In de serie Zonder jou vertellen mensen over het verlies van een geliefde of familielid. Hoe voelt diepe rouw? Wat geeft hen troost? Gerdie (48) en haar man Onno verloren negen maanden geleden hun tienjarige dochtertje Lynn na een operatie. Vandaag is het de eerste keer dat ze kerst moeten vieren zonder hun geliefde Lynn.

‘Daar sta je dan. Het enige wat ik kon denken was: dit kan niet waar zijn. Mijn dochter ligt naast me, levenloos. Hoe kan dit? Is dit echt? Het kan niet. Maar ik was erbij. Ik zag hoe ze niet lekker werd, hoe ze ging liggen en haar hart stopte met kloppen.’

Operatie

‘Negen maanden geleden werd Lynn geopereerd. Ze zou een hartkatheterisatie krijgen, om te kijken hoe haar longvaatjes het deden. Ze was namelijk ziek aan de bloedvaten in haar longen en daarnaast had ze een hartafwijking. Voor Lynn was dit de zesde keer dat ze een hartkatheterisatie kreeg. Ze was in haar leven in totaal al tien keer eerder geopereerd. Ze was het dus wel gewend om in het ziekenhuis te zijn en ze was helemaal niet bang voor de operatie. Lynn was heel stoer en ze hielp zelfs mee met de narcose. Ongeveer acht jaar geleden had ze een bandje om haar longslagaderen gekregen, wat ervoor zorgde dat de druk in haar longen werd verlaagd. Dat bandje kwam steeds strakker te zitten, omdat ze groeide. Dat bandje hadden ze al een keer losser gemaakt, dat was prima gegaan. Dat gingen ze deze operatie weer doen. De operatie was geslaagd, we werden opgebeld dat we naar de uitslaapkamer mochten komen en dat de alles goed was gegaan.

Toen Lynn in de uitslaapkamer aankwam was ze erg misselijk. Ze lag naar links gedraaid en had een bakje naast haar hoofd, ze moest overgeven. Ik hielp haar door haar zuurstof masker even af te doen en het bakje vast te houden. Ik legde mijn hand op haar hoofd, ze voelde zweterig. “Mama is hier, ik ben bij je”, zei ik tegen haar. Ze keek omhoog en knikte door haar ogen open en dicht te doen. Meer kon ze niet doen, ik zag dat ze zich echt niet lekker voelde. Een paar seconden later ging Lynn plat op haar rug liggen, werd heel grauw en haar hart stopte.’

Reanimeren

‘De artsen liepen direct naar haar toe en begonnen met reanimeren. Ze riepen naar andere artsen en verpleegkundigen om adrenaline te halen en ze bleven elkaar opdrachten geven. Ze stonden met een paar man om Lynn haar bed heen. Eerst dacht ik nog: het komt wel goed. Het is niet gek dat haar hart even stopt. Maar het duurde en duurde. Ik moest steeds verder van haar weg gaan staan, zodat er nog meer artsen bij Lynn konden komen. Ik kreeg pijn in mijn buik en werd heel gespannen. Ik kon mijn blik niet wegdraaien, ik wilde alles zien. Eigenlijk wilde ik naar haar toe rennen, maar dat kon niet, want ik wilde ook niet in de weg staan. Ze zag er zo klein en kwetsbaar uit, in dat grote bed. Ik had het gevoel dat ik gek werd. Ik wilde huilen, gillen, schreeuwen, maar ik kon niets uitbrengen. Alleen maar toekijken.

