Twee jaar geleden kocht hoofdredacteur Rosa van wendyonline samen met haar gezin een monumentaal pand in het centrum van het pittoreske Krommenie. Het was coronatijd en van vliegtuigen had ze geen last. Tot een paar maanden geleden alles weer openging en ze nu soms het gevoel heeft een snelweg boven haar hoofd te hebben met vliegtuiglawaai. Ze onderzocht hoe ondermijnend vliegtuiglawaai is voor onze gezondheid.

Vanmorgen om half zeven was het weer zover. Een zwaar vrachtvliegtuig donderde over mijn huis. Ik werd er wakker van. Het vliegtuiglawaai zwelde zoals altijd vanuit de verte aan om boven mijn hoofd een enorme herrie te veroorzaken. Ik probeerde nog wat te slapen, maar het leed was al geschied. Vandaag begon mijn dag om 6.30 uur.

Twee jaar geleden kocht ik een prachtig monumentaal pand in Krommenie. Een pand helemaal gebouwd van hout, met nog prachtige schouwen erin van 350 jaar oud, een theekamer en zelfs een met oude tegeltjes bekleedde kelder en bedstee. Er staat zelfs een replica van mijn huis op de Zaanse Schans. Ik voel me een trotste bezitter van dit ‘Huis Inverdan’. Het heeft alleen één nadeel. Het staat in Krommenie. En Krommenie ligt onder een aanvliegroute van Schiphol. Alle Europese vluchten die landen op de beruchte Polderbaan komen via de zee, de duinen en Uitgeest over Krommenie om vervolgens in een rechte baan naar Schiphol te vliegen. De ene gaat een beetje links van mijn huis, de andere rechts en sommigen gaan er recht overheen. Laag. Ik kan precies zien of het een KLM-, Easyjet of Corendon-toestel is.

Impact

Voordat ik het huis kocht wist ik wel dat er vliegtuigen over Krommenie kwamen, maar ik had niet verwacht dat het zo’n impact kon hebben. Bovendien was er toen we het kochten geen vliegtuigje aan de lucht. Want coronatijd en dus stapte er niemand in een vliegtuig. We hadden de lucht voor onszelf. Maar toen ging alles weer open en was er opeens lawaai. Veel lawaai. Op sommige dagen vliegt er elke minuut een vliegtuig over. Ik heb er een systeem in proberen te ontdekken maar dat is er niet. De ene keer is het op zaterdagochtend druk, de andere keer op maandagochtend. Soms gaat opeens op zaterdagavond het ene na het andere vliegtuig over. Of het met mooi weer een lekkere dag in de tuin wordt valt dus niet vooraf te plannen. Soms is het heerlijk stil, soms moet ik naar binnen vluchten en de deur dicht doen om rust aan mijn hoofd te hebben. Een barbecue plannen met vrienden is riskant. Is het een stille avond dan wanen we ons in onze heerlijke tuin in het paradijs, is het vliegtuigdag dan informeren mijn vrienden beschroomd of we deze herrie altijd boven ons hoofd hebben. Een relaxed gesprek is dan eigenlijk niet meer mogelijk omdat je voortdurend wordt afgeleid.

Klagen

We hebben gebeld, gemaild, ingelogd bij De Bas, het klachtenplatform van Schiphol en bij Vliegherrie.nl. Soms kom je op de site, vaak ook niet. Dan werkt je wachtwoord of gebruikersnaam opeens niet, ook niet als je een nieuwe aanvraagt. Bovendien heb ik niet het idee dat het zinvol is om te klagen; ik heb het gevoel dat mijn klachten ergens diep in een mailbox belanden en nooit worden bekeken, ik krijg in ieder geval nooit antwoord. Als mijn man het echt zat is gaat hij bellen en krijgt hij na lang wachten soms opeens iemand aan de lijn. Die dan uitlegt dat het echt niet mogelijk is dat vliegtuigen kerosine lozen, dat ze niet lager mogen vliegen dan een bepaalde hoogte, dat ze niet mogen remmen en gas geven in de lucht. Wij zien en horen alles wat blijkbaar niet mag toch gebeuren. Soms ruiken we de kerosine als een vliegtuig overkomt en zien we aan de witte wolken erachter dat ze kerosine lozen. Het gebeurt ook dat ze blijkbaar te laag vliegen en een dot gas moeten geven om weer hoger te komen. Mag en kan niet, gebeurt wel. Wij wonen er namelijk onder, dus wij weten dat. We weten inmiddels dat de paal die de geluidsoverlast moet meten een dorp verder staat, in Assendelft. Wat betekent dat de vliegtuigen boven Krommenie nergens ‘gemeten’ worden.

