Een hoogsensitief kind kan behoorlijk boos worden en veel vragen van jou als ouder. HSP- en WENDY Expert Esther Bergsma legt uit waarom die woedeaanvallen ontstaan en hoe je ermee om kunt gaan.
Ineens schreeuwen of slaan. Boos zijn om ‘niets’. Niet meer aanspreekbaar zijn. Woedeaanvallen van een kind kunnen het gezinsleven behoorlijk ontwrichten. Ouders, maar soms ook broertjes of zusjes lopen op hun tenen om uitbarstingen te voorkomen.
Uit onderzoek van Esther Bergsma blijkt dat ruim 60% van de hoogsensitieve kinderen regelmatig last heeft van woedeaanvallen en dat hun ouders dat erg lastig vinden om mee om te gaan.
Niets meer horen
Als het kind tijdens een woedeaanval spullen kapot maakt, anderen slaat of in gevaar brengt, wil je als ouder ingrijpen. Tegelijkertijd merk je dat je kind niets hoort van wat je zegt.
Overprikkeling is een teveel aan prikkels die verwerkt moeten worden. Als er zo veel binnenkomt dat het kind het niet meer kan verwerken, kan het op ‘tilt’ slaan oftewel in een overload terechtkomen. Op dat moment heeft het geen controle meer over zijn gedrag. Het moet zich ontladen (of afsluiten). Die ontlading komt vaak in de vorm van woedeaanvallen of huilbuien. Het is dus een natuurlijk en beschermend proces. Zonder ontlading kunnen lichaamsfuncties namelijk uitvallen. De ontlading zorgt ervoor dat het incasseringsvermogen weer functioneert en prikkels verwerkt kunnen worden.
Tijdens de ontlading zelf kan er echter niets verwerkt worden. Daarom dring jij ook niet door tot je kind.
Het kind kan nog niet anders
In mijn begeleiding van ouders met hoogsensitieve kinderen kom ik deze verzuchting regelmatig tegen. Waarom herhaalt een kind, dat heel goed begrijpt dat iets niet mag, toch steeds weer dat probleemgedrag? Het antwoord daarop is simpel: het kan (nog) niet anders.
Intense emoties
Ook al voelt het soms alsof de woedeaanval vanuit het niets ontstaat, het begint met heftige emoties van het kind. Alle hoogsensitieve personen hebben intense emoties. Ze beleven zowel negatieve als positieve emoties sterker dan een niet-sensitief persoon.
Die emoties kunnen op verschillende manieren geuit worden. Kinderen die zich makkelijk uiten zijn theatraal en aanwezig. Ze maken veel ‘gedoe’ van hun gevoelens. Kinderen die ingetogener zijn, uiten hun emoties nauwelijks. Vaak slaan hun gevoelens naar binnen en leiden tot buikpijnen, depressies of angsten.
Emoties binnenhouden verkleint het risico op afwijzing en veroordeling. Dit leidt echter vaak tot lichamelijke (psychosomatische) klachten, omdat het onderdrukken van emoties de gevoelens zelf nauwelijks vermindert. Dat geldt vooral voor negatieve gevoelens. Het onderdrukken van emoties heeft dus een prijs.
Zoeken naar de juiste vorm
Je kunt je kind ondersteunen door het vinden van de juiste vorm van het uiten van emoties. Als je zegt ‘wees niet zo boos’, concludeert het kind dat zijn emoties niet oké zijn. Je kind zal in de toekomst proberen dit te onderdrukken. Dat heeft negatieve gevolgen schreef ik al. Bovendien zullen de emoties toch weer een keer eruit komen in een vaak heftiger woedeaanval. Waarna je hoogsensitieve kind zich zeer schuldig zal voelen. Dit zit het gezond leren uiten van emoties in de weg.
Machteloos
Wat gebeurt er als je je kind straft voor zijn gedrag tijdens een woedeaanval? Je kind voelt zich nog machtelozer. Zijn overprikkeling en zijn emoties worden nog heftiger. Dat lokt bij jou weer een sterkere reactie uit en zo zit je in een vicieuze cirkel die eindigt in tranen bij jullie beide (want ook jij voelt je machteloos). Zelfs in het meest positieve scenario dat je kind wel luistert ben je alleen met korte-termijn bijsturing bezig, maar los je niet het onderliggende probleem op. Je kind leert niet om te gaan met prikkels noch zijn gevoelens te uiten. De volgende keer zal hij dus weer hetzelfde reageren; hij weet niet beter.
Begrijp mij
Als we voelen dat de ander ons niet begrijpt, blijven we (onbewust) proberen alsnog dat begrip te krijgen. We willen ons begrepen voelen. Zo werkt het ook met je kind. “Ja, maar snappen ze dan niet dat het gewoon oneerlijk is?” zou je kunnen horen als je in zijn hoofd kijkt tijdens een boze bui. Jouw opmerkingen dat hij niet met de deuren moet slaan, maken hem dan alleen maar bozer.
Heb begrip voor de teleurstelling, de angst of de jaloezie. Dat zorgt het ervoor dat hij niet meer hoeft te strijden om zijn gelijk te halen. Daardoor kan hij ook weer luisteren naar wat jij te zeggen hebt. Begrip zorgt dus voor verbinding. Begrip haalt de angel uit een situatie. Van daaruit kan het echte opvoeden beginnen. Dat is pas het moment dat je de regels kunt handhaven.
In plaats van te zeggen “wees niet zo boos”, kun je dus beter stilstaan bij de vraag wat je kind zo boos maakt, en hem leren zijn emoties op een effectievere manier te leren uiten. Zo leert hij zijn gevoeligheid beter begrijpen en er effectief mee om te gaan.
Esther Bergsma is expert Hoogsensitiviteit, sociaal-wetenschappelijk onderzoeker, spreker en auteur van Hoogsensitieve kinderen en Het hoogsensitieve brein. Zij richtte het online platform Hoogsensitief.NL op voor meer (h)erkenning voor HSP, vol met tips en blogs. Wil je nog meer over hoogsensitiviteit weten? Neem dan een kijkje op dit YouTube kanaal en Instagram-account.
Lees ook:
Waarom drie dagen werken genoeg is voor hoogsensitieven
Waarom hoogsensitieve vriendinnen geweldig zijn
6 tips om nu je hoogsensitieve kind te helpen
Neem een abonnement op de Wendy-specials
Nu voor € 17,50 + 2 x zonneproduct van IK Skin Perfection t.w.v. € 71,50
De Wendy-specials verschijnen vier keer per jaar, in elk seizoen 1. Wil jij ook geen nummer meer missen? Neem dan nu een jaarabonnement en ontvang 4 x de Wendy-special plus 2 zonneproducten van IK Skin Perfection t.w.v. 71,50. Je ontvangt de de Mineral SPF 30 (€ 29,90) en de Sun SPF 50 (€ 41,90) van het mooie merk IKSkin Perfection. Deze krachtige, hydraterende zonnecrèmes beschermen je deze zomer optimaal tegen de zon en zijn bovendien natuurlijk en ontwikkeld in harmonie met de natuur!
Deze actie geldt zolang de voorraad strekt, dus wees er snel bij. Ga naar wendyonline.nl/abonnementen