Wil jij niet langer over je heen laten lopen? Wil je voor jezelf opkomen en je stem laten horen? Of ben je bang dat je dan ‘zo iemand wordt die altijd over anderen heen dendert’? Loopbaanpsycholoog Sandy van Aert van Happy@Work Podcast vertelt ons hoe je assertiever wordt, met tips!

Assertiviteit: een term die vaak voorbij komt in onze praktijk. Want van mensen wordt meer en meer verlangd dat ze initiatief tonen, hun grenzen aangeven, hun werk goed organiseren… én dat ze kunnen omgaan met andere – assertieve – mensen.

Vind jij dit ook zo lastig? En wil je graag assertiever worden, maar dan wel op zo’n manier dat het bij jou past? Ik deel concrete tips met jou zodat het voor jou natuurlijker voelt om assertief te zijn.

Liever luisteren? Dat kan: hieronder vind je de aflevering van Happy@Work Podcast.

Ik beken: ik ben van mezelf helemaal niet zo assertief. Maar omdat ik weet dat je het wél kunt worden – door te oefenen – ben ik steeds assertiever geworden. En hoe ik dat heb gedaan, deel ik graag met jou!

Eerst even de theorie

Assertiviteit gaat over communicatie tussen jou en andere mensen. Je kunt het zien als een model met vier kwadranten, waarbij jij de ene as bent en de andere persoon is de andere as.

Kwadrant nummer 1 is agressief qua communicatiestijl: ik drijf mijn zin door, ik blaas jou omver, zodat ik win en jij verliest. Mensen verwarren dit trouwens soms met assertiviteit, maar dat is het niet: dit is meer agressief.

Kwadrant nummer 2 is passief gedrag: ik pas me altijd aan, ik laat mijn stem niet horen en doe wat jij wilt. Want ik wil dat jij het fijn hebt en ‘offer’ desnoods mijzelf daarvoor op. Hiermee doe je jezelf dus onwijs tekort.

Kwadrant nummer 3 is passief-agressief gedrag: ik kom niet voor mezelf op, maar geef jou ook niet je zin en werk niet mee. Dit zijn de mensen die nors en stuurs bij vergaderingen zitten, maar zich niet uitspreken. Hierbij zijn er alleen maar verliezers….

Kwadrant nummer 4 is assertief gedrag: ik win én jij wint! Dus nee: assertief gedrag is níet over andere mensen heen lopen en koste wat kost jouw gelijk halen. Assertief gedrag is een situatie creëren waarbij er geen ‘verliezers’ zijn, het zoeken naar de win-win situatie. Hoe fijn is dat?!

Zó word je assertiever!

1. Zie het als samen een taart bakken

Hoe word je assertiever en geef je aan wat je wilt, zonder de ander omver te blazen? Als je echt assertief bent, kan je naar de ander aangeven: ‘Dit zijn mijn kaders, dit is hoe ik het graag zou zien & deze dingen vind ik belangrijk. Dat zouden allemaal belangrijke ingrediënten moeten zijn van de eindoplossing – de taart  – die wij samen bereiken. Hoe zie jij dit & wat zijn voor jou belangrijke ingrediënten?’

Assertiviteit vraagt dus van jou om op tijd aan de ander te vertellen wat voor jou superbelangrijke ingrediënten zijn van de taart die jullie samen moeten bakken. En de ander de gelegenheid te geven om ook zijn of haar ingrediënten te delen.

En dan kan het best eens zo zijn dat je wat water bij de wijn moet doen: soms laat jij een ingrediënt weg, soms de ander. Maar de intentie is om samen een oplossing te bedenken die voor beiden geschikt is. Zodat je de mooiste taart bakt die voor allebei heerlijk smaakt!

2. Fake it till you make it

Als ik mensen coach in assertiviteit, hoor ik vaak: ‘Dit past niet bij mij, zo ben ik gewoon niet, het voelt heel onnatuurlijk.’ Gerustelling: dat is heel normaal, want je hebt het ook nog niet eerder gedaan!

