In de serie Zonder jou vertellen mensen over het verlies van een dierbare. Na drie keer longkanker te hebben gehad, overlijdt de moeder van Romy Hommersom (33) op 59-jarige leeftijd. Een afscheid dat Romy veel verdriet bracht, maar waar ze ook levenslessen uithaalde.

‘Een jaar na het overlijden, had ik behoefte om terug te gaan naar de tuin van de hospice, waar ik afscheid van haar heb moeten nemen. In die tuin heb ik samen met haar genoten van de laatste zonnestralen. Op de weg daarnaar toe had ik het gevoel alsof mijn maag omdraaide. Om het gebouw opnieuw te zien, was een heftige ervaring. Alles lag er nog hetzelfde bij. Maar toen ik eenmaal op een bankje in de tuin zat, voelde ik zoveel rust. Het was goed. Vaak had ik orakel kaarten bij me als ik bij mijn moeder langsging. Op de dag dat ik terugging naar de tuin, had ik ze weer bij me. Ik trok een kaart waar een boom op stond. Net als de grote boom waaronder ik zo genoten had van de zon met mijn moeder. Op de kaart stonden ook een gezicht en een vlinder. Het voelde alsof ze wilde laten weten dat ze erbij was. Toen ik weer naar mijn auto liep, voelde het alsof ik opnieuw afscheid moest nemen.´

Drie keer kanker

‘Tijdens een reumaonderzoek ontdekte de arts dat mijn moeder longkanker had. Met geluk konden ze dit operatief weghalen. Het was een heftige operatie, waarvan ze lang moest revalideren. De tweede keer kwam het als een klap. Door bestralingen en chemo konden ze het een periode onder controle houden. Maar helaas kwam het weer terug. Ze had zoveel pijn. Haar long functioneerde op een gegeven moment niet meer. Met een operatie konden ze de rest van de longkwab weghalen. Na de operatie werd duidelijk dat ze een agressieve vorm van longkanker had, die bleek te zijn uitgezaaid in de borstholte. Haar levensverwachting ging van maanden naar dagen. Na tien dagen in de hospice overleed ze op 5 november 2019. Het was een onbegrijpelijk gevoel dat ze nooit meer thuis zou komen.’

Momentjes samen

‘De laatste tien dagen waren we continu met de familie bij haar. Mijn wereld stond even stil. Op één van haar laatste dagen lag ze al met haar ogen dicht. Ze was niet meer aanspreekbaar. Anderhalve dag later overleed ze. Ik weet nog dat ik mijn computer had meegenomen om een herinneringsfilmpje af te maken. Ineens hoorde ik een bepaald geluid. “Dit is het, ze gaat”, zei ik. Iedereen keek mij aan. Daarna keken we naar mama. Haar adem stokte nog even en daarna zakte ze rustig weg. Net op dat moment was mijn vader thuis om te douchen. Alle kinderen waren bij het overlijden, maar papa niet. We belden hem meteen op om het te vertellen. Toen hij aankwam, zag ik hem vol verdriet op haar afrennen.’

Band

‘Wat ik heel erg waardeerde in mijn moeder was het gevoel van thuiskomen. No matter what, voor elkaar klaarstaan. Ik kon zijn wie ik was. Ik mis het om op iemand terug te kunnen vallen. Je weet niet hoe het is, tot je zoiets meemaakt. Zoveel mensen om mij heen hebben hun ouders nog wel. Ik word daar vaak mee geconfronteerd. Ik zoek en vind steun bij gelijkgestemden, voor begrip en herkenning.´

Verhaal delen

‘Voor het overlijden heb ik een brief geschreven. Deze heb ik twee keer voorgelezen aan mijn moeder, om nergens spijt van te krijgen. Tijdens de afscheidsceremonie heb ik hem nogmaals voorgelezen. De eerste zinnen gaan zo. “De verwondering over jou, hoe geweldig mens je bent. Warm, liefdevol, krachtig, positief, eigen en zo jezelf. Jij gaf mij een thuis en leerde mij dat alles oké is. Verwondering over leven en dood. Grote contrasten, onlosmakelijk met elkaar verbonden. Een lach en een traan. Onbegrip en acceptatie”

Dichtbij

‘Er zijn momenten waarop ik voel dat mijn moeder bij mij is. Laatst had ik dat heel sterk aan zee. In de auto overspoelt het verdriet mij vaak. Ik luister dan de nummers van de afscheidsceremonie, zoals Back to you van Hannah Mae en River flows in you van Yiruma. De tranen staan voor verbinding. Als ik een half uur huilend in de auto zit, voel ik zoveel liefde voor haar. Of je nou huilt, of fysieke pijn voelt, het is een teken van liefde. Rouw geef je geen plekje. Je geeft het meer ruimte. Je leert ermee leven. De liefde en relatie blijft voortbestaan.

Voor mij is het belangrijk om de emoties te laten zijn. Hoe moeilijk en zwaar dat ook kan zijn. Ik neem vaak een momentje om oude foto’s van ons samen te bekijken. Er zijn rituelen die ik ontwikkeld heb in de loop der tijd. Met haar initialen heb ik een tatoeage ontworpen en op mijn arm laten zetten.´

Omgeving

‘Het is anders dan vroeger, wanneer we met het gezin bijeen komen. Er valt iemand weg die de verbindende factor binnen het gezin was. Ik heb twee zussen waar ik mijn verdriet bij kwijt kan, maar het voelt voor mij ook fijn om dit bij gelijkgestemden te doen. Bij familie hou je ook rekening met de emoties van de ander.’

Lessen

‘Door deze periode ben ik anders in het leven gaan staan. Ik leef minder op de automatische piloot, zeg vaker nee en ik ben meer gaan voelen wie ik wil zijn. De dood zette mij met twee benen op de grond en bracht mij dichter bij mezelf. Het heeft mij geleerd wat ik nou echt in het leven wil en hoe ik daarnaar kan handelen.

Mijn rouwreis heeft mij ook iets heel moois gebracht: A story to remember. Eren en herdenken is verzachtend en ondersteunend. Het is een manier om rouw de ruimte te geven, betekenis te geven aan de relatie, herinneringen en een gevoel levend te houden. Een reminder voor de liefde die altijd blijft bestaan. Dat doe ik door het maken van memorial art en initials art of door rouwbegeleiding. Trajecten waarin vormgeving en zingeving samenkomen en verbinding, herkenning en rituelen centraal staan.’

Je vindt meer informatie over A story to remember op romyhommersom.nl