HPV – we horen het steeds vaker voorbij komen, en misschien heb je er al eens iets over gelezen of gehoord van je huisarts. Maar wat is HPV nu eigenlijk precies? In dit artikel nemen we je mee in alles wat je moet weten over dit virus, van de risico’s tot de manieren om jezelf te beschermen. Want hoewel HPV vaak onschuldig blijft, kan het ook serieuze gevolgen hebben voor je gezondheid. We spreken dr. prof. Chris Meijer over alles wat je moet weten over HPV.
Wat is HPV?
HPV, oftewel humaan papillomavirus, wordt overgedragen via huid-op-huidcontact, vaak tijdens seksueel contact. Het virus kent veel varianten – meer dan 100 typen zijn inmiddels geïdentificeerd – en de meeste zijn onschuldig. Toch kunnen sommige varianten, zoals HPV-16 en HPV-18, op de lange termijn problemen veroorzaken. “HPV wordt veelal automatisch opgeruimd door ons immuunsysteem,” zegt Meijer, “maar het zijn die langdurige, hardnekkige infecties die we goed in de gaten moeten houden. Deze kunnen op termijn leiden tot afwijkingen die kanker kunnen veroorzaken.” HPV-16 en HPV-18 bijvoorbeeld, worden verantwoordelijk gehouden voor 70% van de gevallen van baarmoederhalskanker, en kunnen ook leiden tot andere kankersoorten, zoals keelkanker en anuskanker.
Hoe loop je HPV op?
HPV is het meest voorkomende seksueel overdraagbare virus, en vrijwel iedereen die seksueel actief is, komt ermee in aanraking. Omdat het virus zich verspreidt via huid-op-huidcontact, biedt condoomgebruik helaas niet altijd volledige bescherming. “Dit virus is op veel manieren ongrijpbaar. Het kan zelfs met bescherming via intiem contact worden overgedragen,” zegt Meijer. In de meeste gevallen ruimen we het virus gelukkig zelf op. De risicovolle typen, die tot kanker kunnen leiden, zijn juist zo verraderlijk omdat ze zich meestal zonder symptomen ontwikkelen.
Wat zijn de symptomen?
Bij veel mensen blijft HPV onopgemerkt. De meeste infecties veroorzaken geen klachten en verdwijnen vanzelf, maar sommige typen veroorzaken wel zichtbare symptomen zoals genitale wratten. Toch blijft het grootste risico bij de kankerverwekkende varianten, die vaak lang in het lichaam aanwezig kunnen blijven zonder duidelijke tekenen te geven. “HPV is op dat gebied vrij onzichtbaar, waardoor vroegtijdige opsporing cruciaal is,” benadrukt Meijer.
Kan HPV kanker veroorzaken?
Ja, bepaalde typen HPV kunnen uiteindelijk leiden tot kanker, vooral in de baarmoederhals, vagina, vulva en anus. Baarmoederhalskanker is daarvan de bekendste en meest voorkomende. Meijer: “Gelukkig duurt het vaak jaren, soms wel tien tot vijftien jaar, voordat een infectie met HPV zich tot kanker ontwikkelt. Dat geeft ons gelukkig ruimte voor preventie en vroege opsporing.” Het uitstrijkje, een screening die wordt aangeboden aan vrouwen vanaf dertig jaar, helpt om eventuele afwijkingen vroegtijdig op te sporen.
Hoe kun je jezelf beschermen tegen HPV?
- Vaccinatie: In Nederland wordt sinds 2009 de HPV-vaccinatie aangeboden aan meisjes en sinds kort ook aan jongens. “De vaccins zijn ontzettend effectief en veilig,” zegt Meijer. Ze beschermen tegen de gevaarlijkste HPV-varianten en kunnen kanker helpen voorkomen. De ideale leeftijd voor de vaccinatie is rond de 12 jaar, vóórdat iemand seksueel actief is, al kan het vaccin ook op latere leeftijd nog nuttig zijn.
- Screening: De HPV-test, onderdeel van het bevolkingsonderzoek voor baarmoederhalskanker, is een belangrijke preventiemaatregel. “Vroege detectie is essentieel, en met regelmatige uitstrijkjes kunnen we eventuele veranderingen in cellen op tijd ontdekken en behandelen,” aldus Meijer. Daarnaast wordt er steeds vaker gekeken naar self-sampling, een nieuwe mogelijkheid die het ongemak van een test bij een arts wegneemt.
