Onze Ayurveda- en WENDY-expert Kim van der Veer deed een Vipassana meditatie, een stilte retraite van 10 dagen waarbij je niet mag praten. Deze vorm van meditatie, waarbij je je tien dagen volledig terugtrekt uit de buitenwereld, wordt steeds populairder. Kim legt je uit wat het precies is en vertelt hoe zij deze stilte retraite zelf ervoer.
Het is wetenschappelijk bewezen: meditatie boost je immuniteit en draagt bij aan een gezonder en gelukkiger leven. Nu zijn er natuurlijk meerdere wegen die naar Rome leiden, maar voor mij is er in ‘meditatie land’ niet één methode zo effectief als Vipassana.
Wat is meditatie?
Meditatie is niets meer dan het bereiken van een bepaalde staat van bewustzijn waarin je terugkomt bij de ongestoorde kwaliteit van je mind. Waar vaak het startpunt is om ergens op te focussen, zoals je aandacht te richten op een bepaald object – bijvoorbeeld je adem, een kaars of de sensaties die je voelt in je lichaam – is dit niet het doel van meditatie. Concentratie is de basis, maar niet het eind. Wanneer je leert om jezelf los te maken van de stroom gedachten die je hebt (zo’n 2 per seconde) ontstaat er letterlijk ruimte tussen die gedachtes. Dat is wat de ongestoorde kwaliteit van je mind is. Meditatie is niets anders dan het kalmeren van de golven in je hoofd. Waar het vaak begint met het oefenen met concentratie, krijg je door een regelmatige practice (elke dag 10 minuten is al een hele goede basis) steeds meer grip op een kalme mind.
Krijg je mind naar inbox-zero
Denk aan bijvoorbeeld ‘inbox-zero’. De manier om regelmatig je email inbox door te lopen, alles te archiveren waar je klaar mee bent, te beantwoorden wat er open staat en te verwijderen wat je niet meer nodig hebt. Je hoofd is een soort inbox. Continu komen er gedachten, ideeën en plannen in je op. Sommige gaan net zo snel weer weg, maar anderen blijven spoken. Wanneer je begint met meditatie is het niet zo dat je in één keer naar ‘inbox-zero’ kunt komen. Misschien kun je een paar gedachten opschonen maar er komen er gedurende de dag weer een aantal bij. Door elke dag te mediteren schoon je dus langzaam je gedachten en je mind op zodat je oude gedachten niet blijven rondspoken. Vanaf dat moment is het ‘inbox-zero’ en helpt mediatie bij het onderhouden van een kalme heldere mind. Waarin ruimte ontstaat voor nieuwe plannen, maar geen stress is vanwege een uitpuilende ‘nog te behandelen’ gedachten.
Door meditatie in te brengen in je routine leer je om gedachten te herkennen voor wat ze zijn, dat ze komen en gaan en kunnen ze veel minder snel grip op je mood krijgen. Reden genoeg dus om naast het trainen van je lichaam ook tijd te maken voor het trainen van je mind. Maar hoe doe je dit?
Meerdere wegen die naar Rome leiden
Zoals altijd zijn er meerdere wegen die naar Rome leiden. Er is dus ook niet één techniek die voor iedereen werkt. Afhankelijk van je persoonlijkheid zul je meer aansluiting voelen bij een bepaalde meditatie techniek. De techniek die ik in dit artikel wil bespreken is een techniek die mij goed heeft geholpen om van denken naar voelen te gaan. Iets dat we bijna allemaal wel een beetje kwijt zijn geraakt door het moderne westerse leven. De techniek die ik hier bedoel is Vipassana. Om de basis van deze techniek te leren of te onderhouden ga je 10 dagen op locatie oefenen.
Vipassana: in 10 dagen naar ‘inbox-zero’
Vipassana betekent letterlijk ‘de dingen zien zoals ze werkelijk zijn’. Bij deze manier van mediteren focus je je volledig op je lichamelijke gewaarwordingen, zonder deze te benoemen. Het idee is dat je jezelf bewust wordt van alle sensaties in je lichaam, van je gedachten en je emoties zonder hierover te oordelen. Het enige wat je hoeft te doen is observeren.
Dit observeren start bij het brengen van je aandacht naar de plaats tussen je neus en bovenlip. Eigenlijk doe je de eerste drie dagen niks anders dan continu je aandacht terug brengen naar deze plek. Omdat er niks anders is waar je jezelf op focust zul je merken dat dit gedeelte zo gevoelig wordt dat je letterlijk de kleinste sensaties kan waarnemen. Vanuit daar kun je vanaf dag 4 tot het einde van het retreat een stapje verder: Je scant je lichaam continu van kruin naar voetzolen om te observeren wat je daar kunt waarnemen.
Elke keer als er een gedachte of emotie opkomt observeer je die. Alsof het een object is dat je kunt observeren. Zonder erin mee te gaan. Dit betekent overigens niet dat je gedachten en emoties wegduwt of dat je niet mag denken. Je wordt je gewoon bewust van het feit dat ze er zijn. Hierdoor leer je niet alleen jezelf beter kennen. Ook krijg je de kans om je gedachten één voor één op te schonen, zodat je het retreat verlaat met een heldere mind en open hart.