Ik zag op de monitor dat er een hartslag was van 75. De arts zei dat haar hart weer klopte. Ik vroeg waarom ze dan niet stopten met reanimeren. Hij zei dat het hart nog ondersteuning nodig had, omdat het nog zwak was. Ik hield mij daaraan vast, maar voelde tegelijkertijd wanhoop en angst. Op een gegeven moment riep iemand: “Er is een ademhaling!” En iedereen stopte even twee seconden met reanimeren, maar daarna gingen ze gelijk weer door. Ondertussen had ik twee seconden meer hoop. Ik dacht steeds dat ik in een nachtmerrie zat, het kon gewoon niet waar zijn. Na veertig minuten reanimeren hoorde ik de arts zeggen dat ze gingen stoppen met reanimeren. Ik werd helemaal niet goed. Ik liep naar Lynn toe en schreeuwde: “Nee, dit kan niet!” Terwijl ik aan het schreeuwen was hield ik Lynn stevig vast. Mijn man stond aan de andere kant van haar bed en hield haar ook vast.’

Verlies

‘Ik keek naar het mooie lichaam van mijn dochter. Haar lijfje was slap en ze reageerde niet meer. Ik weet dat ze er niet meer is, maar toch kan ik het niet geloven. Ze ging zo levendig de operatie in, ze had er zelfs zin in. Nooit zou ik haar meer in mijn armen kunnen sluiten. Ik kon niet meer stoppen met huilen. Mijn verdriet moest eruit, dat wilde ik ook niet tegenhouden. Ik wilde dat Lynn wist hoe erg ik haar mis, dat ik niet zonder haar kan. Ik wist niet hoe ik verder moest zonder haar. Ze leek zo rustig en ontspannen, toen ze onder narcose ging. Ik herinner me dat ze tijdens het in slaap vallen niet naar mijn hand greep. Normaal gesproken pakte ze altijd mijn hand, als ze onder narcose ging. Nu liet ze haar hand naast haar op de dekens liggen. Ik heb toen zelf haar hand gepakt. Ik wilde haar vasthouden, zodat ze voelde dat ik bij haar was, terwijl ze in slaap viel. Ze hield zelf met haar linkerhand het mondkapje vast, dit wilde ze echt zelf doen. Zo hield ze dapper het mondkapje vast, ook tijdens het in slaap vallen. Geen één moment bewoog ze het kapje. Ze bleef heel rustig liggen. Het viel me op. Het voelde anders dan de andere tien keren.

Het is onduidelijk wat er precies is gebeurd. De artsen zijn er wel van overtuigd dat het met de operatie te maken heeft gehad. Ze was verder helemaal niet zwak. Lynn was gewoon een meisje dat net als alle andere kinderen van haar leeftijd op trampolines sprong en ging karten. Je merkte niet dat ze ziek was. Het kan zijn dat er tijdens de operatie zelf iets fout is gegaan, maar het kan ook een reactie van haar lichaam op de operatie geweest zijn. Je weet nooit hoe bloedvaten reageren. We hebben er bewust voor gekozen om haar niet te laten nakijken. Er was al zoveel aan haar gedaan, dus we wilden niet meer dat ze verder nog iets met haar zouden doen. Het verandert ook niks, we krijgen haar er niet mee terug als we het weten.’

Verdergaan

‘Ik heb het gevoel dat Lynn nog steeds bij me is. Soms weet ik niet of ik haar echt bij me voel, of dat ik het me inbeeld, omdat ik het gewoon graag wil. Dan lig ik in bed en voel ik weer hoe ze dicht tegen me aan lag. Laatst ging ik met mijn zoon en het beste vriendinnetje van Lynn naar een trampolinepark. Normaal gesproken zou ik zelf nooit op de trampolines gaan, maar toen deed ik het. Ik wist dat Lynn dat heel leuk zou vinden, dat was ook iets wat ze graag deed. Ik heb toen heel lang gesprongen op de trampolines, voor haar. Ik had heel sterk het gevoel dat ze bij me was en dat we samen aan het springen waren.

