Twee minuten stilte. Het enige moment waarop heel Nederland even stil is, maar weten we allemaal nog waarom? In dit artikel gaan we terug naar de basis. Waar komt de herdenking vandaan en waarom is het zo belangrijk dat iedereen écht even stil is?

Tijdens de Nationale Herdenking herdenkt Nederland allen – burgers en militairen – die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen of vermoord; zowel tijdens de Tweede Wereldoorlog en de onafhankelijkheidsoorlog in Indonesië, als in oorlogssituaties en bij vredesoperaties daarna.

Twee minuten

Dagelijks om exact twaalf ‘s middags, tot aan het einde van de Eerste Wereldoorlog, stond men twee minuten lang stil bij de slachtoffers van deze oorlog. De eerste minuut was ter nagedachtenis aan hen die hun leven verloren hebben, terwijl de tweede minuut gewijd was aan de mensen die terugkeerden uit de strijd, levend maar getekend, en aan wie de oorlog nog generaties lang impact had.

Een jaar na de Tweede Wereldoorlog hebben wij, net als vele andere Europese landen, deze traditie overgenomen. Tijdens deze twee minuten herdenken wij degenen die de oorlog niet hebben overleefd, maar helaas wordt vaak de betekenis van de tweede minuut vergeten. In het essay genaamd De Tweede Minuut Stilte van Raaijmakers en Mitima-Verloop, wordt uitgebreid ingegaan op de oorsprong van deze traditie.

Herdenken

Herdenken lijkt de hoop te bieden dat, zolang we bij elkaar komen om stil te staan bij de gevolgen van oorlog en geweld, dit positieve invloed heeft op de keuzes die we maken en de manier waarop we met elkaar leven in het heden en de toekomst, schrijft psycholoog Bertine Mitima-Verloop.

Doordat De Tweede Wereldoorlog inmiddels ver achter ons ligt. En het aantal mensen dat die oorlogsperiode zelf bewust heeft meegemaakt almaar kleiner wordt. Is dat voor sommigen aanleiding om het nut van herdenken en vieren ter discussie te stellen.

Herdenken – en daarmee ook vieren – blijft echter onverminderd belangrijk. Belangrijk om je te beseffen dat de vrijheid waarin we leven niet vanzelf is gekomen. Je er bewust van te zijn dat anderen zich voor onze vrijheid hebben ingezet en inzetten. Zelfs met gevaar voor eigen leven. Vroeger én nu.

Vrijheid is natuurlijk, maar niet vanzelfsprekend. Die vrijheid wordt nog dagelijks bevochten. Bedenk je dat de Tweede Wereldoorlog of de vredesmissies waaraan Nederland deelneemt misschien niet jouw oorlog zijn. Zij zorgden en zorgen wel voor jouw vrijheid. Die vrijheid moeten we koesteren. Met elkaar.

Fotografie: Ben Houdijk