Je bent gewend iets op een bepaalde manier te doen. Dan is het moeilijk iets ineens anders te doen. Onze gelukspsychologe Josje Smeets begrijpt als geen ander dat veranderen moeilijk is, daarom deelt zij vandaag een aantal tips hoe je hier beter mee om kunt gaan.
Veranderen
De meeste mensen die bij mij als gelukspsycholoog op consult komen, zijn op zoek naar een pasklare oplossing voor hun opgelopen stress, gevoelens van misère of oververmoeidheid. Mensen hebben vragen als: ‘Josje, het lukt mij maar niet om ‘nee’ te zeggen. Leer jij het me even?’ Of: ‘Ik ben een chaoot. Kun jij een planner van me maken?’ En de meest gestelde vraag is zelfs: ‘Kun jij ervoor zorgen dat ik beter met stress om kan gaan?’ Mijn antwoord op al deze vragen is: ‘Nee, dat kan ik niet.’ Dat is wellicht een vreemd antwoord. Want je gaat toch juist naar een psycholoog om je gedrag te veranderen? Niet helemaal waar. Je kunt namelijk niet ‘zomaar’ veranderen.
Gedragspsycholoog
Heb je echt gedrag dat jou beperkt in je dagelijkse leven? Ben je bijvoorbeeld verslaafd, eet je te weinig, kun je niet meer uit bed komen? Voor dat soort ernstige zaken kun je inderdaad bij een gedragspsycholoog. Therapieën omtrent gedragsverandering duren vaak jaren, maar zijn in dit geval nodig.
Voor al het andere gedrag, dat wellicht vervelend is, maar waar wel mee te leven valt zeg ik: dit hoort nu eenmaal bij de aard van het beestje. Gedrag is deels aangeboren en aangeleerd. Je kunt van een rasechte chaoot nooit de meest gestructureerde planner maken. En iemand die altijd twijfelt kan wel iets daadkrachtiger worden, maar de onderliggende twijfelaar zal altijd blijven bestaan. Helaas, maar waar.
Accepteren of acteren
Laat me een voorbeeld nemen. Stel je bent erg perfectionistisch. Je doet iets goed, of je doet het niet. Dit is gedrag is in de loop der jaren ontstaan en hangt nauw samen met jouw persoonlijkheid en jouw verwachtingen van het leven. Dit perfectionisme is niet iets dat je zomaar afleren of veranderen kunt. Je kunt twee dingen doen: je kunt het accepteren of ernaar acteren. Wanneer je accepteert dat je nu eenmaal een perfectionist bent en dit omarmt, zul je al met veel meer rust aan een taak beginnen dan wanneer je geforceerd probeert een taak niet perfect uit te voeren. Dat valt immers buiten je controle en daar krijg je stress van.
Altijd een oplossing
Lukt dit niet en wil je liever iets veranderen? Verander dan niet jezelf. Mijn advies is dat je je omgeving dusdanig aanpast en inricht dat deze beter matcht met jouw gedrag als perfectionist in plaats van dan dat jij probeert minder perfectionistisch te zijn. Betekent dit bijvoorbeeld dat je zomaar je baan moet opzeggen als die te veeleisend voor je is en er geen plek is om alle taken helemaal perfect uit te voeren? Nee, natuurlijk niet. Je kunt wel proberen een open gesprek aan te gaan met jouw leidinggevende of collega’s en hen van jouw neiging tot perfectionisme op de hoogte te stellen. Misschien kan jouw manager jou juist die taken geven, waar meer precisie en accuratie nodig is. Er is altijd wel een oplossing te bedenken die het werk of het leven minder stressvol en daardoor leuker maakt.
Gelukkig
Je zult merken dat je je omgeving niet altijd veranderen kúnt. Soms zijn dingen nu eenmaal als ze zijn. Blijkt dit keer op keer niet te matchen met jouw persoonlijkheid? En heb je accepteren geprobeerd, maar lukt het niet? Blijf je stress ervaren? Dan ook nu kun je hierop acteren. Je kunt concluderen dat, hoe spijtig ook, deze omgeving minder geschikt is voor jou als persoon en daarom meer stress oproept. En alsnog op zoek gaan naar een minder stressvolle baan, relatie, vriendschap of wat al niet meer. Want pas als jij het leven kiest dat bij jou past, zul je gelukkig worden over de lange termijn.
Josje Smeets is GeluksPsychologe en eigenaar van HelloBetty.nl. In haar blogs adviseert ze jou tweewekelijs over alles dat gelukkig maakt. Het nieuwe boek van Josje: Happy in 100 dagen ligt 10 november in de winkel!
Volg Josje ook op haar instagramaccount:
