gezellig gehad. Ik denk dat ze ons niet wilde teleurstellen.’ Na het overlijden van Lotte is er contact geweest met de studiebegeleidster van haar opleiding. ‘Zij vertelde ons dat ze contact met Lotte heeft gezocht per e-mail. Hier hebben wij zelf niets van terug gevonden, maar het kan ook zijn dat Lotte deze mailtjes heeft verwijderd.’

Graag drukt Mieke onderwijsinstellingen op het hart om aandacht te blijven schenken aan studenten die niet komen opdagen. ‘Het lastige is natuurlijk dat zodra je kinderen 18 jaar zijn, je vanuit school niet meer op de hoogte wordt gehouden. Maar echt; laat de jongeren niet zomaar gaan. Met een extra keer vragen hoe het met iemand gaat kan je misschien al heel veel ellende voorkomen.’

Eigenwaarde hangt niet af van prestaties

Dopmeijer vraagt ouders bewust te zijn van de hedendaagse prestatiecultuur. ‘Probeer je kind niet wijs te maken dat hij of zij kan worden wat diegene wil, want zo werkt het soms gewoon niet. Het is gevaarlijk om zo’n uitspraak te doen. Soms heb je namelijk niet de capaciteiten om iets te bereiken, hoe graag je dat ook wil. ‘En aan alle studenten: je bent goed genoeg. Je eigenwaarde hangt niet af van je prestaties op school. Bewandel je eigen pad en doe waar je gelukkig van wordt.’

Denk je aan zelfmoord of maak je je zorgen om iemand? Praten over zelfdoding kan anoniem via www.113.nl of telefonisch op 113 of 0800-113. 

Lees ook deze levensechte verhalen:

   

 

 



WENDY Zomer special

Zomer op een eiland!


Een special vol eilandliefde en eilandinspiratie.


 

LAAT JE INSPIREREN DOOR ONZE WEKELIJKSE NIEUWSBRIEF