Gewenning

Je kunt je afvragen of het zo erg is, vliegtuiglawaai. Veel mensen in het dorp zijn eraan gewend, zeggen ze. Er wordt niet veel geklaagd. Krommenie en de vliegtuigen horen nu eenmaal bij elkaar, zo lijken mensen te denken. In Krommenie is het natuurlijk ook nog lang niet zo erg als op plekken die dichterbij Schiphol liggen, je zou maar in Amstelveen of Zwanenburg wonen. Hier kun je nog wel praten met elkaar in de tuin als er een vliegtuig overkomt, daar echt niet meer. Er zijn ook plekken waar ze ’s nachts blijven overvliegen, dat gebeurt hier ook niet. Niet zeuren dus maar? Nee. Want het blijkt dat er maar liefst 2 miljoen mensen in Nederland last hebben van vliegtuiglawaai. Dat zijn er veel. En constant in het lawaai zitten is heel ongezond is al uit honderden onderzoeken gebleken. Het veroorzaakt slapeloosheid en stress en ons hart reageert op geluid, waardoor de kans op hart- en vaatproblemen wordt vergroot. Bovendien stoten opstijgende vliegtuigen evenveel ultrafijnstof uit als 1 miljoen vrachtwagens. Dat blijkt uit onderzoek van TNO uit 2015. Ultrafijnstof is heel slecht voor onze gezondheid. Het zijn zeer kleine deeltjes (kleiner dan 100 nanometer) die via de longblaasjes rechtstreeks de bloedbaan in gaan. Ter vergelijking: een mensenhaar is 1000 keer zo dik. Eenmaal in het lichaam kunnen de deeltjes leiden tot longziekten, ontstekingen en hart- en vaatziekten. Erg goed voor de klimaatcrisis is al dat fijnstof ook niet zoals we weten. Ook daalt er regelmatig een soort olieregen neer op ons huis en op onze tuin, dan is er blijkbaar kerosine geloost en ligt overal een dun laagje kleverig spul op. Heel vies en vast ook niet goed voor ons.

Met de trein

Mijn man en mijn zoon vliegen inmiddels niet meer; zij hebben Schiphol in de ban gedaan sinds we hier wonen. Mijn zoon doet al zijn reizen met de trein (wat een ontdekking die goedkope interrail tickets voor de jeugd) en mijn man verkiest de auto als we op vakantie gaan. Ik moet soms voor mijn werk op reis en ik moet eerlijk zeggen dat ik soms ook voor een weekend naar Italië of Spanje vlieg. Het is soms gewoon te fijn om een paar dagen in het buitenland te zijn en daarvoor niet dagen in de auto te hoeven zitten. We hebben een huisje in Italië nota bene, moet ik daar dan alleen nog in de zomervakantie heen als ik lang kan gaan en met de auto kan rijden? Maar ik moet zeggen dat ik me immens schuldig voel als ik na zo’n korte vakantie dezelfde route zee-duinen-Uitgeest-Krommenie-Polderbaan afleg en letterlijk over mijn huis vlieg. De gekte op Schiphol en de drie uur moeten wachten in een rij die buitenom loopt voordat je door de bagagecontrole kunt helpen niet mee aan het gevoel dat het misschien toch echt van de gekke is dat we tegenwoordig in een vliegtuig stappen alsof het een bus is.

Er zijn nog wel andere oplossingen. Schiphol verplaatsen. Waarom in Nederland geen vliegveld in zee bouwen zoals ze ook in Hongkong hebben gedaan? Lelystad lijkt me sowieso ook een veel betere plek voor een groter vliegveld. Maak van Schiphol ook weer een vliegveld voor Nederlanders en stop het overstappen; nu is 37 % van de passagiers op Schiphol overstapper. Verdient Schiphol natuurlijk goed aan, maar die vluchten moeten wel allemaal omhoog en naar beneden. Laat ook niet zoveel vliegtuigen over Nederland vliegen (ook daar wordt aan verdiend…), zodat vliegtuigen hoger kunnen aanvliegen en minder lawaai maken.

Maar het zijn allemaal pseudo oplossingen natuurlijk. Uiteindelijk moeten we het minder normaal gaan vinden om vier keer per jaar op het vliegtuig te stappen om een weekendje naar Valencia of Rome te gaan. Vliegen mag weer een luxe worden. Of zoals een vriendin zei toen ik haar een foto van de lange rij op Schiphol appte waar ik in stond: Nederland is ook heel mooi.