Afwijzing, een diep gewortelde angst die veel mensen hebben. Het liefst maak je het iedereen naar zijn zin. Maar wat wil jij? Als je je stem niet af en toe laat horen sneeuw je gemakkelijk onder bij degene die van nature wel assertief zijn. We delen een blog die Frouke van Es schreef voor 365 dagen succesvol.
Assertief reageren is aardig zijn voor jezelf
Ik had een best wel verkeerd beeld van assertiviteit. Je zin doordrijven, mensen een ongemakkelijk gevoel geven of kwetsen, tegenspreken, ongevraagd kritiek uiten of je mening geven: dat is wat ik voor me zag. Maar wat blijkt: dát is geen assertief gedrag. Dat heet agressief! Assertiviteit is opkomen voor je eigen belang, mening en rechten op een manier die anderen in hun waarde laat. Daarmee is assertief zijn dus in elk geval aardig zijn voor jezélf. Dat klinkt goed. Waarom vond ik het dan zo moeilijk?
Sub-assertief reageren is nooit goed
Ik durfde geen ‘nee’ te zeggen als ik werd uitgenodigd voor feestjes waar ik geen zin in had. Ik hield m’n mond als m’n vriend pizza wilde en ik meer zin had in Thais. Ik gaf collega’s hun zin waardoor ik met meer werk opgescheept zat. Ik durfde in mijn relatie niet te bespreken wat me dwarszat.
Sub-assertief reageren lijkt zo’n goed idee: geen gezeik, iedereen rijk. Maar op de lange termijn heeft niemand er iets aan, want iemand die niet assertief reageert sneeuwt langzaam maar zeker onder in zijn eigen snow globe van valse bescheidenheid. Spanning bouwt zich op en je raakt steeds verder verwijderd van jezelf. Dit leidt niet zelden tot overspannenheid en burn-out. Hoog tijd dus om af te rekenen met sub-assertief gedrag!
Waarom ben ik niet assertief?
Mensen die niet assertief handelen zijn ergens bang voor: afwijzing. Dit is een van de meest diepgewortelde angsten die we allemaal wel kennen. In wezen wil iedereen geaccepteerd worden. Dit is een oerbehoefte waar we zo’n beetje al ons gedrag bewust en onbewust op afstemmen. Als je daar in doorslaat geef je anderen voorrang in de hoop op acceptatie. Dit gedrag is niet aangeboren, maar aangeleerd. Vaak komen we het in onze vroege jeugd al tegen. In je opvoeding en op school wordt ‘lastig’ gedrag afgeleerd: je moet vooral braaf zijn en luisteren.
Als je ouders problemen hadden met zichzelf en jou niet de aandacht en ruimte konden geven die je nodig had, heb je de onuitgesproken boodschap meegekregen: “anderen zijn belangrijker dan jij”. Daardoor ga je twijfelen aan jezelf. Mag je wel afgaan op je eigen mening, gevoel en intuïtie? Vaak waren sub-assertieve mensen juist hele spontane, zelfverzekerde kinderen. Hun eerlijkheid werd niet altijd gewaardeerd, en mogelijk sloeg hun assertiviteit weleens door naar agressief gedrag. De afwijzende reacties die daarop volgen, kunnen iemand bang maken om nog voor zichzelf op te komen. Ook helpt het niet mee als je nooit echt geleerd en geoefend hebt hoe je je wensen communiceert op een manier die prettig is voor anderen. Gelukkig kun je assertief handelen gewoon leren.
Assertief reageren kun je leren
Het begint met het verlangen om voor jezelf op te komen. Daarna is het oefenen geblazen. Wat daarbij heel erg helpt is het kennen van je kernwaarden en normen: jouw persoonlijke verzameling van superbelangrijke richtingaanwijzers. Wanneer je bijvoorbeeld weet dat vrijheid een onmisbaar deel van je leven is, dan weet je dat je ernaar te handelen hebt. Want: het niet leven naar je kernwaarden is een garantie voor een rotleven.
Het ontdekken en durven vertrouwen op je kernwaarden is best spannend als je niet zo assertief bent. Want je kunt al gauw weer gaan twijfelen of je wel het recht hebt om naar je kernwaarden te handelen. Zijn ze wel oké? Mag ik dat wel vinden? Wat als anderen het er niet mee eens zijn? Daarom is het een goed idee om met één of meer goede vrienden hierover te brainstormen. Zij hebben vaak een objectiever beeld van je en zullen je aanmoedigen om de waarden die echt bij jou passen in de praktijk te brengen. Vervolgens bepaalt de manier waarop je je uitdrukt natuurlijk ook voor een groot deel hoe anderen op je reageren. Het toepassen van Geweldloze Communicatie is daarom altijd een goed idee. Nog één laatste, belangrijke tip: leg je bij voorbaat al neer bij eventuele negatieve reacties. Want die ga je een keer krijgen! En dat is oké. Dat is aardig zijn voor jezelf helemaal waard!
David de Kock en Arjan Vergeer zijn de oprichters van 365 Dagen Succesvol. Het is hun grote missie dat Nederland het gelukkigste land van de wereld is. Om dat te bereiken, schrijven ze boeken en artikelen en organiseren ze programma’s, live en online, allemaal gebaseerd op de unieke 365 methodiek. Ook het artikel hierboven, komt voort uit die methodiek. Wil je meer weten over 365 Dagen Succesvol? Ga naar 365dagensuccesvol.nl
