Op 27 juli 2017 werd de broer van Saskia uit het niets doodgestoken in de Amsterdamse metro. De dader bleek psychiatrisch patiënt en tal van misdrijven op zijn naam te hebben staan. Op de dag van de moord was hij op verlof. Betrokken instanties hebben keer op keer gefaald. ‘Het besef dat de dood van Joost voorkomen had kunnen, is schrijnend.’
‘Mijn man en ik lagen al op bed toen ik de deurbel hoorde. Wat vreemd, dacht ik, wie belt er nu nog aan om half 12? Ik maakte Paul wakker en zei: Ik hoorde de bel, ga jij kijken wie er aan de deur staat? Doe je voorzichtig? Al snel hoorde ik dat het mijn ouders waren. Ik vond het vreemd, want ze wonen niet bepaald in de buurt. Ik werd naar beneden geroepen. Tal van scenario’s schoten door mijn hoofd. Wat kon er gebeurd zijn? Mijn moeder keek me aan en zei: “Ga zitten. Het is vreselijk. Joost is dood.”
Hoe dan?
Joost bleek met messteken om het leven te zijn gebracht in de Amsterdamse metro. Het viel niet te bevatten. Hoe kon het dat mijn 38-jarige broer, vader van mijn neefje, kind van mijn ouders en man van Annemiek, plotseling uit het leven was gerukt? De rouw om een overlijden door moord, is heel complex. Je stelt jezelf allerlei vragen. We wilden precies weten wat er was gebeurd, de onderste steen moest boven. Het is een heel menselijk iets om in zo’n geval alles te willen weten, denk ik.’
Strijd
‘De dader, Philip O., bleek eerdere straffen, zoals een PIJ-maatregel, nooit uitgezeten te hebben. Op het moment dat hij naar Engeland vluchtte en daar ook tal van misdrijven beging, werden deze misdrijven niet doorgevoerd naar zijn Nederlandse strafblad. Het zijn slechts voorbeelden van meerdere missers. Philip O. leek met veel dingen weg te kunnen komen. Hoe kon dat? Ik besloot alle informatie die ik kon vinden te verzamelen. Van mediagegevens tot mediaverkeer. Daarnaast ging ik gesprekken aan met de betrokken instanties. Alle rapporten staan gebundeld voor mij op mijn bureau. Ik had het nodig om overzicht te creëren tijdens het schrijven van mijn boek What the f*ck?!. Dit waren Joost zijn laatste woorden, maar ook onze gedachten bij de situatie. Hoe meer we te weten kwamen over Philip O, hoe meer vragen we kregen. Het was niet de bedoeling om er een strijd van te maken, maar dat is het wel geworden. Instanties wezen naar elkaar om geen gezichtsverlies te hoeven lijden en vaak zeiden ze precies het tegenovergestelde. Het kan niet allebei kloppen, dacht ik. Uiteindelijk heeft de dader vijf jaar met TBS en dwangverpleging gekregen.’
Levenslange nasleep
‘Zelf heb ik een zoon en een dochter. Op het moment dat Joost vermoord werd, was ik zwanger van mijn zoon. Dit maakte het toen zo dubbel. Joost zijn leven werd genomen, terwijl ik leven gaf. Joost was een avontuurlijk, slim en creatief persoon en we missen hem verschrikkelijk. Hoe vertel je je dochter dat haar oom niet meer leeft? Het zijn vraagstukken waar je nooit mee in aanraking hoopt te komen. De zoon van Joost, mijn neefje, groeit nu zonder zijn vader op. Wanneer ik naar hem kijk, zie ik elementen terug van Joost. Dat is lastig maar ook heel mooi.’
Gestoord
Joost is op ruwe wijze uit het leven gerukt, en dit verlies dragen wij voor de rest van ons leven mee. Het zit compleet vervlochten in ons dagelijks leven. Zo moeten we iedere twee jaar beslissen of we wel of niet naar de zitting komen over de TBS-verlenging. We zien de dader dan ook onder ogen, en moeten ons voorbereiden. We worden teruggeworpen in rouw, confrontatie en gemis. Deze dader staat namelijk niet stil bij ons en wat hij heeft veroorzaakt. Hij heeft niet door dat er mensen zijn die Joost missen. Hij zou niet meer moeten kunnen terugkeren in de maatschappij. Het bleek dat hij playlists had met ‘murder music’ en allerlei dingen over moordwapens had opgezocht. Nadat hij Joost had neergestoken, heeft hij dansjes gedaan en zelfs het mes afgelikt. Het is ontzettend gruwelijk. Het is mijn grootste angst dat hij weer terugkomt in de maatschappij.’
