Remona de Hond-Fransen verloor op 3 juni 2020 haar man Marc de Hond. Vanaf nu schrijft zij in elke WENDY en elke maand op wendyonline.nl een column over hoe ze verder gaat met haar kinderen Livia (5) en James (4). Dit keer vertelt ze hoe ze samen met haar nieuwe vriend en de kinderen op de geboortedag van Marc naar zijn graf gaat.

De maand september is vaak de maand waarin we ons realiseren dat de zomer bijna voorbij is en soms komt zelfs de herfst al om de hoek kijken. Iedereen gaat weer aan het werk en naar school en het normale leven krijgt weer vorm.

Voor mij is het ook het moment van besef dat Marc z’n verjaardag er weer bijna aan komt, daarvoor was het nog een ver-van-mijn-bed-show, maar als het echt september is ontkom ik er niet meer aan. En, ik moet mezelf eigenlijk corrigeren, ik probeer het zijn geboortedag te noemen, omdat een verjaardag toch impliceert dat je een jaar ouder wordt. En dat is precies wat ik de kinderen leer; als je dood bent dan kan je niet meer ouder worden. Wat we wel doen is vieren dat papa die dag, in dit geval 45 jaar geleden, geboren is. En daar horen ook mooie tekeningen voor papa en een taartje bij.

Prachtige datum

Zijn geboortedag is 21 september. Ik vind het een prachtige datum; de overgang van de jaargetijden en iedereen moet toch ook denken aan het liedje van ‘Do you remember the 21st night of september’ waarmee je swingend door de kamer gaat?

De aanloop hiernaartoe ben ik hier bewust en onbewust mee bezig. Ik bereid de kinderen een week of twee ervoor er al op voor. Livia reageert vaak ontspannen ‘oh ja Pappie’ en ik zie haar vervolgens in haar hoofdje verder denken. Ze moet dan nog even voelen wat het met haar doet en wat ze ervan vindt. Vaak geeft ze vervolgens een creatieve uiting aan door iets te knutselen voor papa.

Steentje op graf

Ik plan op dit soort dagen nooit iets vooruit, omdat ik echt geen idee heb waar ik die dag behoefte aan heb. Wel of geen mensen over de vloer, juist iets leuks of toch iets sobers doen. Vorig jaar koos ik ervoor om met z’n drieën een paar dagen weg te gaan. En nu een paar dagen voor z’n geboortedag krijg ik het gevoel dat ik graag naar het graf wil gaan. Het liefst met de kinderen én met mijn vriend Sil. Hij is hier nog nooit geweest en voorzichtig vraag ik aan Sil hij hoe hierin staat. Hij reageert begripvol en ontspannen: ‘Als je dit graag wilt ga ik met je mee. Ik ben ook wel benieuwd naar z’n graf’. Als ik tegen de kinderen zeg dat we op de geboortedag van papa naar het graf gaan springt Livia een gat in de lucht en wil gelijk een steentje verven om bij het graf te leggen.

Doodzonde op alle vlakken

Ik word die dag heel moe wakker en ik voel me zwaar. Ik help de kinderen met aankleden en ik zet ze aan de keukentafel met hun ontbijt. Als ik onder de douche sta komen de tranen. Het besef dat we echt geen 45 kaarsjes uitblazen vandaag breekt m’n hart. Dat hij echt dood is overvalt me weer. Het is doodzonde, toepasselijke woordkeuze, op alle mogelijke vlakken. Opeens zie ik ook een beetje op tegen het bezoekje aan het graf. Ik ben bang dat ik heel verdrietig word en dat de kinderen en Sil dit ook raakt.

Sterker

Als we eenmaal, met de geverfde steentjes, in de auto zitten schijnt de zon. Gisteren was het nog een druilerige dag. En nu lopen we met een prachtige stralende zon de begraafplaats op. Ik moet altijd een beetje zoeken waar hij ligt, als ik het de kinderen aanwijs sprinten ze ernaartoe. Livia praat gelijk vertederend en zegt: ‘Ah papa, ik vind het zo jammer dat je dood bent’. Gelijk prikken de tranen in mijn ogen. Ze gaat naast hem zitten en legt haar steentje neer. James dendert op het graf af en loopt, springt en speelt boven op het graf. Natuurlijk not-done, maar bij z’n vader mag dit wel. Marc zou hier alleen maar om lachen en ik ben blij dat hij zich zo vrij voelt. Hij is vooral bezig met het herschikken van alle losse steentjes die de afgelopen 2 jaar bij z’n graf zijn gelegd. Hij neemt z’n taak serieus en is hier lang zoet mee.

Kracht

Terwijl de zon nog fel schijnt kijk ik naar Sil. Hij houdt me vast en glimlacht. Nu ik hier sta en de kinderen zich ronduit vermaken voel ik me sterker dan ik had verwacht. De tranen die over mijn wangen rollen zijn een mix van gemis, liefde en dankbaarheid. Hand in hand met Sil lopen we weer naar de auto. Ik voel me weer wat lichter en ik ben blij dat we zijn geweest. Halverwege de autorit is het even stil op de achterbank en opeens hoor ik Livia zeggen: ‘Je verdriet is je grootste kracht’. En zo is het!