Minou Hexspoor woont en werkt sinds 12 jaar in Beirut, Libanon. Ze is WENDY-Expert, en schrijft elke twee weken op dinsdag een artikel over haar leven. Alleen deze week worden de levenslessen besproken die je uit jouw triggers kan halen. Stel jezelf de onderstaande vragen en kom tot nieuwe inzichten. 

‘Hoe meer je van streek raakt van iets, hoe meer dat ‘iets’ voor jou bedoeld is, Ingrid.’ Ik wachtte op haar reactie. ‘Ja, jij kunt het altijd zo mooi zeggen, maar ik zit er lekker mee opgescheept. Zodra die collega z’n mond open doet ben ik al geïrriteerd en wil ik het liefst al m’n sarcasme uit te kast trekken. Maar ja, dat lost ook niet echt iets op want dat wordt alleen maar een enorme discussie. Er valt niet mee te praten’. Een frons verscheen op haar voorhoofd. ‘Gezien het feit dat deze collega het zich genomen heeft alles aan jou te mansplainen, is het wel begrijpelijk dat je je gefrustreerd voelt. Aan de andere kant, wanneer het je niet langer van streek maakt, heb je de les geleerd die erin verborgen zat’. Ze barstte in lachen uit. ‘Ja ja, kom maar op met je wijze lessen’.

Wat maakt jou van streek?

Heb je wel eens heel concreet opgeschreven welke situaties en gesprekken je steeds weer opnieuw van streek maken? Wat zijn de dingen die je kwaad maken bijvoorbeeld, een schuldgevoel bezorgen of een hopeloos gevoel geven? Het inventariseren van alle momenten die je triggeren in het dagelijks leven kan een enorm interessante manier zijn om belangrijke levenslessen te ontdekken en, nog belangrijker, hoe je leven eruit zou kunnen zien als je ze eenmaal geleerd hebt.

We zijn we allemaal wel bekend met die terugkerende situaties, of dat nou gaat over bepaalde frustraties op het werk, iets wat je partner steeds weer doet of zegt, of dat ene ding dat je kinderen doen waardoor je vanbinnen begint te koken. Wanneer we getriggerd worden door een situatie reageren we meestal vanuit de vraag: wie is er schuldig? Ik of een ander?  Als we de schuld bij onszelf leggen leidt dat vaak tot, jawel, een verlammend schuldgevoel dat voorkomt uit gedachten zoals ‘ik ben niet goed genoeg’, gevoelens van incompetentie of het gevoel vast te zitten in een situatie. Als we de schuld bij een ander leggen worden we vaak boos en gefrustreerd en willen we graag ons gelijk halen. Je kent het wel.

Oogkleppen

Maar waarom hebben we die reactie eigenlijk en wat doet dat met het vermogen van ons brein? Wanneer iets ons van streek maakt triggert dat vaak onze vecht- / vluchtmodus, een gemoedstoestand die verbonden is met ons neurologische systeem dat ‘aan’ gaat staan wanneer het denkt dat we worden bedreigd of aangevallen. Het is ons biologisch zelfverdedigingsmechanisme, een mechanisme dat handig is als je een beer tegen komt in het bos of als je in een steegje aangevallen wordt. In die situaties wil je niet dat je brein eens rustig alle mogelijkheden op een rijtje gaat zetten: ‘hallo meneer beer, wat leuk dat je er ook bent, zullen we het gezellig maken samen?’. Je wilt dan vooral dat je vecht-/vlucht modus het overneemt en je in veiligheid stelt. 

Het probleem is dat dat systeem ook in allerlei andere situaties aan gaat staan, en dat is meestal wanneer we getriggerd worden door iets. De consequentie daarvan is dat onze normale kijk op onszelf, de wereld om ons heen en ons normale vermogen een breed perspectief te handhaven gigantisch wordt gereduceerd en beperkt. Denk als metafoor bijvoorbeeld aan de oogkleppen die voor paarden gebruikt worden! Uiteraard heeft dat een enorm effect op je perspectief, wat je denkt, hoe je je voelt en hoe je gebaseerd daarop handelt: schreeuwen, woede-uitbarstingen, het uit de weg gaan van confrontatie, het ontwijken van verantwoordelijkheid voor wat we zelf aan de situatie kunnen doen, vanuit een welles-nietes perspectief denken, de ander de schuld geven voor onze trigger, etc. Allemaal reacties waarvan we op dat moment denken dat ze leiden tot een verbetering van de situatie, maar die meestal tot weinig constructieve verandering leiden op de lange termijn.

Als je vanuit die invalshoek kijkt naar de dingen die je triggeren, is die vecht-/vluchtreactie dan wel echt waar je je door willen laten leiden op de momenten dat het moeilijk wordt? Wat zou er veranderen als je in staat zou zijn ervan weg te blijven en in plaats daarvan een effectievere en schuldvraag-vrije benadering zou kunnen hanteren? Hoe zouden je relaties veranderen als je in staat zou zijn om die stressfactoren eruit te halen bij jezelf en niet steeds weer te hoeven vechten voor jezelf, je alleen of onbegrepen te voelen of overweldigd door schuldgevoelens? 

Wat nu?

Laten we teruggaan naar het eerste deel van het gesprek met Ingrid bovenaan deze pagina: ‘Hoe meer je van streek raakt van iets, hoe meer dat ‘iets’ voor jou bedoeld is’.

