De zomervakantie is volop op gang. Half Nederland zit in het buitenland of is in eigen land op vakantie. Genieten van een welverdiende vakantie na een jaar lang werken geeft je rust en ontspanning. Gek genoeg loop je juist nu of straks na je vakantie het risico om in een burn-out te belanden. HSP/burnout- en WENDY expert Ilonka van Galen legt uit wat daar de redenen van zijn.
Veel mensen belanden tijdens of na een vakantie in een burn-out. Vaak komt het als een donderslag bij heldere hemel. Ineens is daar de man met de hamer. Je bent fysiek en emotioneel compleet uitgeput en het energieniveau is gedaald naar een dieptepunt. Wat een ontspannen vakantie had moeten worden draait uit op een periode vol met stress en lichamelijke en psychische ongemakken.
Stress symptomen negeren
Een burn-out kan aanvoelen alsof het vanuit het niets komt. Een burn-out ontstaat na een langdurige overbelasting. In de maanden voor een burn-out heeft het lichaam veel stress ervaren en draaide je puur op adrenaline. Op het werk of in de thuissituatie zat je in een bepaald ritme waardoor je niet veel last hebt gehad van stress symptomen. Het kan zijn dat je steeds meer prikkelbaar werd en na een lange, drukke dag uitgeput in bed bent belandde. Op dat moment verandert adrenaline in cortisol, het stresshormoon. Vrije dagen en het weekend worden gebruikt om jezelf weer op te laden. Aangezien wij leven in een gehaaste cultuur wil je op een vrije dag activiteiten gaan ondernemen die je ontspanning geven. Wanneer je op dit soort dagen geen energie hebt om ontspannende activiteiten te gaan ondernemen, moet je gaan uitkijken.
Bijnieruitputting
De bijnieren bevinden zich boven op de nieren en maken verschillende hormonen aan in ons lichaam. Deze hormonen zijn adrenaline/noradrenaline, cortisol, aldosteron, testosteron en oestrogeen. Bij te veel stress worden de bijnieren gestimuleerd om al deze hormonen extra aan te maken. Bij een bijnieruitputting raakt de ‘voorraad’ hormonen op. Bij een langdurige disbalans tussen ontspanning en inspanning kunnen de bijnieren uitgeput raken. Klachten die bij een bijnieruitputting horen zijn onder andere duizelingen, vermoeidheid, lage bloeddruk en ontstekingen. De batterij van je lichaam raakt op.
Ziek worden tijdens een vakantie
Tijdens het werk en je dagelijkse ritme zijn je lichaam en brein constant in beweging. Het lichaam is dit gewend en je voelt je prettig. Wanneer alles door een vakantie ineens tot stilstand wordt gebracht zijn je lichaam en brein in de war en komen de lichamelijke en psychische ongemakken omhoog. Deze klachten zijn onder andere extreme vermoeidheid, hoofpijn, slaapproblemen, somberheid, angsten en hartklachten. Je voelt je emotioneel en lusteloos. Dit zijn allemaal signalen van een burn-out. Je lichaam en brein kunnen de interne en externe prikkels niet goed opvangen en je krijgt last van concentratieproblemen en vergeetachtigheid.
Hoge verwachtingen
Aan een vakantie worden hoge verwachtingen geëist. In deze periode ‘moet’ je gaan ontspannen en uitrusten. Je stelt te hoge eisen aan jezelf en aan de vakantie. Vooral een bepaalde groep mensen heeft hier meer dan gemiddeld last van. Denk aan werkende moeders/vaders, mantelzorgers of de ambitieuze werknemers die zelden verzuimen en weinig ‘nee’ zeggen. Deze groep mensen is er vaak op gebrand om tijdens een vakantie volledig op te kunnen laden voordat zij weer terugkomen in het dagelijkse drukke bestaan. Juist door iets te ‘moeten’ leg je een druk op jezelf en kun je teleurgesteld worden wanneer de vakantieperiode niet is geworden zoals het in je planning stond. Geforceerd denken kan blokkades opleveren met een burn-out in of na de vakantie als gevolg.
Burn-out na de vakantie
Je denkt dat je volledig bent opgeladen tijdens een vakantie en gaat met frisse moed terug naar de werkplek of het normale leven. Aangezien je je voor de vakantie al gespannen voelde, is de vakantie slechts een tijdelijke adempauze geweest. Je komt terug in de dagelijkse sleur en er is niets veranderd. Vooral in de eerste week na je vakantie is er extra veel werk te verrichten. Je bent tijdelijk afwezig geweest waardoor er werk en email in te halen valt. De drukke situatie op je werk en privéleven kan behoorlijk confronterend zijn en het vliegt je letterlijk aan. Je bent niet volledig ontspannen teruggekomen vanaf de vakantie en dit is de druppel. Je lichaam en brein komen vanuit een volledige stilstand weer vol in beweging, dit is niet gezond. Je kunt ook geen marathon rennen zonder enige voorbereidingen, onderweg haak je af. Al vrij snel na je vakantie zul je je ziek gaan melden met een burn-out. Onbegrip heerst bij jezelf. De acceptatie is ver te zoeken, je komt immers net terug van een vakantie.
Tips
Zorg dat je voor je vakantie alvast wat gaat afbouwen qua drukte zodat je je lichaam en brein voorbereid op een rustige periode. Ga niet als een bezetene aan het werk de laatste dagen voor je vakantie om alles voorbereid voor de vervanging achter te laten. Maak een planning qua overname en begin daar tijdig mee zodat je met een gerust hart op vakantie kunt gaan. Doe je dit niet dan zul je je de eerste dagen van de vakantie ziek gaan voelen. Neem je werk niet mee op vakantie. Voor mensen met een eigen onderneming is het bijna niet te vermijden om af en toe de email te controleren om eventuele problemen op te lossen. Doe dit op vaste tijden en ga niet de hele dag achter je laptop of telefoon zitten. De vakantie is juist bedoeld om het werk tijdig los te laten. Blijf in beweging tijdens een vakantie, lichamelijk en psychisch. Blijf niet de hele dag stil in de zon liggen maar onderneem ook activiteiten. Dit maakt de overgang richting terugkomst naar de werkvloer of het drukke normale leven kleiner. Houd je brein actief door te gaan lezen of puzzels te maken. Van een periode vol met prikkels naar geen enkele prikkel wordt je brein niet vrolijk. Geniet vooral van de vakantie, dit is de tijd om op te laden!
Dit artikel is geschreven door Ilonka van Galen, een trotse Hsp die tot driemaal aan toe een burn-out heeft ervaren. Inmiddels is zij een expert op het gebied van Hoogsensitiviteit en burn-out, staat positief in het leven en houdt zich bezig met het creëren van een gezonde leefstijl. Ilonka heeft een grote passie voor schrijven en wilt met alle kennis die zij de afgelopen tien jaar heeft opgedaan andere mensen informeren, motiveren en inspireren. Op haar instagram pagina, Made by HSP, schrijft zij dagelijks blogs over verschillende onderwerpen. ‘Samen staan wij sterk’ is Ilonka haar levensmotto!
Meer artikel over hooggevoeligheid en burnout van ilonka lees je hier.
