Een gebroken hart: we hebben er allemaal vast wel eens mee moeten dealen. Maar wist je ook dat dit voor ernstige gezondheidsproblemen kan zorgen? Cardioloog Dr. Janneke Wittekoek weet er alles over en legt uit.
Wat is het gebroken hart syndroom en hoe verschilt het van een hartaanval?
‘Het gebroken hart syndroom, in de medische wereld een Takotsubo cardiomyopathie genoemd, is een ernstig hartfaal syndroom wat niet het gevolg is van een dicht geslipt bloedvat, maar van acute hele hevige emotionele of fysieke stress, waardoor er in het lichaam heel veel stresshormonen vrijkomen. Die enorme uitstort van stress heeft een direct toxisch effect op de hartspier. Waardoor de pomp van het hart verlamd raakt en het hart dus onvoldoende zuurstof krijgt.
Een gebroken hart syndroom lijkt heel erg op een acuut hartinfarct, maar waar zit dan het verschil? De belangrijkste oorzaak van een hartinfarct is het dichtzitten van een kransslagader rond het hart en de klachten variëren van pijn op de borst, kortademigheid tot hartkloppingen. Dezelfde klachten als bij een Takotsubo cardiomyopathie.
Het verschil zit echt in en rondom het hart. Zodra er een patiënt binnenkomt met een hartinfarct kijken we als eerste naar welke kransslagader dicht zit, maar bij het gebroken hartsyndroom zie je vaak geen afwijkingen van de kransslagader. Dat komt doordat het bij een Takotsubo cardiomyopathie, niet aan de slagaders ligt, maar aan de pompfunctie van de hartspier. Je kunt het zien aan de vorm van het hart. Bij het gebroken hartsyndroom krijgt de linkerkamer van het hart namelijk de vorm van een Japanse Viskruik: smal aan de bovenkant en breed aan de onderkant. Het heeft die vorm gekregen, omdat alleen de bovenkant van het hart nog samentrekt en de onderkant er als het ware mee gestopt is. Daar komt de naam Takotsubo dan ook vandaan: een Japanse viskruik waar octopussen mee gevangen werden. Tako betekent octopus en Tsubo betekent pot.’
We noemen het wel het gebroken hart syndroom, maar heeft het dan ook altijd met een gebroken hart te maken?
‘Nee niet altijd, we brengen het al snel in verband met een verbroken relatie of het overlijden van een geliefde. Ik heb ook wel eens een patiënt gehad die door het bos aan het wandelen was en zo schrok, omdat er een hond achter een boom vandaan sprong. De heftige schrikreactie raakte als het ware haar hart en ze had een Takotsubo cardiomyopathie.’
Is het label ‘gebroken hart syndroom’ dan wel op z’n plek?
‘Dat ligt er natuurlijk een klein beetje aan welke studies je bekijkt, want de dood van een geliefde staat vaak wel bovenaan het lijstje. Maar persoonlijk vind ik het geen juiste benaming. Je suggereert ermee dat je deze aandoening alleen kunt krijgen als er iets in een relatie mis zou gaan. Het omvat veel meer dan liefdesverdriet. Het gebroken hart syndroom zou iemand met een slecht nieuws gesprek op werk, terwijl diegene al in het rood staat en zijn kinderen nu niet meer op kan voeden, ook kunnen overkomen. Het verschilt per persoon wat iemand een hevige stressreactie geeft.’
Hoe herken je een gebroken hart syndroom bij iemand?
‘Op het moment dat jij door een acute prikkel een hevige stressreactie creëert, kan het jouw hart raken. De pompfunctie van het hart verslechtert en je krijgt klachten als pijn op de borst, hartkloppingen en kortademigheid. Veel beschrijven het als het gevoel dat je keel dichtgeknepen wordt en er een olifant op je borst staat. Het is heel moeilijk om te zeggen wanneer je wel en niet aan de bel moet trekken, maar als iemand tegenover je zit met langdurige last van druk tussen de schouderbladen en op de borst, zou ik altijd aanraden om de huisarts te bezoeken.’
Wat kun je in het dagelijkse leven doen om zo’n infarct te voorkomen?
‘Doordat een Takotsubo cardiomyopathie, heel acuut is, is het lastig te voorkomen, maar neem stress gerelateerde klachten altijd serieus. Of je nu een vrouw bent van 20, van 40, of van 60. Inzicht hebben in je hartgezondheid is ontzettend belangrijk en dat inzicht krijg je door jouw hart goed te laten checken. Als vrouwen zijn we altijd heel erg bezig met de risicofactoren die we aan de buitenkant zien; roken en overgewicht, maar vergeet niet je cholesterol, bloeddruk en bloedsuiker te laten meten; waardes die tijdens de overgang kunnen gaan schommelen. Dat zijn namelijk allemaal spiegels van jouw hartgezondheid.
Daarnaast moeten we die stress echt gaan behandelen. Stel jezelf de vragen: slaap je genoeg, komt jouw zenuwstelsel genoeg tot rust, kan je je genoeg ontspannen en werk je niet te hard of teveel? Wees niet bang om daarvoor uit te komen, maak het bespreekbaar. We hebben het over onze hartgezondheid. Alleen jij kunt jouw eigen agenda beïnvloeden. Dat kan ik niet voor je doen.’
Benieuwd naar meer informatie over het vrouwenhart? Klik dan op deze link.
Fotocredits: Suzanne Muller