Als je je bewust bent van het feit dat datgene wat je van streek maakt niet meer is dan een boodschap over jezelf en wat je kunt leren van deze situatie, dan kun je ook de volgende stap zetten: je afvragen wat kun je doen om de vicieuze cirkel van je vecht- /vlucht reacties te doorbreken. Het opschrijven van de antwoorden op de volgende vragen kan je daarbij enorm helpen:

• Wat zegt het over mezelf dat dit me van streek maakt?
• Welke pijn zit er echt achter mijn gevoelens? Hint: meestal heeft dit te maken met oude patronen die we aangeleerd hebben om onszelf te beschermen. Waarvoor probeert jou vecht-/vluchtreactie je te beschermen? Heb je die bescherming nog echt nodig of hoort die bij het verleden?
• Wat tolereer ik in mijn leven? Hint: wat zijn de dingen die je steeds weer accepteert omdat je bang bent voor de gevolgen als je een grens trekt?
• Wat probeert deze ervaring mij te leren? 

Voor Ingrid leidde ons gesprek tot het inzicht dat wanneer mannen haar iets uitleggen, zij zich als een kind behandeld voelt, niet serieus genomen en, in dit geval, niet voor volwaardig professional aangezien door de betreffende collega. Haar reactie daarop is kwaadheid en sarcasme vanbinnen, maar ze zegt niets en laat het gebeuren. Ze realiseerde zich dat dit enorm te maken had met haar vader, een autoritaire man die als geen ander kon mansplainen en er ook nog eens een handje van had uit zijn slof te schieten als er niet geluisterd werd. Bij haar collega ging ze dus ook netjes de confrontatie uit te weg en liet hem keer op keer zijn verhaal doen. Ingrid realiseerde zich dat haar grote les hier was dat zij in een soort van kind-rol schoot op zulke momenten waardoor ze niet adequaat kon reageren. Dat was de trigger!

Patronen Doorbreken

Als je voor jezelf de bovenstaande vragen eerlijk en zonder waardeoordeel over jezelf of en ander hebt beantwoord, kun je beginnen met het overwegen van nieuwe perspectieven die je kunnen helpen de manier waarop je normaal reageert te doorbreken. Denk na over de volgende vragen om je daarbij te helpen en schrijf je antwoorden op:

• Als ik dit met mezelf opgelost zou hebben, wat zou er dan anders zijn in mijn leven?
• Hoe zou ik op de situatie reageren als ik zou denken vanuit liefde voor mezelf?
• Wat zou mijn ideale manier van reageren op deze situatie zijn, zodat het tot het meest gunstige resultaat leidt?

Ingrid wist het wel: ‘Als ik dit opgelost zou hebben zou ik denk ik simpelweg niet eens in die situaties terecht komen! Ik zou binnen tien seconden het gesprek een andere wending geven en het hele team weer op de rails zetten. Misschien zou ik ook wel even een gesprekje aangaan met de betreffende collega. Wie weet wat erachter zit!’ 

Nadat je de bovenstaande vragen beantwoord hebt, kijken we naar de tweede helft van de zin bovenaan de pagina: ‘Wanneer het je niet langer van streek maakt, heb je de les geleerd die erin verborgen zat.’ 

Wanneer je bewust begint te begrijpen wat je over jezelf kunt leren zonder jezelf en anderen de schuld te geven en te veroordelen, sta je jezelf toe om oneindig veel mogelijkheden te ontdekken die gepaard gaan met het creëren van bewuste verandering in je leven. Wanneer je die verandering ook daadwerkelijk gecreëerd hebt, heb je de trigger uit je leven verwijderd, en heb je het patroon doorbroken waardoor je vast bleef zitten in de situatie (en ook voor de ander!).

Stap voor Stap

Als je de bovenstaande vragen hebt beantwoord voor jezelf, kan het best zijn dat het voelt als een enorme berg waar je mee aan de slag moet: alle dingen die je zou willen veranderen, de dromen die je hebt, de situaties waar je het liefst helemaal uit zou willen stappen, de kleine, dagelijkse frustraties die je niet langer wilt tolereren, enz. Maar ook die berg is niets anders dan nog een trigger, een vecht-/vlucht reactie die je weghoudt van daadwerkelijke verandering. Begin daarom dus gewoon met de eerste stap en kijk naar de dingen in je dagelijkse leven, en start met de dingen die het minst moeilijk zijn zodat je kunt oefenen en elke dag een beetje minder stress voelt in je leven. Elke dag een stapje.

Twee dagen later belde Ingrid: ‘Wow, het is gelukt vandaag. Ik heb hem vriendelijk onderbroken door te zeggen… Peter, voordat je het ons uitlegt, laten we eens kijken wat voor ideeën de rest van het team heeft. Iedereen keer me dankbaar aan. Ik was dus blijkbaar niet de enige. Maar ook Peter leek opgelucht! Misschien voelt hij zich gewoon heel verantwoordelijk voor het vinden van oplossingen. Ik ga het er morgen eens met hem over hebben. Dit voelt echt zo anders, fantastisch!’. 

Terugkijkend op je antwoorden op de bovenstaande vragen, welke eerste stap kun jij deze week zetten om de patronen van je triggers te doorbreken?

Over Minou

Minou woont en werkt sinds 12 jaar in Beirut, Libanon met haar Libanese man. Haar zoon studeert in Nederland. Ze reisde de hele wereld over en toert regelmatig samen met haar man in hun motorhome door de VS. Minou runt haar eigen bedrijf als gecertificeerd coach en werkt met mensen over de hele wereld die worstelen met stress, work-life balance en burnout. Kernwoorden: support, zelf-ontwikkeling, de kracht van toegepaste verbeelding, genieten, de maakbaarheid van het leven in eigen hand nemen en jezelf durven zijn. Kijk ook op haar site.

Meer artikelen van Minou lees je hier.