In de serie Zonder jou vertellen mensen over het verlies van een dierbare. Veel te snel achter elkaar en veel te jong overleden de ouders van Esther van Gelder-Koens, manager juridische zaken bij DELA. Het verdriet en het verlies blijven, maar de veerkracht en het optimisme bleken een sterk medicijn. De rol van de Roparun was daarbij een zeer bijzondere…

‘Soms zeggen mijn zus en ik tegen elkaar: “Wat zouden ze nu van ons vinden?” En dan denken we hetzelfde. Onze ouders zouden heel trots zijn. Op ons, maar vooral op de kleinkinderen. Dat het doorgaat allemaal, met dezelfde drive en kracht als waarmee ze ons hebben opgevoed.’

Bizarre samenloop

Esther verloor ruim twintig jaar geleden haar vader aan prostaatkanker. Vier jaar later stierf haar moeder aan borstkanker. Haar zus was negentien en zijzelf eenentwintig toen de opeenstapeling van nare berichten begon. ‘Het was een bizarre samenloop, als je er een kansberekening op los zou laten, kan het bijna niet. Maar het gebeurde allemaal toch.’

Nog zo jong

Eerst had Esthers moeder borstkanker gekregen, ze was er bovenop gekomen, maar toen voelde haar vader zich ineens op wintersport niet lekker. ‘Ze waren dertig jaar getrouwd, vierden het leven en ineens was het goed mis. Hij kon niet meer beter worden. De kanker bleek overal al uitgezaaid te zijn.’ Drie maanden nadat haar vader terminaal ziek bleek te zijn, keerde de borstkanker terug bij haar moeder. ‘We hadden een mooi leven. Onbezorgd. Ik studeerde rechten, liep stage, werd verliefd op Marc, mijn huidige man. Plotseling voelde het alsof de hele bodem onder ons bestaan weg werd geslagen.’ Moeder was een stoere. ‘Ze kreeg het voor elkaar de sfeer goed te houden, ze stimuleerde mijn zus en mij voor ons eigen leven te kiezen. Ze zei vaak: “Blijf leven, blijf genieten, het leven gaat door.” Maar we waren murw gebeukt, we waren er nog helemaal niet aan toe om zonder ouders verder te gaan. En ze waren nog zo jong ook.’

Nieuw leven

Het lukte Esthers moeder om het verdriet en haar eenzaamheid na het overlijden van haar man zoveel mogelijk bij de dochters weg te houden, ze vocht zich naar een vier jaar durende verlenging van haar leven, hoe ziek ze op het laatst ook was. We zijn er altijd voor haar geweest en gingen mee met elk ziekenhuisbezoek. ‘En toen werd ik zwanger, een fantastisch geschenk. Negen maanden lang waren er momenten dat we bang waren, dat mijn moeder haar eerste kleinkind nooit zou zien. Maar uiteindelijk heeft mijn dochter nog vijf maanden als een heerlijk prinsesje in haar armen kunnen liggen. Een overdaad aan babyfoto’s op het prikbord bij oma; het nieuwe leven hield ons allemaal op de been. Er waren zoveel momenten van ontroering, soms ook heel absurd. Toen mijn moeder tijdens chemotherapie een wond had en ze aan een gevaarlijke streptokokkenvariant dachten, hadden we allemaal preventieve antibiotica en stonden we samen met Isis, mijn paar weken oude dochtertje, achter het raam naar oma te zwaaien. Maar verder ging het leven vooral door, precies zoals mijn moeder zo graag wilde, konden we de focus leggen op wat er was en wat komen zou. Konden we genieten van ons nieuwe gezin. En ondertussen vocht mijn moeder heel hard er zo lang mogelijk bij te zijn. Ze had altijd gezegd dat ze de regie over haar levenseinde wilde, dat ze niet de lijdensweg van mijn vader wilde. Maar uiteindelijk heeft ze toch voor het lijden gekozen, omdat ze ons, en vooral Isis, niet kon loslaten. Ergens heel verdrietig.’

Het belang van doorgeven

Esther kreeg later nog een zoon, haar zusje kreeg twee zonen. ‘Nu we zelf ouders zijn, realiseren we ons pas echt wat het betekent en begrijpen we een beetje wat mijn ouders moeten hebben gevoeld. Los moeten laten wat je zo lief is, is niet te doen. Kinderen vullen je hart met liefde en dat maakt tegelijk het leven zo kwetsbaar. Je wilt ze niet zo vroeg confronteren met verlies, met rouw, met afscheid.’