Zulke momenten maken het iets makkelijker om ermee te leven, maar echt makkelijk wordt het natuurlijk nooit. Je kunt het haast geen plek geven. Mensen zeggen vaak dat het beter wordt met de tijd, maar voor mijn gevoel is het nog net zo als negen maanden geleden. Je voelt je kapot en je overleeft als het ware. Ik ben niet in mijn bed gaan liggen, ik moest doorgaan met het leven, omwille van Lynn haar drie broers. Aan hen en mijn man heb ik heel veel steun. Het is voor ons gezin heel lastig om dit verlies te verwerken, maar we zijn er voor elkaar. We proberen er zoveel mogelijk over te praten met elkaar. Vooral aan mijn jongste zoon merk ik dat hij er veel moeite mee heeft. Hij is negen jaar oud, Lynn was tien. Ze deden veel samen, gingen samen naar school. Hij voelt zich eenzaam zonder zijn zus. Het verlies is nog steeds even zwaar. Ze gaat geen seconde uit mijn hoofd, het missen wordt nooit minder. Lynn was het enige meisje in ons gezin, ze was ons prinsesje.’

Herinneringen

‘Ik omschrijf Lynn altijd als een Pipi Langkous. Zo was ze echt. Ze kon heerlijk kliederen en ging heel erg haar eigen gang. Ze deed alles op een leuke, gezellige manier. Dat zorgde ervoor dat je bijna niet kwaad op haar kon worden. Ze vond alles leuk en was heel positief en opgewekt. Ze hield van gekkigheid en lachen. Voor haar klasgenootjes was ze de clown van de klas. Altijd maakte ze anderen aan het lachen en de andere kinderen wilden graag met haar spelen. Haar klasgenootjes hadden het daarom ook erg moeilijk met het verlies. Lynn was heel dapper en stoer. Ze moest vaak naar het ziekenhuis en werd regelmatig geopereerd, maar ze klaagde nooit. Bij de uitvaart wilden we dit ook meegeven aan haar klasgenootjes. Dat ze net zo krachtig en positief in het leven mogen staan als Lynn. Ook wanneer het soms moeilijk is. Na de zomer zou ze naar groep acht gaan en de kinderen willen graag dat Lynn erbij is. Daarom hebben ze een tafeltje voor haar neergezet in het lokaal en hebben ze allemaal foto’s op de muur gehangen. Het leeft nog steeds heel erg bij hen.

De ochtend voor de operatie, stonden we in het ziekenhuis samen onder de douche. Ik stootte per ongeluk tegen haar hoofd in de douche. Ik heb haar toen getroost en haar dicht tegen me aan gehouden. Dit is een van de laatste bijzondere herinneringen die ik met haar heb. Het klinkt misschien gek, maar ik ben ergens blij dat ik tegen haar hoofd stootte. Daardoor koester ik nu een mooie herinnering van ons tweetjes, op haar laatste dag. Toen we in het ziekenhuis waren maakte ze een tekening en schreef ze onder andere: lieve papa en mama, bedankt, zonder jullie was ik nooit zo ver gekomen. Dat vond ik ook heel bijzonder.’

Kerst

‘Dit jaar zal de eerste keer zijn dat we kerst zonder Lynn moeten doorbrengen. Hier zie ik best wel tegen op. Kerst is natuurlijk een tijd waarin je samen bent met je familie, maar onze familie zal nooit meer compleet zijn. Kerst zal nooit meer hetzelfde zijn. Maar aan de andere kant: ik mis haar elke dag. Kerst is daarin niet anders dan andere dagen, geen enkele dag zal meer hetzelfde zijn zonder Lynn. Vorig jaar heb ik stoffen donuts gekocht, voor in de kerstboom. Lynn was zo dol op donuts. Dit jaar heb ik die donuts weer in de kerstboom gehangen, als aandenken aan haar. Dat had ze zo leuk gevonden. Dit jaar ga ik kerst niet echt vieren. Ik kijk er ook niet naar uit. Kerst was echt Lynn haar periode. De decembermaand vond ze de allerleukste tijd van het jaar. Zonder haar is de lol eraf.’

Lees ook deze Zonder Jou verhalen: