fbpx

Sunny Bergman onderzocht haar familiegeschiedenis: ‘Mijn oma is verkracht door mijn nazi-opa’

Het schrijven van haar boek ‘Mijn nazi-opa’ was pittig voor Sunny Bergman. Je kunt Sunny kennen van bijvoorbeeld de documentaires Sletvrees en Zwart als roet. Ze kwam zichzelf meermaals tegen tijdens het schrijfproces dat in totaal zes jaar heeft geduurd. ‘Het was onderdeel van mijn verwerkingsproces om alles op te schrijven.’

 

‘Tijdens mijn scheiding heb ik anderhalf jaar niet naar het boek omgekeken, het was allemaal te pijnlijk. Toch wilde ik nu echt alles uitpluizen. Wie was mijn grootvader? De man die mijn oma verkrachtte en nog tal van andere verschrikkelijke dingen heeft gedaan. Mijn vader Richard is verwekt door een verkrachting, Hij groeide deels op bij zijn moeder, maar woonde vooral bij zijn grootouders. In die tijd was ongehuwd zwanger worden een groot schandaal, laat staan van een Duitser. Zijn moeder heeft hem daarom achtergelaten, toen zij met een Twentse man wilde trouwen. Zo’n start van een kinderleven is erg zwaar. Dit had ook effect op mijn leven. Zo voelde ik mij verantwoordelijk voor het verdriet van mijn vader. Baby’s zijn enorm gevoelig voor sferen in hun omgeving, als baby moet ik het verdriet van mijn vader dan ook gevoeld hebben. Op het moment dat ik geboren werd, was mijn vader zelf ineens verantwoordelijk voor een levend wezen. Hij heeft toen beseft dat de dingen die hij als kind heeft meegemaakt, veel impact op zijn leven hebben gehad. In die zin herbeleefde mijn vader zijn trauma eigenlijk, want hij zag in dat de rol van de ouders heel belangrijk is tijdens het opvoeden van een kind. De ouderrol die hij zo gemist had.’

Redderscomplex

Gedragspatronen worden generatie op generatie doorgegeven. Tijdens het schrijven van mijn boek, werd ik geconfronteerd met mijn eigen patronen. Zo herkende ik in één van deze patronen het redderscomplex dat ik had gecreëerd. De wil om mijn vader gelukkig te maken, had ik namelijk ook tegenover mijn ex-partner. Hij was ook achtergelaten toen hij anderhalf jaar oud was. Tijdens de relatie voelde ik toch een soort onmacht, doordat ik hem niet gelukkig kon maken. Dit redderscomplex vertaalde zich naar meerdere gebieden. Tijdens de coronatijd had ik een huis waar veel jongeren ingetrokken waren, hen wilde ik ook redden. Mijn activistische rol is hier zeker door te verklaren. Het gevoel dat ik verantwoordelijkheid draag voor het redden van de wereld. Want, verantwoordelijkheid nemen is misschien beter te verdragen dan het gevoel van onmacht. Bij de laatste ben je zelf slechts het leidend voorwerp in het verhaal. Daarnaast is het activisme mij vroeger al met de paplepel ingegoten. Mijn vader is opgegroeid in armoede en was vroeger erg actief voor de arbeidersbeweging, waar hij opkwam voor arbeidsrechten. ”Je moet strijden voor een betere wereld”, is wat hij mij meermaals vertelde.’

Biologische grootvader

‘Toen ik op zoek ging naar mijn familiegeschiedenis, moest ik alle gebeurtenissen goed onder de loep nemen. De dingen die ik nog meer heb ontdekt over mijn opa zijn niet fraai. Hij was actief lid van de NSDAP, en heeft meegewerkt aan de joden deportatie. En hij heeft dus mijn oma verkracht. Ik noem hem daarom normaal gesproken niet mijn opa, maar mijn biologische grootvader. Sommige mensen twijfelden, was mijn oma wel echt verkracht? Het blijft een verhaal van het slachtoffer, en omdat er niemand bij was, is het lastig om daadwerkelijk vast te stellen of het zo is. Wat mij opviel, was dat het voornamelijk mannen waren die twijfelden. Misschien is dit zo omdat zij op zo’n moment te veel worden geconfronteerd met hun eigen zelfbeeld, het zijn namelijk vooral mannen die dader zijn van seksueel geweld. Mijn opa, de man die mijn oma tijdens de oorlog verkrachtte, was haar veertig jaar oudere baas. In die zin was er al geen sprake van een gelijkwaardige relatie. Daar gaan de alarmbellen rinkelen. Zelf heb ik er ook wel eens aan getwijfeld. Wanneer is iets een verkrachting? Als ik aan mijn eigen ervaringen denk, kan ik mij nog goed herinneren dat ik ooit seks heb gehad, maar dit eigenlijk niet wilde. Nu ik er meer over nadenk, voel ik dat het helemaal niet oké was. Ik zou mij daarom kunnen voorstellen dat mijn oma de seks toestond in ruil voor bescherming, maar hoe vrijwillig is die seks dan? We hebben ooit audiofragmenten gevonden waarin je haar hoort zeggen dat ze aangerand is, maar je moet niet vergeten dat er een kind uit is voortgekomen. Dat is penetratie, en dus verkrachting. Onder de streep is het mijn oma’s stem die voor mij telt, als zij zegt dat het is gebeurd, dan wil ik haar geloven.’

Eigen verhaal

‘Al met al ben ik blij dat ik nu echt goed onderzoek heb gedaan naar mijn familiegeschiedenis. Het heeft mij wat geleerd en daarnaast heeft het dingen voor mij verklaard. Ik zou willen benadrukken dat door het uitzoeken van je geschiedenis, je jezelf beter kunt begrijpen. Het is jammer dat wij zo weinig over onze voorouders weten. In sommige culturen is het juist een standaard. Ik vind het spijtig dat mijn oma nu overleden is. Graag was ik meer te weten gekomen over haar geschiedenis. Door mijn persoonlijke verhaal te brengen, hoop ik dat lezers zelf ook gaan nadenken over hun eigen familiegeschiedenis, en daar mogelijk iets aan zullen hebben.’

Het boek Mijn nazi-opa, geschreven door Sunny Bergman, is te bestellen via deze link.

Foto: Raymond van Mil



WENDY Zomer special

Zomer op een eiland!


Een special vol eilandliefde en eilandinspiratie.


 

LAAT JE INSPIREREN DOOR ONZE WEKELIJKSE NIEUWSBRIEF