Met een puber en een (bijna) puber in huis heeft Wendy genoeg opvoedvragen. Puber- en WENDY-expert Marina van der Wal geeft elke week antwoord in Wendy’s opvoedvraag. Dit keer: waarom liegt een puber en hoe kun je hier het beste op reageren?

In de gaten krijgen dat je puber jokt of liegt is altijd een akelige ontdekking. En je hebt heel snel het gevoel dat alles op de helling staat. Niet alleen de relatie tussen jouw en je kind staat op de helling. Ook de vrijheid die je denkt te kunnen geven en het vertrouwen dat je schenkt.

Waarom liegt een puber?

Laten we het in deze opvoedvraag eerst eens hebben over de reden waarom een puber zou kunnen liegen. En of ‘dat liegen’, zoals wij dat als ouders ervaren, ook daadwerkelijk liegen is, in de beleving van een puber.

Jouw dochter liegt niet zo maar tegen haar vriendinnen. Liegen is gedrag en als mensen ontwikkelen we vooral het gedrag waarvan we ontdekt hebben dat het ons verder brengt of gelukkig maakt. Je vertoont het gedrag waar je voor beloond wordt dus nog een keer. Die beloning is dan natuurlijk geen koekje, maar bijvoorbeeld uitgenodigd worden voor feestjes, geaccepteerd worden. Dit laatste is belangrijk voor pubers. Niet geaccepteerd worden is voor pubers een pijnlijke ervaring. In figuurlijke zin maar ook letterlijk: sociale pijn, want zo noemen we deze vorm van pijn met een mooi woord, wordt door de hersenen op precies dezelfde manier ervaren als lichamelijke pijn. Liegen kan dan ingezet worden als overlevingsmechanisme: er alles aan willen doen om erbij te blijven horen.

Verlang geen openheid

Voor moeders en vaders is het vreselijk als ze ontdekken dat hun kind tegen ze liegt. En bijna iedere ouder heeft op een goed – of misschien beter gezegd – op een slecht moment deze ervaring. Zeggen dat jouw puber áltijd eerlijk tegen je is, is een gevaarlijk én een naief uitgangspunt. Ten eerste eis je met dit uitgangspunt altijd openheid van je puber terwijl dit juist een levensfase is waarbij ze minder openheid willen geven en deze ruimte ook nodig hebben. Jouw puber het gevoel geven dat openheid verwacht wordt is eigenlijk uitnodigen tot draaien, jokken en uiteindelijk liegen. De openheid waar je naar verlangt krijg je juist niet.

Je ouders teleurstellen, dat is akelig voor een puber. Je zou het misschien niet altijd denken, maar jouw zoon, jouw dochter, voldoet diep in zijn of haar hart gráág aan jouw verwachtingen en onuitgesproken eisen. Het idee dat je je vader of moeder moet teleurstellen met die drie voor Engels kan zo maar onverteerbaar lijken. Dan is het een kleine stap om niets te zeggen of de waarheid een beetje geweld aan te doen: te zeggen dat het goed is gegaan.

En dat doen pubers dan weer met de optimistische gedachte dat het een volgende keer natuurlijk goed komt. Dan haalt hij of zij wél een goed cijfer en is alles weer rechtgetrokken. Voor jou is de verrassing dan des te groter bij het rapport…

Ontwikkel het zelfvertrouwen

Liegen is niet leuk. Het gevoel dat je voorgelogen wordt is akelig. Heb je het gevoel dat jouw puber liegt? Benader deze opvoedvraag dan eens van een andere kant, houd wat ik eerder gezegd heb in je achterhoofd en ga kijken wat de overwegingen van je kind kunnen zijn.

Is je zoon bang om zijn eer te verliezen?

Je dochter kan zo maar bang zijn om buitengesloten te worden.

Wat dénkt jouw zoon of dochter van jouw ideeën over zijn of haar leven en gedrag? Soms hebben we het als ouders helemaal niet in de gaten dat we door ons gedrag of door kleine opmerkingen onze kinderen het idee geven dat we harde eisen stellen en grote verwachtingen van ze hebben.

Als je je puber betrapt op draaien, jokken of liegen, dan is aandacht besteden aan de ontwikkeling van het zelfvertrouwen en het zelfbeeld een stuk effectiever dan boos worden. Om het gevoel te hebben dat je stevig in het leven staat moeten pubers leren om flexibel te zijn; dat ze zich leren aanpassen aan situaties, groepen, mensen en meningen zónder zichzelf te verliezen. Dat is juist in deze levensfase niet makkelijk.

Wendy’s opvoedvraag. Hoe krijg ik mijn puber aan school?

Wendy’s opvoedvraag: hoe help je een angstige puber?

Puberhulp in Corona tijd

Omdat alle pubers in Nederland op dit moment thuis zitten vanwege het Corona-virus, gaat Marina elke ochtend om 9.00 live op Facebook (facebook.com/marinavanderwal). In de uitzendingen komt elke dag een vraag van de dag aan bod: een vraag om het thuis over te hebben. Ook krijg je praktische tips en informatie over pubers en beantwoordt Marina live vragen van de kijkers. Een extra steuntje in de rug dus in deze tijd! Iedereen kan hieraan meedoen.

Bij Marina kun je als ouder ook handige online cursussen volgen

Zelfvertrouwen kun je leren

Marina van der Wal is opvoedcoach en puberexpert. Op haar website kun je de online cursus ‘Zelfvertrouwen kun je leren’ vinden. Zelfvertrouwen is een spier die je kan trainen. Deze cursus geeft je meer informatie over de emoties van je puber door je eigen gedrag, welke verwachtingen jouw puber heeft in vergelijking met jouw gedrag en wat jouw zelfvertrouwen zegt over het zelfvertrouwen van jouw puber. Deze cursus bestaat uit 5 online lessen met schriftelijke informatie, praktische opdrachten en heb je een persoonlijk en op maat gemaakt plan.

Happy huiswerk

Marina van der Wal is opvoedcoach en puberexpert. Op haar website kun je ook de online cursus ‘Happy Huiswerk’. terugvinden. Deze cursus geeft je meer inzicht in verschillende leertechnieken die jouw puber helpen om effectiever te studeren, helpt de schoolresultaten en rapporten te verbeteren en zorgt ervoor dat jouw puber niet meer op het laatste moment voor een proefwerk leert, maar op tijd. Deze cursus bestaat uit een video van tien online lessen met schriftelijke informatie, praktische planners om uit te printen en praktische opdrachten. Je kan de deze cursus perfect in je eigen tempo volgen.