Dat besef maakt het belang van doorgeven nog zoveel groter. ‘Ik wil het verlies van mijn ouders niet associëren met iets negatiefs. Dat hadden zij ook nooit gewild. Zij hebben ons voldoende door- en meegegeven. Het optimisme, het supporten, de liefde, de blik op vooruit, dat paste allemaal zo bij hen. Mijn zus en ik hebben altijd hun liefde en toewijding gevoeld. Daarom is het voor mij zo belangrijk ook overal positivisme en kracht uit te halen. Dat is echt niet altijd eenvoudig, maar dat is hun geest, dat is hoe wij in de basis in het leven staan.’ Dat is ook de reden waarom Esther vorig jaar samen met collega’s mee liep in de door haar werkgever DELA gesponsorde estafetteloop Roparun. Die loop gaat over vijfhonderd kilometer, de deelnemers zamelen in teams hiermee geld in voor de palliatieve zorg. ‘Juist de zorg die bij mijn ouders zo belangrijk is geweest en waarvoor ik zo dankbaar ben geweest.’

Roparun

De Roparun bracht meer. ‘Als kind heb ik veel aan atletiek gedaan en dan was mijn vader er altijd met al zijn enthousiasme bij. Mijn man is ook sportief en toen we samen trainden voor de Roparun, zat ik soms stuk. Marc zei tijdens een training: “Kom op Essie, nog één keer alles uit de kast, we zijn er bijna.” Toen schoot ik vol. Dat was precies wat mijn vader altijd naar me riep op de atletiekbaan: “Kom op Essie, tandje erbij!”, ik hoor het hem nog zo zeggen. Dat was ook zo typisch. Als we thuis iets deden, deden we het goed of niet. Nu keerde dat weer terug. De Roparun lopen was mijn ultieme doel en dat moest en zou me gaan lukken. Voor het goede doel, voor mijn ouders, voor alle DELA-collega’s in mijn team en voor mezelf.’

Doorleven in de verhalen

De Roparun voelde voor Esther als een geschenk. ‘Ik deed mee met mijn ouders in mijn hart. Weet je, zo’n verdrietige periode beschadigt je, maar als ik zie hoe mijn zus en ik toch het leven weer hebben opgepakt en er echt iets moois van hebben gemaakt, vanuit de geest van mijn ouders, dan ben ik dankbaar. Ik vind het ook belangrijk dat er over ze gepraat blijft worden. Onze kinderen missen in hun leven de warmte en liefde van die mooie mensen, maar die mooie mensen leven wel door in de verhalen. Het voelt dan heel goed er zo bewust mee bezig te zijn tijdens de Roparun, dan leven ze toch weer een beetje voort op een heel positieve, gezonde manier.’

Maatschappelijk betrokken

‘Inzichten en ervaringen vormen je. En die zijn zeker bepalend geweest in mijn keuzes. Op de vacature van DELA stond destijds mijn naam. Zo voelde dat. Omdat ons bedrijf de middelen zo goed inzet voor de maatschappij en zo betrokken is bij onze leden, voel ik mij trots om bij DELA te mogen werken. Dat zat in het verlengde van het dna van mijn ouders, die het ook altijd belangrijk vonden betrokken te zijn. Het gedachtegoed van DELA geeft de mooie juridische uitdaging die ik bij dit bedrijf vind een bijzondere lading. Het enthousiasme om voor DELA te mogen werken, zie ik overigens terug bij al mijn collega’s en dat werkt aanstekelijk.’

Liefde helpt

Met drive, doorzettingsvermogen en hard werken kom je ver in het leven. ‘En heel belangrijk: zorg dat je veel liefde om je heen hebt. Dat je mooie mensen om je heen verzamelt. Dat helpt enorm als je weer verder moet na een zware tijd. Dat is ook wat ons werk bij DELA behelst. Natuurlijk spelen de thema’s verlies en verdriet een grote rol, maar ook: hoe ga je door? Als ik naar mezelf kijk: het leven stond niet stil, ook al voelde dat in het begin wel even zo. We volgen nog steeds het pad dat ons voor ogen stond. Alleen wel meer gefocust en bewuster, omdat we de vergankelijkheid en de kwetsbaarheid hebben gevoeld. Het is niet verkeerd om te beseffen wat dat is.’

Ze glimlacht. Bij de herinnering. ‘Ik ben vrij nuchter, maar toen mijn moeder overleed waren we allemaal bij elkaar, rondom haar bed, beneden in de woonkamer. Op de eerste etage sliep Isis. Toen mijn moeder haar laatste adem uitblies, was het net even of ze haar lichaam verliet. En ik dacht: voordat ze echt helemaal naar boven gaat, zweeft ze vast nog even langs het wiegje van Isis om een laatste kusje te geven.’

Over DELA

Dit artikel is gemaakt in samenwerking met coöperatie DELA . DELA helpt nabestaanden al ruim 80 jaar bij het verzorgen van een mooi afscheid. Want een mooi afscheid zorgt voor fijne herinneringen die helpen om de draad van het leven weer op te pakken. Leven toevoegen aan de dagen, waar vaak geen dagen meer kunnen worden toegevoegd aan het leven. Dat is de missie van Roparun. Door mee te doen aan de Roparun halen teams geld op voor ondersteunde zorg voor mensen met kanker. Lees meer via deze link.