Wat kun je verwachten van een Vipassana retreat?
Wanneer je aankomt stem je in met de gedragscode die kortweg inhoudt dat je niet mag lezen, schrijven, sporten, bellen of praten en het Vipassana terrein niet mag verlaten. Je levert bij aankomst daarom ook je telefoon in. Dit klinkt misschien wat streng, maar het is er allemaal voor bedoeld dat je 10 dagen lang onafgebroken kunt focussen op het aanleren van de techniek. Eigenlijk is het een unieke kans, want je hoeft aan niets te denken. Er wordt voor je gezorgd en iedereen die er aanwezig is helpt jou om het meeste uit deze 10 dagen te halen.
Na aankomst krijg je een kamer of tent aangewezen waar je met meerdere slaapt. Vanaf dan gaat er elke dag om 4 uur een gong. Vanaf 4.30 uur tot 19.00 mediteer je de hele dag in de meditatieruimte. Ook hier krijg je een plek toegewezen. Er zijn pauzes tussendoor, maar hou er wel rekening mee dat je gemiddeld ongeveer 10 uur per dag aan het mediteren bent.
In de avond krijg je een film te zien waarin Mr. S.N. Goenka (de huidige Vipassana teacher) meer uitlegt over Vipassana en de filosofie erachter. Na de dagelijkse video mediteer je nog een uurtje voordat je naar bed gaat.
Er wordt heerlijk voor je gekookt in de ochtend en middag. In de avond krijg je fruit of citroenwater om ervoor te zorgen dat al je aandacht kan gaan naar de mentale en emotionele vertering in plaats van je fysieke spijsvertering. Als je zwanger bent of om andere redenen iets moet eten in de avond wordt daar zeker voor gezorgd. Maar je zult merken dat je helemaal niet zoveel eten nodig hebt als je normaal gewend bent. Sterker nog, mijn spijsvertering is nog nooit zo goed geweest als tijdens Vipassana.
Lichaam en mind zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden
Dat je lichaam en mind onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn werd mij heel erg duidelijk tijdens mijn eerste Vipassana. Ik weet nog heel goed dat ik ging zitten voor mijn eerste meditatie. Heerlijk dacht ik. Even 10 dagen helemaal voor mezelf. Ik had al mijn meditatie kussens en dekentje meegenomen en ervoor gezorgd dat ik fijn kon starten. Met een dagelijkse yoga practice en open heupen komt dit vast helemaal goed dacht ik. Tot ik op dag 5 erachter kwam dat geen enkele houding nog comfortabel was. Echt alles deed pijn. Heupen, rug, nek en zelfs mijn knieën. Ik besloot om een rugleuning te vragen. En terwijl mijn aanvraag in behandeling was kwamen al mijn gedachten op: ‘Nog even Kim, die rugleuning komt zo en dan is alles weer goed.’ Tot ik de rugleuning daadwerkelijk kreeg op dag 6. Het gaf mij nog meer discomfort en ik verloor mijn moed. Hoe kon ik dit nog 5 dagen volhouden met zoveel pijn? Deze rugleuning gaat het in ieder geval niet oplossen wist ik en dus gaf ik de rugleuning boos terug. Wat een deceptie was dat. Ik had nog zo verwacht dat dit alles zou oplossen. Moedeloos, maar ook volhardend (dat zit nu eenmaal in mijn karakter) bleef ik zitten. Mijn lichaam scannend van top tot teen en teen naar top. Opnieuw en opnieuw. Tot ik op een gegeven moment – ik denk op dag 8 of 9 – me realiseerde dat de pijn volledig weg was. Als sneeuw voor de zon uit het niets was alle discomfort verdwenen. Hoe is dit mogelijk dacht ik? En op dat moment kwam bij mij het besef binnen: Je gedachten en vooral de focus op je gedachten kunnen je letterlijk ziek maken. Vanaf nu ga ik dat anders doen.
Toen ik na 10 dagen (of eigenlijk 11 na de laatste dag slaap je er nog een nachtje – een andere verwachting die mij veel ‘pijn’ heeft gedaan! haha) weer buiten stond met mijn telefoon kon ik niets anders dan al mijn dierbaren bellen: ‘Ik hou van jou, maar moet nu ophangen, want ik moet nog meer mensen bellen dat ik van ze hou’ en dat bleef nog dagen zo doorgaan. Ik voelde me zo puur en alles in en om me heen leek getransformeerd te zijn naar liefde. Nou ja, of eigenlijk was het ik die getransformeerd was. Mijn perspectief op het leven werd door deze ervaring compleet veranderd en ik weet nu als geen ander dat er niemand is die je zo dwars kan zitten als jijzelf.
Ben je nieuwsgierig geworden? Ga dan naar dhamma.org voor het vinden van locaties en tijden voor de aankomende Vipassana retreats over de hele wereld.
Over Kim
Kim is expert op het gebied van yoga en Ayurveda. Zo is ze hier ook haar eigen bedrijf mee gestart. Iedere maand schrijft Kim over wat yoga en Ayurveda voor jouw lichaam kunnen betekenen. Wil je niks van haar missen? Neem vooral een kijkje op haar website en volg Kim op Instagram. Ben jij benieuwd naar Kim haar reis met Ayurveda? Dat lees je hier!