Maar je kunt dit echt gewoon oefenen. Met de mensen om je heen, je partner, collega’s: mensen bij wie jij je veilig voelt. Het wordt dan vanzelf makkelijker & natuurlijker.

Ik vertel dit uit eigen ervaring. Mijn eerste baan als psycholoog was bij een assessmentbureau waarbij er in de assessments veel rollenspellen zaten. Ik moest als rollenspeler verschillende soorten gedrag laten zien om te kijken hoe kandidaten daarmee om zouden gaan. En dus ook assertief gedrag, wat helemaal niet bij mijn natuurlijke stijl lag. Maar door het doen van die rollenspelen oefende ik, en door te oefenen is het voor mij écht veel gemakkelijker geworden om assertief te zijn.

Interessante tip in dit verband: de TED Talk van Amy Cuddy ‘Fake it till you become it’. Over hoe lichaamstaal jouw gedachten en gevoelens over jezelf kan beïnvloeden.

3. Ken jij jouw ingrediënten eigenlijk wel?

Assertief zijn is dus: op tijd aan de ander vertellen wat voor jou belangrijke ingrediënten zijn in de eindoplossing.

Maar als jij niet weet wat voor jou belangrijk is, is het veel moeilijker om assertief te zijn. Zorg er daarom voor dat je helder hebt waar jij voor staat en wat jij belangrijk vindt. Want dan ben je echt veel gemakkelijker assertief.

Een voorbeeld uit eigen keuken Ik had gereserveerd bij een restaurant om met vrienden te eten. Hiervoor had ik veel geregeld: een oppas, een datum geprikt met de vrienden, de reservering gemaakt, ernaartoe gereisd….En toen bleek bij aankomst dat de reservering was kwijtgeraakt. Terwijl ik wel ‘bewijs’ had van mijn reservering.

De reactie van het restaurant was heel kort door de bocht: ‘Sorry, je staat niet op de lijst.’ Vroeger had ik daarmee onwillig genoegen genomen en zou ik teleurgesteld en boos weggegaan zijn. Passief gedrag: de ander wint, ik verlies.

Maar omdat ik wist wat voor mij belangrijk is, wat mijn waarden zijn en dat daaraan getornd werd, was het voor mij veel gemakkelijker om assertief te zijn. En dus geen genoegen te nemen met de botte afwijzing, maar gezamenlijk een oplossing te zoeken. Ik kon rustig vertellen dat ik graag de afspraak wel doorgang wilde laten vinden, dat ik niet op een ander moment kon en daarom ook had gereserveerd. Vervolgens kon ik hen de vraag stellen hoe zij dit dachten op te lossen.

Want voor mij is het erg belangrijk om tijd met mijn vrienden doorbrengen. En ik vind het heel belangrijk dat je mensen kwaliteit en betrokkenheid biedt als ondernemer; dat doe ik zelf ook. Door mijn waarden te kennen, was het voor mij makkelijk om te reageren.

Vind jij het moeilijk om te bepalen wat jouw waarden zijn?

Volg dan de gratis online training ‘Welke baan past bij mij?’. Want deze training gaat óók over de vraag ‘Wie ben ik en wat kan ik?’. Je leert ontdekken wat jij belangrijk vindt en wat jouw kernwaarden zijn. En hoe je deze kernwaarden actief houdt in je dagelijks leven. Dat helpt niet alleen bij het maken van keuzes, maar dus ook bij het assertiever worden.

Klik hier voor meer Happy@Work Podcast

Over Sandy

Sandy van Aert is psycholoog en werkgeluk-expert en wil met haar Happy@Work Podcast mensen helpen om meer (werk)geluk te vinden. Elke 2 weken delen we een podcast en blog van Sandy.

Beluister nu: Happy@Work Podcast: Waarom de werk-privé balans niet bestaat